DOI Artikel:
Gołaszewski, Tadeusz: Zsada Atrakcyjnos̄ci w Andragogice
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.24581#0236
Rozpatrując zagadnienie atrakcyjności należy wziąć pod uwagę rów-
nież stan psychiczny i fizyczny zwiedzających wystawę, czy też biorących
udział w jakimś zajęciu organizowanym przez pracowników muzealnic-
twa.
Psycholog amerykański E. L. Thorndike, mówiąc o warunkach powo-
dzenia podjętych czynności typu psychicznego, wymienia następujące
czynniki: li) pojętność, 2) zainteresowanie, 3) czas, 4) energia22. O pierw-
szych dwu była już mowa, obecnie zastanowimy się nad czynnikami ener-
gii i czasu.
Sytuacja potoczna, z jaką ma do czynienia pracownik muzealnictwa,
to zwiedzanie ekspozycji przez wycieczki oraz zwiedzanie po zakończeniu
lub w przerwie pracy zawodowej. Należy się więc poważnie liczyć z dwoma
zjawiskami psychicznymi: zmęczeniem i znużeniem. Zmęczenie umysłowe
rozumiane jest jako rzeczywiste wyczerpanie się energii nerwowej ko-
mórek kory mózgowej spowodowane nadmiernym wysiłkiem umysłu.
Zmęczenie ustępuje po wypoczynku. Przez znużenie należy rozumieć stan
zniechęcenia do danej, długotrwale wykonywanej czynności. Występuje
ono także wtedy, gdy czynność owa nie jest zbyt męcząca, ale odczuwana
jest jako nudna, monotonna. Znużenie może ustąpić przy zmianie danego
zajęcia na inne, bardziej interesujące. Wykonywanie tej samej czynności
przez czas dłuższy bez znużenia jest możliwe wtedy, gdy jest ona atrak-
cyjna 23.
Stan zmęczenia powoduje osłabienie procesów hamowania układu ner-
wowego, zwiększa się wskutek tego pobudliwość, ludzie stają się mniej
opanowani, skłonni do sprzeczek itp.
Jest więc przeważnie tak, że na wystawę przychodzą ludzie w warun-
kach fizyczno-psychicznych zupełnie niesprzyjających percypowaniu eks-
ponowanych dzieł: są zmęczeni zwiedzaniem miasta lub pracą zawodową,
znużeni wielką ilością wrażeń podobnego typu, a w związku z tym nad-
miernie pobudliwi, skłonni do okazywania niechęci itp. Należy więc ge-
neralnie liczyć się z tymi faktami, a w poszczególnych przypadkach starać
się poznać rzeczywisty stan zmęczenia i znużenia zwiedzających.
Jest rzeczą zrozumiałą, że wrażliwość człowieka zmęczonego czy znu-
żonego jest przytępiona, zdolny jest on reagować jedynie na bodźce silne,
trafiające w jego zainteresowania. Stąd postulat atrakcyjności: gdy wy-
stawa będzie sprawiać wrażenie monotonii, brak będzie akcentów wyra-
zistych, wówczas należy się liczyć z tym, że nie wywrze ona żadnego wra-
żenia na osobach zwiedzających ją w przeciętnych warunkach.
22 E. L. Thorndike, Uczenie się dorosłych, Warszawa 1950, s. 195.
23 Zagadnieniom tym poświęcone są rozprawy: L. Wagner, Unterrićht und
Ermiidung, Berlin 1898; A. D u r i g, Die Theorie der Ermudung, Thieme 1927; J. J o-
t e y k o, Znużenie, Lwów—Warszawa 1932.
231
nież stan psychiczny i fizyczny zwiedzających wystawę, czy też biorących
udział w jakimś zajęciu organizowanym przez pracowników muzealnic-
twa.
Psycholog amerykański E. L. Thorndike, mówiąc o warunkach powo-
dzenia podjętych czynności typu psychicznego, wymienia następujące
czynniki: li) pojętność, 2) zainteresowanie, 3) czas, 4) energia22. O pierw-
szych dwu była już mowa, obecnie zastanowimy się nad czynnikami ener-
gii i czasu.
Sytuacja potoczna, z jaką ma do czynienia pracownik muzealnictwa,
to zwiedzanie ekspozycji przez wycieczki oraz zwiedzanie po zakończeniu
lub w przerwie pracy zawodowej. Należy się więc poważnie liczyć z dwoma
zjawiskami psychicznymi: zmęczeniem i znużeniem. Zmęczenie umysłowe
rozumiane jest jako rzeczywiste wyczerpanie się energii nerwowej ko-
mórek kory mózgowej spowodowane nadmiernym wysiłkiem umysłu.
Zmęczenie ustępuje po wypoczynku. Przez znużenie należy rozumieć stan
zniechęcenia do danej, długotrwale wykonywanej czynności. Występuje
ono także wtedy, gdy czynność owa nie jest zbyt męcząca, ale odczuwana
jest jako nudna, monotonna. Znużenie może ustąpić przy zmianie danego
zajęcia na inne, bardziej interesujące. Wykonywanie tej samej czynności
przez czas dłuższy bez znużenia jest możliwe wtedy, gdy jest ona atrak-
cyjna 23.
Stan zmęczenia powoduje osłabienie procesów hamowania układu ner-
wowego, zwiększa się wskutek tego pobudliwość, ludzie stają się mniej
opanowani, skłonni do sprzeczek itp.
Jest więc przeważnie tak, że na wystawę przychodzą ludzie w warun-
kach fizyczno-psychicznych zupełnie niesprzyjających percypowaniu eks-
ponowanych dzieł: są zmęczeni zwiedzaniem miasta lub pracą zawodową,
znużeni wielką ilością wrażeń podobnego typu, a w związku z tym nad-
miernie pobudliwi, skłonni do okazywania niechęci itp. Należy więc ge-
neralnie liczyć się z tymi faktami, a w poszczególnych przypadkach starać
się poznać rzeczywisty stan zmęczenia i znużenia zwiedzających.
Jest rzeczą zrozumiałą, że wrażliwość człowieka zmęczonego czy znu-
żonego jest przytępiona, zdolny jest on reagować jedynie na bodźce silne,
trafiające w jego zainteresowania. Stąd postulat atrakcyjności: gdy wy-
stawa będzie sprawiać wrażenie monotonii, brak będzie akcentów wyra-
zistych, wówczas należy się liczyć z tym, że nie wywrze ona żadnego wra-
żenia na osobach zwiedzających ją w przeciętnych warunkach.
22 E. L. Thorndike, Uczenie się dorosłych, Warszawa 1950, s. 195.
23 Zagadnieniom tym poświęcone są rozprawy: L. Wagner, Unterrićht und
Ermiidung, Berlin 1898; A. D u r i g, Die Theorie der Ermudung, Thieme 1927; J. J o-
t e y k o, Znużenie, Lwów—Warszawa 1932.
231