(Studia nad sztuką renesansu i baroku, Lublin, 1993)

76

Roman Zwierzchowsla

jednostkowe. Natomiast ograniczenie porządków w mniejszych kaplicach obejścia
do roli artykulacji naroży jest typowe dla całej grupy45.
Dolna ściana fasady południowej została podzielona na trzy części, przy czym
dwie skrajne partie wieżowe są wyraźnie wysunięte przed lico środkowej, równej
sumie szerokości obu partii wieżowych. Pomiary szerokości pilastrów tej kondy-
gnacji wykazują pewne ich zróżnicowanie (od 95-89 cm, pilastry wież; do 85 cm
- pilastry środkowe) jednakże nałożenie skali modularnej ujawnia jednorodny
charakter podziału wg jednego modułu o wartości 42,5 cm (połowa szerokości
pilastrów środkowych) (il. VIII, VIII A). Zilustrujmy to liczbami: całk. szer. -
47 mod. (1990 cm)46; szer. partii wież - 11% mod. (495 cm); szer. partii
środkowej - 23% mod. (990 cm). Podział ścian wież zrealizowano wg schematu:
łączna grubość pilastrów, na ścianach bocznych (brak narożników) - % mod.
(2 x % mod. - 2 x 16 cm); szer. zespołu pilastra (wewn. półpil.) - 3 mod.;
interkolumnium - 5 mod. Partia środkowa otrzymała następujący podział: szer.
wolnych skrajnych odcinków ścian - 3 mod.; całk. szer. parzystych pilastrów -
5 mod. w tym wewn. interkolumnium - 1 mod.; środkowe interkolumnium -
8 mod.; szer. górnego piedestału - 2,5 mod. (2%); szer. dolnego piedestału -
3 mod. (2%); wys. całk. - 29% mod.; wys. gzymsu - 115/19 mod. (cz.
wspierająca - % mod.); wys. fryzu - 14/19 mod.; wys. architrawu - 1% (płatew
dolna % mod.); wys. pilastrów - 20 mod. w tym głowica ( z szyjką i
astragalem) - 1% mod., baza - % mod. (% mod. - plinta, % mod. - torus);
wys. górnego pasa cokołu - 3 mod., wys. dolnego pasa cokołu — ok. 2 mod.
Wyższa kondygnacja powtarza układ dolny, z tą jednak różnicą, iż jeszcze
wyraźniej zaznacza się podział na trzy zasadnicze części przez rzeczywiste wy-
dzielenie kondygnacji szczytowej oraz górnych kondygnacji obu wież, co zostało
podkreślone odmienną skalą i charakterem detalu tych trzech elementów. Arty-
kulacja wież nawiązuje wprost do podziału partii dolnej i to już w strefie atty-
ki-cokołu, gierowane odcinki są niejako przedłużeniem dolnych pilastrów, po-
dobnie jak przyjęte proporcje porządku widocznych części wyższej kondygnacji
do dolnej (2:3). Odpowiednia relacja części środkowej (bez attyki-szczyciku)
do dolnej kondygnacji fasady wynosi 1:2, dopiero dodanie wspomnianego zwień-
czenia przywraca całości proporcje (i wysokość) analogicznej kondygnacji wież.
Dodatkowym czynnikiem wielce charakterystycznym dla kościołów tej grupy jest
motyw pilastrów "siedzących" użytych tu jako motyw główny szczytu (w odróżnie-
niu od Lubartowa, gdzie pojawił się tylko na "fasadzie" tylnej). W tym miejscu

45 Wymiary kaplic w modułach (30,5 cm): szer. arkady w świetle 9 mod., całk. dł. wewn. 12 mod., całk.
szer. 11 mod., rozstaw podpór wzdłuż 10 mod., wszerz (ściana zewnętrzna) 8 mod. Wys. całk. mniejszych
arkad ok. 25^ mod., całk. wys. impostów 21 mod., wys. gzymsowania l/£ mod., wys. fryzu 1/(, mod., wys.
architrawu 1 mod., wys. pilastra 14 mod. (w tym kapitelu 1^ mod., bazy mod.), wys. cokołu 3 mod.
46 Wraz z grubością pilastrów na ścianach bocznych (2 x */2 mod.).