DOI Artikel:
Dzieduszycki, Antoni: Obrazy Alessandra Magasca w Zbiorach Polskich
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.24581#0244
drugim okresem mediolańskim. Ostatnia faza twórczości i życia artysty
otrzymała miano trzeciego okresu genueńskiego i obejmuje lata od 1735
do 1749.
By uniknąć wszystkich niejasności mogących powstać przy stosowaniu
tej dość skomplikowanej nomenklatury, w pracy niniejszej poszczególne
okresy twórczości Magnasca nazywam według ich kolejności: pierwszy
(1680—1703), drugi (1703—1711), trzeci (1711—1735) i czwarty (1735—
1749).
II. CYGANIE W RUINACH
Najwcześniejszym dziełem Magnasca, jakie posiadamy w zbiorach pol-
skich, są Cyganie w ruinach 12 (fig 1). Obraz ten przedstawia grupą Cy-
ganów na tle arkad, poprzez które przegląda zamglony pejzaż z ruinami.
Ośrodkiem kompozycji jest wielka postać Cygana siedzącego na stole pod
przesuniętym nieco w lewo od osi symetrii obrazu filarem z niszą, w któ-
rej stoi stłuczona jasna amfora. Osoba Cygana tworzy wraz z postacią
tańczącego przed stołem chłopca nastrzępioną, silnie poruszoną grupę,
której mocno oświetlone fragmenty wraz z fioletowo-żółto-niebieskimi bar-
wami ubioru chłopca kontrastują z pozostałymi częściami postaci, pogrą-
żonymi w cieniu szarobrązowego tła. Grupę tę otacza krąg wyłaniających
się z czerwonobrunatnego cienia ludzi o fragmentach podobnie wydo-
bytych jasnymi plamami farby. Silniej zaakcentowana jest lewa grupa
postaci, tworzących jasne, nastrzępione plamy: kobieta z niemowlęciem
na kolanach, ubrana w białą bluzę i szafirową spódnicę, i siedzące u jej
stóp dziecko. Owa kobieta, podobnie jak Cygan w centrum, jest wielka
i tylko dzięki pozycji siedzącej nie góruje nad grajkami umieszczonymi
po prawej stronie obrazu. Z tej grupy najlepiej widoczna jest postać wio-
lonczelisty-kuternogi w niebieskiej kapocie, rudych spodniach i czerwo-
nej chuście na głowie. Stanowi ona kolorystyczny odpowiednik postaci
kobiety i wraz z nią ujmuje po bokach silnym akcentem barwnym całą
grupę figuralną. Postacie śpiewaka i skrzypka prawie zlewają się z tłem
dzięki brunatnorudym barwom strojów, a światło pada tylko na ich twarze
i ręce. Czwarty grajek zaledwie zarysowuje się w mroku brudnoniebieską
plamą.
Grupa figuralna poprzedzona jest przedmiotami porozrzucanymi w po- 12
12 Olejny na płótnie o wymiarach 74,5X60 cm (podkład fioletowy), nie sygno-
wany. Własność Muzeum Narodowego w Warszawie, nr inw. 129929, pochodzenie nie
ustalone, nabyty do zbiorów w roku 1948.
239
otrzymała miano trzeciego okresu genueńskiego i obejmuje lata od 1735
do 1749.
By uniknąć wszystkich niejasności mogących powstać przy stosowaniu
tej dość skomplikowanej nomenklatury, w pracy niniejszej poszczególne
okresy twórczości Magnasca nazywam według ich kolejności: pierwszy
(1680—1703), drugi (1703—1711), trzeci (1711—1735) i czwarty (1735—
1749).
II. CYGANIE W RUINACH
Najwcześniejszym dziełem Magnasca, jakie posiadamy w zbiorach pol-
skich, są Cyganie w ruinach 12 (fig 1). Obraz ten przedstawia grupą Cy-
ganów na tle arkad, poprzez które przegląda zamglony pejzaż z ruinami.
Ośrodkiem kompozycji jest wielka postać Cygana siedzącego na stole pod
przesuniętym nieco w lewo od osi symetrii obrazu filarem z niszą, w któ-
rej stoi stłuczona jasna amfora. Osoba Cygana tworzy wraz z postacią
tańczącego przed stołem chłopca nastrzępioną, silnie poruszoną grupę,
której mocno oświetlone fragmenty wraz z fioletowo-żółto-niebieskimi bar-
wami ubioru chłopca kontrastują z pozostałymi częściami postaci, pogrą-
żonymi w cieniu szarobrązowego tła. Grupę tę otacza krąg wyłaniających
się z czerwonobrunatnego cienia ludzi o fragmentach podobnie wydo-
bytych jasnymi plamami farby. Silniej zaakcentowana jest lewa grupa
postaci, tworzących jasne, nastrzępione plamy: kobieta z niemowlęciem
na kolanach, ubrana w białą bluzę i szafirową spódnicę, i siedzące u jej
stóp dziecko. Owa kobieta, podobnie jak Cygan w centrum, jest wielka
i tylko dzięki pozycji siedzącej nie góruje nad grajkami umieszczonymi
po prawej stronie obrazu. Z tej grupy najlepiej widoczna jest postać wio-
lonczelisty-kuternogi w niebieskiej kapocie, rudych spodniach i czerwo-
nej chuście na głowie. Stanowi ona kolorystyczny odpowiednik postaci
kobiety i wraz z nią ujmuje po bokach silnym akcentem barwnym całą
grupę figuralną. Postacie śpiewaka i skrzypka prawie zlewają się z tłem
dzięki brunatnorudym barwom strojów, a światło pada tylko na ich twarze
i ręce. Czwarty grajek zaledwie zarysowuje się w mroku brudnoniebieską
plamą.
Grupa figuralna poprzedzona jest przedmiotami porozrzucanymi w po- 12
12 Olejny na płótnie o wymiarach 74,5X60 cm (podkład fioletowy), nie sygno-
wany. Własność Muzeum Narodowego w Warszawie, nr inw. 129929, pochodzenie nie
ustalone, nabyty do zbiorów w roku 1948.
239