DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.43488#0092
86
Roman Zwierzchowski
stałej części ściany, mają się one jak 1:2:2 (wys.) 18 mod.: 333/4 mod. Na całą
partię ściany składają się: gzyms - l1^ mod.; fryz - l3/4 mod.; tenia wraz z
pasem "architrawu" — % mod.; "trzony" pseudopilastrów - 30 mod., cokół -
2 mod.
Szczytowe elewacje ramion są niższe od prezbiterium, zgodnie z rzeczywistą
wysokością sklepienia53. Elewacjom tym nadano znacznie mniej wysmukłe pro-
porcje dwóch kwadratów przyjmując za dolną linię górną krawędź cokołu. Wyni-
ka to zarówno z analizy geometrycznej (il. IX) jak i zestawionych poniżej liczb.
Przyjęty tu moduł jest najszerszy - szerokość pilastrów dochodzi do 90 cm. Z
racji uproszczonego rodzaju artykulacji podajmy dla orientacji podstawowe dane
poszczególych fragmentów tej kondygnacji: wys. całkowita — ok. 38 mod. (1700
cm); zredukowane belkowanie — 3*/3 mod., trzony pseudopilastrów (z bazą) -
21 mod.; piedestały wraz z cokołem - 42/3 mod. (il. IX A).
Z powyższego zestawienia wynikają dwa wnioski. Poziomy układ podpór jest
dużo "gęstszy" niż na innych partiach elewacji - środkowe pole ma się do obu
skrajnych stref wydzielonych parami pseudopilastrów jak 1:1:1 (3x6 mod.),
wzrasta też ilość detalu architektonicznego (bazy, piedestały), przez swoje bezpo-
średnie nawiązanie do form fasady kompensując niejako niższą wysokość całego
członu. Również sam gzyms zawieszony jest na tej samej wysokości co gzyms
dolnej fasady kondygnacji, jakkolwiek ustępuje mu wyraźnie pod względem
plastyczności (o swej wysokości) tym bardziej, że jego wymiar modularny
(bliski P/2) wypada mniej korzystnie wobec 2 mod. gzymsu fasady. Podobnie jak
na fasadzie (i wieżach) występują tu indywidualne piedestały mimo, iż gzymso-
wanie gierowane jest tu odmiennie — przed parami podpór, pozbawiając ich w
ten sposób "głowic".
O tyle samo obniżone jest gzymsowanie biegnące nad pozostałymi aneksami
budowli. Stanowi ono część wysokości ścian powodujących jednakową wyso-
kość niezależną od przeznaczenia samych aneksów. O ich randze stanowi jedynie
szczątkowa artykulacja pseudopilastrów, rozmieszczonych pojedynczo jedynie na
ścianach obejścia korpusu, powierzchnie pozostałych ścian są gładkie, z lekka
jedynie gierowane w narożach.
Szerokość pseudopilastrów waha się w granicach 60 cm. Połowa tej wielkości
(mod.) mieści się : 16 x w szerokości skośnych ścian kaplic od północnej strony
prezbiterium, 17 x w szerokości skośnych ścian kaplic od południowej strony
fasady. Rozstaw tych podpór na ścianach kaplic północnych wynosi 11 mod.
Odległość pilastrów obu ścian od krawędzi styku z licem ramienia wynosi po
1 module. Moduł ten obowiązuje również przy pomiarze wysokości: wys. całk.
53 Jest ono kopułowe. Por. il. 2.
Roman Zwierzchowski
stałej części ściany, mają się one jak 1:2:2 (wys.) 18 mod.: 333/4 mod. Na całą
partię ściany składają się: gzyms - l1^ mod.; fryz - l3/4 mod.; tenia wraz z
pasem "architrawu" — % mod.; "trzony" pseudopilastrów - 30 mod., cokół -
2 mod.
Szczytowe elewacje ramion są niższe od prezbiterium, zgodnie z rzeczywistą
wysokością sklepienia53. Elewacjom tym nadano znacznie mniej wysmukłe pro-
porcje dwóch kwadratów przyjmując za dolną linię górną krawędź cokołu. Wyni-
ka to zarówno z analizy geometrycznej (il. IX) jak i zestawionych poniżej liczb.
Przyjęty tu moduł jest najszerszy - szerokość pilastrów dochodzi do 90 cm. Z
racji uproszczonego rodzaju artykulacji podajmy dla orientacji podstawowe dane
poszczególych fragmentów tej kondygnacji: wys. całkowita — ok. 38 mod. (1700
cm); zredukowane belkowanie — 3*/3 mod., trzony pseudopilastrów (z bazą) -
21 mod.; piedestały wraz z cokołem - 42/3 mod. (il. IX A).
Z powyższego zestawienia wynikają dwa wnioski. Poziomy układ podpór jest
dużo "gęstszy" niż na innych partiach elewacji - środkowe pole ma się do obu
skrajnych stref wydzielonych parami pseudopilastrów jak 1:1:1 (3x6 mod.),
wzrasta też ilość detalu architektonicznego (bazy, piedestały), przez swoje bezpo-
średnie nawiązanie do form fasady kompensując niejako niższą wysokość całego
członu. Również sam gzyms zawieszony jest na tej samej wysokości co gzyms
dolnej fasady kondygnacji, jakkolwiek ustępuje mu wyraźnie pod względem
plastyczności (o swej wysokości) tym bardziej, że jego wymiar modularny
(bliski P/2) wypada mniej korzystnie wobec 2 mod. gzymsu fasady. Podobnie jak
na fasadzie (i wieżach) występują tu indywidualne piedestały mimo, iż gzymso-
wanie gierowane jest tu odmiennie — przed parami podpór, pozbawiając ich w
ten sposób "głowic".
O tyle samo obniżone jest gzymsowanie biegnące nad pozostałymi aneksami
budowli. Stanowi ono część wysokości ścian powodujących jednakową wyso-
kość niezależną od przeznaczenia samych aneksów. O ich randze stanowi jedynie
szczątkowa artykulacja pseudopilastrów, rozmieszczonych pojedynczo jedynie na
ścianach obejścia korpusu, powierzchnie pozostałych ścian są gładkie, z lekka
jedynie gierowane w narożach.
Szerokość pseudopilastrów waha się w granicach 60 cm. Połowa tej wielkości
(mod.) mieści się : 16 x w szerokości skośnych ścian kaplic od północnej strony
prezbiterium, 17 x w szerokości skośnych ścian kaplic od południowej strony
fasady. Rozstaw tych podpór na ścianach kaplic północnych wynosi 11 mod.
Odległość pilastrów obu ścian od krawędzi styku z licem ramienia wynosi po
1 module. Moduł ten obowiązuje również przy pomiarze wysokości: wys. całk.
53 Jest ono kopułowe. Por. il. 2.