DOI chapter:
Laskowska, Irena Maria: Obraz Matki Bożej Różańcowej i jego twórca - Federico Barocci
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.66252#0144
136
Irena Maria Laskowska
planowymi postaciami. Podobnie jak w naszym obrazie, od środka podstawy
rozchodzą się symetrycznie dwie skośne osie, wzdłuż których ustawione są
pozostałe postacie. Unoszący się nad Madonną - która tu siedzi wśród ludzi -
dwaj aniołowie zakreślają linię kolistą, tworząc tym samym zamknięty krąg
kompozycyjny. Tak więc w obydwu przypadkach sama koncepcja układu jest
nieomal identyczna. Różnica polega jedynie na usytuowaniu Madonny - u nas
na chmurach - co w efekcie uwysmukliło zarysy piramidy. Odnośnie do detali
- należy podkreślić pokrewieństwo fizjonomiczne, jakie zachodzi między
Madonnami. Rysunek ten jest również interesujący dla nas ze względu na swoją
kolorystykę - wokół Madonny mamy plamy żółci przechodzącej w oranże, na
kolanach akcenty zgaszonego różu, na ramionach zaś - błękitu.
Omówione wyżej analogie kompozycyjne ze szkicami rysunkowymi do obra-
zów Barocciego utwierdzają w przekonaniu o związkach Madonny Różańcowej
z pracami tego mistrza. Przytoczone materiały wskazują na występowanie
związków tak z dziełami wczesnymi, jak też późnymi. Wynika to niewątpliwie
z faktu, że malarz ten często powtarzał pewne motywy, wprowadzając je wielo-
krotnie w nieco zmienionej formie do szeregu obrazów z różnych okresów swej
twórczości. Wyraźnym tego przykładem są m.in. zależności, występujące
między postaciami Madonny i Dzieciątka z omówionego szkicu i z o wiele
wcześniejszego obrazu - Madonny di S. Simone (por. il. 38, 40).
Obok zbieżności z rysunkami zauważamy je również w odniesieniu do po-
szczególnych dzieł malarstwa, a mianowicie - omówionych już fresków w
Casino Pio IV oraz obrazów z Urbino: Madonna di S. Giovanni i Madonna di
S. Simone (por. il. 6, 37, 38)68. Silne związki występują zwłaszcza z obrazem
Madonna di S. Simone, przejawiające się m.in. w podobieństwie fizycznym
postaci Madonn, a nade wszystko - w mistrzowskim operowaniu światłem.
Modeluje ono w identyczny sposób - rysy twarzy, figury i szaty. Te ostatnie
mają wiele wspólnych cech. Rysunek delikatnie łamiących się powierzchni
materii o lekkiej, jakby taftowej sztywności, łączony z bogactwem kolorystyki
- co stanowi w obydwu przypadkach o wysokiej wartości dekoracyjnej obrazów
- świadczą, że wyszły spod ręki tego samego mistrza. W obydwu też obrazach,
przy pozornej statyczności układu, daje się zauważyć to samo poruszenie - tak
postaci, jak również szat. Łączy je ponadto przedziwna atmosfera pogodnej
duchowości i specyficznej uczuciowości w stosunku Matki do Dziecka (pokre-
wieństwo z Rafaelem?). Tę radosną atmosferę podkreśla kolorystyka obrazów,
która w Madonnie z Urbino jest bogatsza i rzec można - bardziej żywiołowa.
68 Obraz Madonny di S. Giovanni datowany jest około 1565 r., natomiast Madonny di
S. Simone około 1567 r., por.: O 1 s e n, dz. cyt., s. 145, 149; E m i 1 i a n i, B e r t e 1 ä, dz.
cyt., s. 63-65, 70-71.
Irena Maria Laskowska
planowymi postaciami. Podobnie jak w naszym obrazie, od środka podstawy
rozchodzą się symetrycznie dwie skośne osie, wzdłuż których ustawione są
pozostałe postacie. Unoszący się nad Madonną - która tu siedzi wśród ludzi -
dwaj aniołowie zakreślają linię kolistą, tworząc tym samym zamknięty krąg
kompozycyjny. Tak więc w obydwu przypadkach sama koncepcja układu jest
nieomal identyczna. Różnica polega jedynie na usytuowaniu Madonny - u nas
na chmurach - co w efekcie uwysmukliło zarysy piramidy. Odnośnie do detali
- należy podkreślić pokrewieństwo fizjonomiczne, jakie zachodzi między
Madonnami. Rysunek ten jest również interesujący dla nas ze względu na swoją
kolorystykę - wokół Madonny mamy plamy żółci przechodzącej w oranże, na
kolanach akcenty zgaszonego różu, na ramionach zaś - błękitu.
Omówione wyżej analogie kompozycyjne ze szkicami rysunkowymi do obra-
zów Barocciego utwierdzają w przekonaniu o związkach Madonny Różańcowej
z pracami tego mistrza. Przytoczone materiały wskazują na występowanie
związków tak z dziełami wczesnymi, jak też późnymi. Wynika to niewątpliwie
z faktu, że malarz ten często powtarzał pewne motywy, wprowadzając je wielo-
krotnie w nieco zmienionej formie do szeregu obrazów z różnych okresów swej
twórczości. Wyraźnym tego przykładem są m.in. zależności, występujące
między postaciami Madonny i Dzieciątka z omówionego szkicu i z o wiele
wcześniejszego obrazu - Madonny di S. Simone (por. il. 38, 40).
Obok zbieżności z rysunkami zauważamy je również w odniesieniu do po-
szczególnych dzieł malarstwa, a mianowicie - omówionych już fresków w
Casino Pio IV oraz obrazów z Urbino: Madonna di S. Giovanni i Madonna di
S. Simone (por. il. 6, 37, 38)68. Silne związki występują zwłaszcza z obrazem
Madonna di S. Simone, przejawiające się m.in. w podobieństwie fizycznym
postaci Madonn, a nade wszystko - w mistrzowskim operowaniu światłem.
Modeluje ono w identyczny sposób - rysy twarzy, figury i szaty. Te ostatnie
mają wiele wspólnych cech. Rysunek delikatnie łamiących się powierzchni
materii o lekkiej, jakby taftowej sztywności, łączony z bogactwem kolorystyki
- co stanowi w obydwu przypadkach o wysokiej wartości dekoracyjnej obrazów
- świadczą, że wyszły spod ręki tego samego mistrza. W obydwu też obrazach,
przy pozornej statyczności układu, daje się zauważyć to samo poruszenie - tak
postaci, jak również szat. Łączy je ponadto przedziwna atmosfera pogodnej
duchowości i specyficznej uczuciowości w stosunku Matki do Dziecka (pokre-
wieństwo z Rafaelem?). Tę radosną atmosferę podkreśla kolorystyka obrazów,
która w Madonnie z Urbino jest bogatsza i rzec można - bardziej żywiołowa.
68 Obraz Madonny di S. Giovanni datowany jest około 1565 r., natomiast Madonny di
S. Simone około 1567 r., por.: O 1 s e n, dz. cyt., s. 145, 149; E m i 1 i a n i, B e r t e 1 ä, dz.
cyt., s. 63-65, 70-71.