Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Śukla, Śivarāma
Śivaratnasaṅgraha — Lakhanaū, [1900?]

DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.32252#0051
Overview
Facsimile
0.5
1 cm
facsimile
Scroll
OCR fulltext
शिवरत्नसंग्रह । ४९
चण्डाल दश जानि ५३ ।। दशौप्रकार के ब्राह्मणों के लक्षण ।।
देव ।। सकल धर्म्मनिधि अर्थविद पढ़ै पढ़ावे सोय । भि-
क्षासों करि जीविका देव विप्र सोहोय ।। ऋषी ।। षटकर्मी तप
सत्यमय ऋषी विप्र सोजान ।। विप्र ।। श्रद्धाविफला मूलसो विप्र
बिप्र गुजरान ५४ ।। क्षत्री ।। अश्वचढ़ै आयुधगहै द्विज क्षत्री नयशूर ।।
वैया ।। खेती गोरक्षा वणिज विप्र वैश्य सोइपूर ५५ ।। शूद्र ।। तैल
लवण घृत दूध तिल पुनःलाख अरुनील । औ मधु में वित्र हैशुद्र
विप्र दुःशील ५६ ।। मंजार ।। भूत द्रोह शठ कर्मरत पर छिद्रोह
नित देर । हिंसामें तत्पर सदा द्विज मंजार सुलेखु ५७ ।। -ले-
च्छ ।। भरे जो पापी कूपसर बागादिक करिनाश । ररन्ध्या अरु
स्नान नहिं म्लेच्छ वित्र अपराध ५८ ।। पशु ।। भक्ष्याभक्ष्य कृत
अति गम्यागम्य निशंक । पशु ब्राह्मण सो जानिकै सनक तेहि
शक ५९ ।। चण्डाल ।। निन्दक लोभी पिशुन अति निर्दय परधन
हारि । विप्र जानि चण्डाल सो हिज दशविधि निर्धारि ६० ।।
बादबर्जनीय ।। कबि गुरु आश्रित प्रेमिजन बन्धुबीर हितकारि ।
मूर्ख वधू सम्बन्धि सो नहिं: करु बाद बिचारि- ६१ ।। आमरण ।।
नूपुर किकिणि हार उर दूरी मुँदरी होय । कङ्कण बाजूबन्द पुनि
कण्ठसिरी कहुजोय ६२ बेसर बिरिया जानिये टीका अरु शिर
फूल । ये बारह आमरण कहे शोभागणि अनुकूल ६३ ।। चौदह
विद्या ।। ब्रह्मज्ञान सरसाइनी सुनिधि वैद्य विचार । ज्योतिष जो
-८
व्याकरण काई धनषधरण जलपर ६४ ।। नाडीजनिबो कोक
कहि वाहन फोरन, और ।' नट नर्तन सम्बोधना चारु चतुरई
मोर दे ५ ।। इतनी जगहोंपर नमस्कार वर्जनीय ।। शौच क्षौर
धावन. बमन दतवन करत अन्हाय । भोजन अचमन शीश में
तेल लगाय जम्हाय६ ६ ।। अथ षोडश शृंगार ।। प्रथमअखशुचि
एकविधि मज्जन दिलिप बखान.। अमल वसनपहिरन तृतिय
जावक चारिरपुजान .६७ पम केश रपँवारिवो षष्ठम मांग लि-
दूर । भारथ खोरि सप्तम कहत अष्ट चिबुक तिरनपर ६८ मेहँःई-।


śivaratnasaṃgraha | 49
caṇḍāla daśa jāni 53 || daśauprakāra ke brāhmaṇoṃ ke lakṣaṇa ||
deva || sakala dharmmanidhi arthavida paढ़ai paढ़āve soya | bhi-
kṣāsoṃ kari jīvikā deva vipra sohoya || ṛṣī || ṣaṭakarmī tapa
satyamaya ṛṣī vipra sojāna || vipra || śraddhāviphalā mūlaso vipra
bipra gujarāna 54 || kṣatrī || aśvacaढ़ai āyudhagahai dvija kṣatrī nayaśūra ||
vaiyā || khetī gorakṣā vaṇija vipra vaiśya soipūra 55 || śūdra || taila
lavaṇa ghṛta dūdha tila punaḥlākha arunīla | au madhu meṃ vitra haiśudra
vipra duḥśīla 56 || maṃjāra || bhūta droha śaṭha karmarata para chidroha
nita dera | hiṃsāmeṃ tatpara sadā dvija maṃjāra sulekhu 57 || -le-
ccha || bhare jo pāpī kūpasara bāgādika karināśa | rarandhyā aru
snāna nahiṃ mleccha vitra aparādha 58 || paśu || bhakṣyābhakṣya kṛta
ati gamyāgamya niśaṃka | paśu brāhmaṇa so jānikai sanaka tehi
śaka 59 || caṇḍāla || nindaka lobhī piśuna ati nirdaya paradhana
hāri | vipra jāni caṇḍāla so hija daśavidhi nirdhāri 60 ||
bādabarjanīya || kabi guru āśrita premijana bandhubīra hitakāri |
mūrkha vadhū sambandhi so nahiṃ: karu bāda bicāri- 61 || āmaraṇa ||
nūpura kikiṇi hāra ura dūrī muṁdarī hoya | kaṅkaṇa bājūbanda puni
kaṇṭhasirī kahujoya 62 besara biriyā jāniye ṭīkā aru śira
phūla | ye bāraha āmaraṇa kahe śobhāgaṇi anukūla 63 || caudaha
vidyā || brahmajñāna sarasāinī sunidhi vaidya vicāra | jyotiṣa jo
-8
vyākaraṇa kāī dhanaṣadharaṇa jalapara 64 || nāḍījanibo koka
kahi vāhana phorana, aura |' naṭa nartana sambodhanā cāru caturaī
mora de 5 || itanī jagahoṃpara namaskāra varjanīya || śauca kṣaura
dhāvana. bamana datavana karata anhāya | bhojana acamana śīśa meṃ
tela lagāya jamhāya6 6 || atha ṣoḍaśa śṛṃgāra || prathamaakhaśuci
ekavidhi majjana dilipa bakhāna.| amala vasanapahirana tṛtiya
jāvaka cārirapujāna .67 pama keśa rapaṁvārivo ṣaṣṭhama māṃga li-
dūra | bhāratha khori saptama kahata aṣṭa cibuka tiranapara 68 mehaṁḥī-|


 
Annotationen