DOI Kapitel:
Laskowska, Irena Maria: Obraz Matki Bożej Różańcowej i jego twórca - Federico Barocci
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.66252#0131
Obraz. Matki Bożej Różańcowej i jego twórca - Federico Barocci
123
czał go Pius V, którego panowanie przebiegało wśród nieustannej walki z
protestantyzmem* 26.
Piotr widoczny jest do bioder - spoza postaci Dominika. Stoi w kornej
postawie, ze skrzyżowanymi na piersiach rękami, pochylony lekko w kierunku
Madonny, ze wzrokiem skierowanym w górę. Postać jego jest silnie oświetlona
- szczególnie głowa i lewa dłoń. Karnacja twarzy ciepła, nieco ogorzała;
włosy szpakowate, szarawe. Ubrany jest w biały, łamany ugrami i szarościami
habit dominikański oraz czarną kapę, zróżnicowaną w tonacji. Pionowo bieg-
nące fałdy habitu mają ostre krawędzie. W czaszkę Świętego wbity duży nóż
o metalicznym, ciemnoszarym ostrzu, obrysowanym bielą. W prawej piersi tkwi
miecz, którego złocista rękojeść odbija od czerni kapy. Są to stałe atrybuty
Świętego27.
Najwyżej umieszczoną postacią z prawej strony Madonny jest św. Tomasz
z Akwinu, sławny dominikanin - Doctor Angelicas vel Communis - określany
jako „największy święty wśród uczonych i największy uczony wśród świę-
tych”28; chwała Zakonu Dominikańskiego i całego Kościoła, twórca systemu
teologiczno-filozoficznego, stanowiącego podstawę oficjalnej filozofii Kościoła
katolickiego. Za pomocą jego Summy doktorzy Soboru Trydenckiego bronili
dogmatów, atakowanych przez protestantów. Wymowne są słowa wypowie-
dziane przez papieża Jana XXII, który kanonizował (1323) św. Tomasza:
„Quot articulos, tot miracula” a obok nich - słowa luteranina (niegdyś domini-
kanina) Bucera - „Tolle Thomam et dissipabo Ecclesiam”. Toteż Pius V posta-
nowił (1567), że św. Tomaszowi z Akwinu będzie oddawany kult, przysługu-
jący Ojcom Kościoła29.
Postać Tomasza widoczna jest jedynie do ramion (il. 6, 25). Tłem dla niej
jest skrawek nieba z aniołami. Tomasz wyróżnia się wśród omówionych wyżej
postaci ustawieniem - nieomal en face - z głową lekko odwróconą od Madon-
ny, jedynie jego lewa ręka, widoczna zza pleców Piotra, skierowana jest w
kierunku Matki Bożej w geście jakby polecającym jej świętego męczennika.
Głowa Tomasza modelowana światłem, niewątpliwie portretowa, o charaktery-
stycznej urodzie południowca. Twarz młoda, okrągła, o karnacji jasnej, z lek-
kimi rumieńcami. Włosy i oprawa ciemnych oczu - patrzących wprost na widza
- ciemnobrązowe. Wyłaniająca się z cienia lewa dłoń - brązowoszara. Ubrany
"6 M ä 1 e, dz. cyt., s. 473; Bibliotheca Sanctorum, X, Roma 1968, s. 748-752.
J R e a u, Iconographie, III/III, Paris 1959, s. 1105; Bibliotheca Sanctorum, X, s. 754-755.
"8 K. R a d o ń s k i, Święci i błogosławieni Kościoła katolickiego, Warszawa-Poznań-Lub-
lin 1947, s. 466.
29 M ä 1 e, dz. cyt., s. 471-472; Missel Dominicain, s. 1454; Bibliotheca Sanctorum, XII,
Roma 1969, s. 560-561. *
i
123
czał go Pius V, którego panowanie przebiegało wśród nieustannej walki z
protestantyzmem* 26.
Piotr widoczny jest do bioder - spoza postaci Dominika. Stoi w kornej
postawie, ze skrzyżowanymi na piersiach rękami, pochylony lekko w kierunku
Madonny, ze wzrokiem skierowanym w górę. Postać jego jest silnie oświetlona
- szczególnie głowa i lewa dłoń. Karnacja twarzy ciepła, nieco ogorzała;
włosy szpakowate, szarawe. Ubrany jest w biały, łamany ugrami i szarościami
habit dominikański oraz czarną kapę, zróżnicowaną w tonacji. Pionowo bieg-
nące fałdy habitu mają ostre krawędzie. W czaszkę Świętego wbity duży nóż
o metalicznym, ciemnoszarym ostrzu, obrysowanym bielą. W prawej piersi tkwi
miecz, którego złocista rękojeść odbija od czerni kapy. Są to stałe atrybuty
Świętego27.
Najwyżej umieszczoną postacią z prawej strony Madonny jest św. Tomasz
z Akwinu, sławny dominikanin - Doctor Angelicas vel Communis - określany
jako „największy święty wśród uczonych i największy uczony wśród świę-
tych”28; chwała Zakonu Dominikańskiego i całego Kościoła, twórca systemu
teologiczno-filozoficznego, stanowiącego podstawę oficjalnej filozofii Kościoła
katolickiego. Za pomocą jego Summy doktorzy Soboru Trydenckiego bronili
dogmatów, atakowanych przez protestantów. Wymowne są słowa wypowie-
dziane przez papieża Jana XXII, który kanonizował (1323) św. Tomasza:
„Quot articulos, tot miracula” a obok nich - słowa luteranina (niegdyś domini-
kanina) Bucera - „Tolle Thomam et dissipabo Ecclesiam”. Toteż Pius V posta-
nowił (1567), że św. Tomaszowi z Akwinu będzie oddawany kult, przysługu-
jący Ojcom Kościoła29.
Postać Tomasza widoczna jest jedynie do ramion (il. 6, 25). Tłem dla niej
jest skrawek nieba z aniołami. Tomasz wyróżnia się wśród omówionych wyżej
postaci ustawieniem - nieomal en face - z głową lekko odwróconą od Madon-
ny, jedynie jego lewa ręka, widoczna zza pleców Piotra, skierowana jest w
kierunku Matki Bożej w geście jakby polecającym jej świętego męczennika.
Głowa Tomasza modelowana światłem, niewątpliwie portretowa, o charaktery-
stycznej urodzie południowca. Twarz młoda, okrągła, o karnacji jasnej, z lek-
kimi rumieńcami. Włosy i oprawa ciemnych oczu - patrzących wprost na widza
- ciemnobrązowe. Wyłaniająca się z cienia lewa dłoń - brązowoszara. Ubrany
"6 M ä 1 e, dz. cyt., s. 473; Bibliotheca Sanctorum, X, Roma 1968, s. 748-752.
J R e a u, Iconographie, III/III, Paris 1959, s. 1105; Bibliotheca Sanctorum, X, s. 754-755.
"8 K. R a d o ń s k i, Święci i błogosławieni Kościoła katolickiego, Warszawa-Poznań-Lub-
lin 1947, s. 466.
29 M ä 1 e, dz. cyt., s. 471-472; Missel Dominicain, s. 1454; Bibliotheca Sanctorum, XII,
Roma 1969, s. 560-561. *
i