DOI Artikel:
Kapera, Zdzisław Jan: Terakotowy model barki morskiej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.25235#0051
lił, że występowanie i ilość terakot w grobach zależy od zwyczaju panu-
jącego w danej okolicy28. Omawiany zabytek krakowski, jak to wska-
zano powyżej, pochodzi z okresu archaicznego. Niemal wszystkie współ-
czesne mu obiekty znaleziono w Amathus29. Prócz modeli z Amathus
znamy jednak również jeden z saktuarium w Klirou, a także, jak to już
wzmiankowano, jeden z Salaminy. Miejsce znalezienia innych obiektów
archaicznych nie jest znane 30. Prawdopodobnie pochodzą jednak z Ama-
thus, z pierwszych wykopalisk L, P. di Cesnoli31. Zaledwie część zabyt-
ków z Amathus tzn. te, które odkryła ekspedycja Muzeum Brytyjskiego,
pochodzi z systematycznych wykopalisk. Tylko w tym wypadku posia-
damy bliższe dane o grobach, w których je znaleziono, choć — podkreślić
to należy z naciskiem — informacje te nie są wyczerpujące.
Ekspedycja Muzeum Brytyjskiego znalazła 17 modeli statków w 8
grobach 32 * * * *. Grób nr 83 zawierał 7 zabytków; trzy groby — nr 27, 88 i 95 —-
po dwa; pozostałe, tj. groby nr 30, 73, 157 i 176 — po jednym obiekcie.
Wśród modeli z grobu nr 83 wyróżnić można przedstawienia dużych, peł-
28 D. M. Robinson, Olynthos. Part. XI, Necroolynthia. A Study in Greek Bu-
rial Custom and Anthropology, Baltimore 1942.
29 Prócz obiektów cytowanych w przypisie 4 por. dwa modele opublikowane
w pracy: L. P. di C e s n o 1 a, o. c., tabl. XLVIII, 2, 3 i s. 415. Poza tym z Amathus
znamy jeszcze pięć modeli okrętów. 1—3, por. M y r e s, Handbook CC, o. c., s. 348,
nr 2127—2129. 4 por. R. von Schneider, Neuere Erwerbungen der Antikensam-
mlung des Osterreichischen Kaiserhauses in Wien 1890—1891, cz. III, AA 7, 1892,
s. 116. Zabytek ten odnotowany jest również w katalogu R. von Schneider, Die
Antike Sammlung, (Uebersicht der Kunsthistorischen Sammlungen des Allerhohsten
Kaiserhauses, Wien 1892, s. 68) 5 por. Ohnefalsch-Richter, KBH, o. c., tabl.
CXLV, 6 i s. 456.
30 Np. zabytek z kolekcji A. Barre. Por. (W. Froehner), Collection de M.
Albert B.*** Antiąuites grecąues, vases peints de la Grandę — Grece et de l’Attique,
tcrres cuites de Tanagra, poterie et vases chypriotes, La vente (...) 16—18 Mai 1878,
Faris 1878, s. 19 i fig. na s. 20 (nr 154). Por. również Ohnefalsch-Richter,
KBH, o. c., s. 456 i tabl. CXLV, 7. Zdaniem tego ostatniego, model pochodzi praw-
dopodobnie z Amathus. Opinię tę powtarza L. B a s c h, Le modele de Corpus Christi
College a Cambridge (Ant Class 37, 1968, s. 167 i fig. 8).
31 Tak między innymi można przypuszczać co do pochodzenia zabytków prze-
chowywanych w Zbiorach Czartoryskich (por. przypis 1) oraz w odniesieniu do mo-
delu przechowywanego przed II wojną światową w zbiorach gołuchowskich. Por.
P. Bieńkowski, O wazach cypryjskich w Goluchowie w świetle nowych teorii
o sztuce prehelleńskiej (Wiadomości Archeologiczne IX, 1924, s. 176 i fig. 30) oraz
K a p e r a, Terakotowa flota Kinyrasa, o. c., s. 199 i fig. 4.
32 Są to groby: 27, 30, 73, 83, 88, 85, 157, 176. Por. ich opisy: Excavations in Cy-
prus, o. c., s. 117 n (nr 27, 30), s. 119 (nr 73, 83, 88), s. 120 (nr 95 — model okrętu nie
notowany, ale por. Walters, o. c., s. 36, nr A 213). Por. CCM, o. c., s. 211 i 212.
Co do modelu z grobu 157, por. CCM, o. c., nr 3351, zaś z grobu 176 *— Walters,
o. c., s. 35 n, nr A 206, oraz Excavations in Cyprus, o. c., s. 113, fig. 164: 22.
45
jącego w danej okolicy28. Omawiany zabytek krakowski, jak to wska-
zano powyżej, pochodzi z okresu archaicznego. Niemal wszystkie współ-
czesne mu obiekty znaleziono w Amathus29. Prócz modeli z Amathus
znamy jednak również jeden z saktuarium w Klirou, a także, jak to już
wzmiankowano, jeden z Salaminy. Miejsce znalezienia innych obiektów
archaicznych nie jest znane 30. Prawdopodobnie pochodzą jednak z Ama-
thus, z pierwszych wykopalisk L, P. di Cesnoli31. Zaledwie część zabyt-
ków z Amathus tzn. te, które odkryła ekspedycja Muzeum Brytyjskiego,
pochodzi z systematycznych wykopalisk. Tylko w tym wypadku posia-
damy bliższe dane o grobach, w których je znaleziono, choć — podkreślić
to należy z naciskiem — informacje te nie są wyczerpujące.
Ekspedycja Muzeum Brytyjskiego znalazła 17 modeli statków w 8
grobach 32 * * * *. Grób nr 83 zawierał 7 zabytków; trzy groby — nr 27, 88 i 95 —-
po dwa; pozostałe, tj. groby nr 30, 73, 157 i 176 — po jednym obiekcie.
Wśród modeli z grobu nr 83 wyróżnić można przedstawienia dużych, peł-
28 D. M. Robinson, Olynthos. Part. XI, Necroolynthia. A Study in Greek Bu-
rial Custom and Anthropology, Baltimore 1942.
29 Prócz obiektów cytowanych w przypisie 4 por. dwa modele opublikowane
w pracy: L. P. di C e s n o 1 a, o. c., tabl. XLVIII, 2, 3 i s. 415. Poza tym z Amathus
znamy jeszcze pięć modeli okrętów. 1—3, por. M y r e s, Handbook CC, o. c., s. 348,
nr 2127—2129. 4 por. R. von Schneider, Neuere Erwerbungen der Antikensam-
mlung des Osterreichischen Kaiserhauses in Wien 1890—1891, cz. III, AA 7, 1892,
s. 116. Zabytek ten odnotowany jest również w katalogu R. von Schneider, Die
Antike Sammlung, (Uebersicht der Kunsthistorischen Sammlungen des Allerhohsten
Kaiserhauses, Wien 1892, s. 68) 5 por. Ohnefalsch-Richter, KBH, o. c., tabl.
CXLV, 6 i s. 456.
30 Np. zabytek z kolekcji A. Barre. Por. (W. Froehner), Collection de M.
Albert B.*** Antiąuites grecąues, vases peints de la Grandę — Grece et de l’Attique,
tcrres cuites de Tanagra, poterie et vases chypriotes, La vente (...) 16—18 Mai 1878,
Faris 1878, s. 19 i fig. na s. 20 (nr 154). Por. również Ohnefalsch-Richter,
KBH, o. c., s. 456 i tabl. CXLV, 7. Zdaniem tego ostatniego, model pochodzi praw-
dopodobnie z Amathus. Opinię tę powtarza L. B a s c h, Le modele de Corpus Christi
College a Cambridge (Ant Class 37, 1968, s. 167 i fig. 8).
31 Tak między innymi można przypuszczać co do pochodzenia zabytków prze-
chowywanych w Zbiorach Czartoryskich (por. przypis 1) oraz w odniesieniu do mo-
delu przechowywanego przed II wojną światową w zbiorach gołuchowskich. Por.
P. Bieńkowski, O wazach cypryjskich w Goluchowie w świetle nowych teorii
o sztuce prehelleńskiej (Wiadomości Archeologiczne IX, 1924, s. 176 i fig. 30) oraz
K a p e r a, Terakotowa flota Kinyrasa, o. c., s. 199 i fig. 4.
32 Są to groby: 27, 30, 73, 83, 88, 85, 157, 176. Por. ich opisy: Excavations in Cy-
prus, o. c., s. 117 n (nr 27, 30), s. 119 (nr 73, 83, 88), s. 120 (nr 95 — model okrętu nie
notowany, ale por. Walters, o. c., s. 36, nr A 213). Por. CCM, o. c., s. 211 i 212.
Co do modelu z grobu 157, por. CCM, o. c., nr 3351, zaś z grobu 176 *— Walters,
o. c., s. 35 n, nr A 206, oraz Excavations in Cyprus, o. c., s. 113, fig. 164: 22.
45