DOI article:
Nestorow, Dagny: Maison de plaisance Jerzego Ignacego i Joanny von Stein zu Jettingen Lubomirskich w podrzeszowskiej Zwięczycy
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.73729#0131
Dagny Nestorow
Instytut Sztuki PAN
https://orcid.org/0000-0002-4266-8258
Sztuka kresów wschodnich, t. 8
Kraków 2023
MAISON DE PLAISANCE JERZEGO IGNACEGO
IJOANNY VON STEIN ZU JETTINGEN LUBOMIRSKICH
W PODRZESZOWSKIEJ ZWIĘCZYCY
Zwięczyca (obecnie dzielnica Rzeszowa) położona jest 6 km na pd. od centrum
Rzeszowa, na lewym brzegu Wisłoka, przy drodze z Krosna do Jasła. Wieś wymie-
niana w źródłach już w 1. połowie w. XV. Od tego czasu, niemal nieprzerwanie, nale-
żała do właścicieli pobliskiego Rzeszowa - Rzeszowskich, Ligęzów i Lubomirskich1.
Pałac w Zwięczycy jest budowlą enigmatyczną, wzmiankowaną jedynie w litera-
turze przedmiotu2. Stosunkowo najwięcej informacji na jego temat podał Aleksan-
der Codello, który jako pierwszy wykorzystał częściowo inwentarz pałacu z r. 1757,
przechowywany w zbiorach wrocławskiego Ossolineum3. Codello, zwrócił uwagę
i połowicznie wykorzystał, przechowywaną w tamtejszych zbiorach Kopię specyfi-
kacji stajni JOX Lubomirskiej (1756). Na jego ustaleniach bazowali wszyscy późniejsi
badacze, nie sięgając do bardziej obszernych-zachowanych źródeł4. Pałac w Zwię-
czycy był wzmiankowany w Encyklopedii Rzeszowa (2011), w nocie autorstwa Ingi
Kunysz. Niewątpliwą zasługą autorki jest odnaleziony przez nią, reprodukowany
i omówiony plan katastralny wsi z r. 1849, na którym zaznaczone zostało również
założenie pałacowe5.
1 SGKP, t. 14, Warszawa 1895, s. 687; I. Kunysz, Zwięczyca, [w:] Encyklopedia Rzeszowa, red.
J. Draus, G. Zamoyski, Rzeszów 2011, s. 1005; W. Henning, Rzeszowski alfabet miejsc często już
zapomnianych i osób z nimi związanych, Rzeszów 2012, s. 263-265; J. Malczewski, Dzielnice Rze-
szowa, Rzeszów 2014, s. 84-85.
2 O. Świerkot, Kobieta dwóch epok? Wizerunek Joanny Lubomirskiej von Stein, [w:] Wiek osiemnasty
jako zmiana: Rzeczpospolita i Oświecenie. III Kongres badaczy osiemnastego wieku, Poznań, 15-
17.09 2016: Abstrakty, s. 65 (https://biuletynpolonistyczny.pl/media/beventsfiles20169bIII_Kon-
gres_Badaczy_Osiemnastego_Wieku.pdf). Autorka błędnie powołuje się na artykuł Karola Ma-
jewskiego (K. Majewski, Karol Henryk Wiedemann architekt Jerzego Ignacego Lubomirskiego, [w:]
Architektura rezydencjonalna i obronna województwa rzeszowskiego w świetle badań naukowych
prowadzonych w 25-leciu PRL. Materiały z sesji naukowej Łańcut 9-10 maja 1970 r., Łańcut 1972,
s. 96-97). Informacje podane przez Majewskiego w rzeczywistości odnoszą się do pałacyku letnie-
go w Rzeszowie, a nie w Zwięczycy. O założeniu ogrodowym w Zwięczycy wspominają m.in. Jerzy
Piórecki (J. Piórecki, Zabytkowe ogrody i parki województwa rzeszowskiego, Bolestraszyce 1996,
s. 147-148) i Jacek Malczewski (Malczewski, Dzielnice Rzeszowa..., s. 90). O pałacu w Zwięczycy
nie wspomina natomiast Bożena Popiołek w swoim artykule dotyczącym dworów Joanny Bieliń-
skiej i Joanny von Stein Lubomirskiej, zob. B. Popiołek, Ehe courts of Marianna Lubomirska nee
Bielińska and Joanna von Stein Lubomirska, the wives of the Grand Standard Bearer of the Crown,
as example od womenś court in Old Poland, „KHKM", 70(2), 2022, s. 183-200.
3 A. Codello, Mieszczanie i chłop rzeszowscy w czasach saskich, [w:] Pięć wieków miasta Rzeszowa
XIV-XVIII, red. F. Błoński, Warszawa 1958, s. 252-254.
4 Poza wspomnianymi już autorami można wymienić pracę Władysława Henninga (Hennig,
op. cit., s. 253, 262-265).
5 Kunysz, op. cit., s. 1005. Oryginał w zbiorach Archiwum Państwowego w Rzeszowie; APRz., AL,
Zbiór kartogr., sygn. 364. Zwracał już na to uwagę Henning, op. cit., 2012, s. 264, przyp. 4.
Instytut Sztuki PAN
https://orcid.org/0000-0002-4266-8258
Sztuka kresów wschodnich, t. 8
Kraków 2023
MAISON DE PLAISANCE JERZEGO IGNACEGO
IJOANNY VON STEIN ZU JETTINGEN LUBOMIRSKICH
W PODRZESZOWSKIEJ ZWIĘCZYCY
Zwięczyca (obecnie dzielnica Rzeszowa) położona jest 6 km na pd. od centrum
Rzeszowa, na lewym brzegu Wisłoka, przy drodze z Krosna do Jasła. Wieś wymie-
niana w źródłach już w 1. połowie w. XV. Od tego czasu, niemal nieprzerwanie, nale-
żała do właścicieli pobliskiego Rzeszowa - Rzeszowskich, Ligęzów i Lubomirskich1.
Pałac w Zwięczycy jest budowlą enigmatyczną, wzmiankowaną jedynie w litera-
turze przedmiotu2. Stosunkowo najwięcej informacji na jego temat podał Aleksan-
der Codello, który jako pierwszy wykorzystał częściowo inwentarz pałacu z r. 1757,
przechowywany w zbiorach wrocławskiego Ossolineum3. Codello, zwrócił uwagę
i połowicznie wykorzystał, przechowywaną w tamtejszych zbiorach Kopię specyfi-
kacji stajni JOX Lubomirskiej (1756). Na jego ustaleniach bazowali wszyscy późniejsi
badacze, nie sięgając do bardziej obszernych-zachowanych źródeł4. Pałac w Zwię-
czycy był wzmiankowany w Encyklopedii Rzeszowa (2011), w nocie autorstwa Ingi
Kunysz. Niewątpliwą zasługą autorki jest odnaleziony przez nią, reprodukowany
i omówiony plan katastralny wsi z r. 1849, na którym zaznaczone zostało również
założenie pałacowe5.
1 SGKP, t. 14, Warszawa 1895, s. 687; I. Kunysz, Zwięczyca, [w:] Encyklopedia Rzeszowa, red.
J. Draus, G. Zamoyski, Rzeszów 2011, s. 1005; W. Henning, Rzeszowski alfabet miejsc często już
zapomnianych i osób z nimi związanych, Rzeszów 2012, s. 263-265; J. Malczewski, Dzielnice Rze-
szowa, Rzeszów 2014, s. 84-85.
2 O. Świerkot, Kobieta dwóch epok? Wizerunek Joanny Lubomirskiej von Stein, [w:] Wiek osiemnasty
jako zmiana: Rzeczpospolita i Oświecenie. III Kongres badaczy osiemnastego wieku, Poznań, 15-
17.09 2016: Abstrakty, s. 65 (https://biuletynpolonistyczny.pl/media/beventsfiles20169bIII_Kon-
gres_Badaczy_Osiemnastego_Wieku.pdf). Autorka błędnie powołuje się na artykuł Karola Ma-
jewskiego (K. Majewski, Karol Henryk Wiedemann architekt Jerzego Ignacego Lubomirskiego, [w:]
Architektura rezydencjonalna i obronna województwa rzeszowskiego w świetle badań naukowych
prowadzonych w 25-leciu PRL. Materiały z sesji naukowej Łańcut 9-10 maja 1970 r., Łańcut 1972,
s. 96-97). Informacje podane przez Majewskiego w rzeczywistości odnoszą się do pałacyku letnie-
go w Rzeszowie, a nie w Zwięczycy. O założeniu ogrodowym w Zwięczycy wspominają m.in. Jerzy
Piórecki (J. Piórecki, Zabytkowe ogrody i parki województwa rzeszowskiego, Bolestraszyce 1996,
s. 147-148) i Jacek Malczewski (Malczewski, Dzielnice Rzeszowa..., s. 90). O pałacu w Zwięczycy
nie wspomina natomiast Bożena Popiołek w swoim artykule dotyczącym dworów Joanny Bieliń-
skiej i Joanny von Stein Lubomirskiej, zob. B. Popiołek, Ehe courts of Marianna Lubomirska nee
Bielińska and Joanna von Stein Lubomirska, the wives of the Grand Standard Bearer of the Crown,
as example od womenś court in Old Poland, „KHKM", 70(2), 2022, s. 183-200.
3 A. Codello, Mieszczanie i chłop rzeszowscy w czasach saskich, [w:] Pięć wieków miasta Rzeszowa
XIV-XVIII, red. F. Błoński, Warszawa 1958, s. 252-254.
4 Poza wspomnianymi już autorami można wymienić pracę Władysława Henninga (Hennig,
op. cit., s. 253, 262-265).
5 Kunysz, op. cit., s. 1005. Oryginał w zbiorach Archiwum Państwowego w Rzeszowie; APRz., AL,
Zbiór kartogr., sygn. 364. Zwracał już na to uwagę Henning, op. cit., 2012, s. 264, przyp. 4.