DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.66253#0081
Cykl obrazów ,,Dzieje Kazimierza Odnowiciela" z klasztoru w Tyńcu
73
Wazy w Katedrze Krakowskiej w 1587 r. i Wzięcie do niewoli arcyksięcia austriac-
kiego Maksymiliana w bitwie pod Byczyną w 1588 r., później przewiezione na Za-
mek Warszawski58. Zachował się zapis o wykonaniu w Wenecji obrazów do Poko-
ju pod Ptakami59, co może wskazywać na autorstwo Dolabelli pracującego dla Zyg-
munta III bądź innego twórcy z tego regionu artystycznego. Sądzić należy, że w tej
okazałej dekoracji malarskiej udział Dolabelli jako najwybitniejszego propagatora
historyzmu był jeżeli nie największy, to na pewno znaczący.
Zamek Warszawski jako nowa siedziba Zygmunta III i ośrodek władzy Rze-
czypospolitej musiał odznaczać się wyjątkowym splendorem i szerokim artystycz-
nym programem ideowym, przede wszystkim gloryfikującym powiązania dynas-
tyczne i cele polityczne polskich Wazów. Liczne obrazy prezentujące epizody wo-
jenne i sukcesy dyplomatyczne Zygmunta III i Władysława IV były dziełem pędz-
la Tomasza Dolabelli i innych malarzy wykonujących dekorację pokoi królewskich.
Według badań Jerzego Lileyki na piano nobile w skrzydłach północno-wschodnim
i północnym wnętrza dekorowało trzynaście plafonów60. Oprócz wspomnianych
dwóch obrazów Dolabelli przywiezionych z Wawelu, znana jest treść trzech in-
nych malowideł tego artysty: Bitwa pod Chocimiem z 1621 roku, Zdobycie Smo-
leńska przez Zygmunta 111 Wazę w 1611 roku i Prezentacja wziętego do niewoli ca-
ra Wasyla Szujskiego na Sejmie w 1613 roku. Kompozycja tego ostatniego malo-
widła jako jedynego znana jest z ryciny Tomasza Makowskiego pod tym samym
tytułem, wykonanej z obrazu Dolabelli oraz z jego kopii niegdyś znajdującej się w
pałacu w Podhorcach61. Dopełnienie programu ideowego antykamery poprzedza-
jącej Salę Audiencjonalną stanowiły, będące wyrazem polityki dynastycznej Wa-
zów, portrety koronacyjne Zygmunta III i Konstancji oraz wizerunek Władysława IV
powstałe w kręgu oddziaływania sztuki P. P. Rubensa, zaginione w latach 1655-
1657. Portrety te są znane z późniejszych kopii wykonanych w 1642 r. przez nie-
znanego twórcę, jako seria tzw. portretów koronacyjnych Zygmunta III i Konstan-
cji znajdujących się w zbiorach monachijskich, które dopełnia wilanowski wizeru-
nek Władysława IV62. Nowe plafony pędzla Tomasza Dolabelli dla Zamku War-
58 J. Niemcewicz, Dzieje panowania Zygmunta III, t. II, Kraków 1860, s. 102; Tomkowicz,
Wewnętrzne urządzenie, s. 19-20; Mańkowski, Dzieje wnętrz, s. 56; Tomkiewicz, Dolabella,
s. 18; tenże, Piękno wielorakie, s. 252; tenże, Pędzlem rozmaitym, s.58; tenże, Dolabella Tomasz,
w: Słownik artystów, s. 73; Walicki, Tomkiewicz, Ryszkiewicz, Malarstwo polskie, s. 16, 355;
Lileyko, Zamek Warszawski, s. 69.
59 Tomkowicz, Wewnętrzne urządzenie, s. 19-20; Mańkowski, Dzieje wnętrz, s. 56.
60 Zamek Warszawski, s. 68.
61 Tomkiewicz, Dolabella, s. 18-19; tenże, Piękno wielorakie, s. 252; tenże, Pędzlem rozma-
itym, s. 58; tenże, Dolabella Tomasz, w: Słownik artystów, s. 73; Walicki, Tomkiewicz, Rysz-
kiewicz, Malarstwo polskie, s. 16; Lileyko, Z rozważań nad programem, s. 185-200; tenże, Za-
mek Warszawski, s. 68-69; M. Karpowicz, Sztuka Warszawy, Warszawa 1975, s. 115; Lewicka,
Osińska, Tomasz Dolabella, w: Poczet artystów, s. 77-84.
62 J. Lileyko, Portrety tzw. koronacyjne Zygmunta III i Konstancji jako wyraz polityki dynas-
tycznej Wazów, w: Portret. Funkcja - forma - symbol. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków
Sztuki, Toruń, grudzień 1986, Warszawa 1990, s. 377-391.
73
Wazy w Katedrze Krakowskiej w 1587 r. i Wzięcie do niewoli arcyksięcia austriac-
kiego Maksymiliana w bitwie pod Byczyną w 1588 r., później przewiezione na Za-
mek Warszawski58. Zachował się zapis o wykonaniu w Wenecji obrazów do Poko-
ju pod Ptakami59, co może wskazywać na autorstwo Dolabelli pracującego dla Zyg-
munta III bądź innego twórcy z tego regionu artystycznego. Sądzić należy, że w tej
okazałej dekoracji malarskiej udział Dolabelli jako najwybitniejszego propagatora
historyzmu był jeżeli nie największy, to na pewno znaczący.
Zamek Warszawski jako nowa siedziba Zygmunta III i ośrodek władzy Rze-
czypospolitej musiał odznaczać się wyjątkowym splendorem i szerokim artystycz-
nym programem ideowym, przede wszystkim gloryfikującym powiązania dynas-
tyczne i cele polityczne polskich Wazów. Liczne obrazy prezentujące epizody wo-
jenne i sukcesy dyplomatyczne Zygmunta III i Władysława IV były dziełem pędz-
la Tomasza Dolabelli i innych malarzy wykonujących dekorację pokoi królewskich.
Według badań Jerzego Lileyki na piano nobile w skrzydłach północno-wschodnim
i północnym wnętrza dekorowało trzynaście plafonów60. Oprócz wspomnianych
dwóch obrazów Dolabelli przywiezionych z Wawelu, znana jest treść trzech in-
nych malowideł tego artysty: Bitwa pod Chocimiem z 1621 roku, Zdobycie Smo-
leńska przez Zygmunta 111 Wazę w 1611 roku i Prezentacja wziętego do niewoli ca-
ra Wasyla Szujskiego na Sejmie w 1613 roku. Kompozycja tego ostatniego malo-
widła jako jedynego znana jest z ryciny Tomasza Makowskiego pod tym samym
tytułem, wykonanej z obrazu Dolabelli oraz z jego kopii niegdyś znajdującej się w
pałacu w Podhorcach61. Dopełnienie programu ideowego antykamery poprzedza-
jącej Salę Audiencjonalną stanowiły, będące wyrazem polityki dynastycznej Wa-
zów, portrety koronacyjne Zygmunta III i Konstancji oraz wizerunek Władysława IV
powstałe w kręgu oddziaływania sztuki P. P. Rubensa, zaginione w latach 1655-
1657. Portrety te są znane z późniejszych kopii wykonanych w 1642 r. przez nie-
znanego twórcę, jako seria tzw. portretów koronacyjnych Zygmunta III i Konstan-
cji znajdujących się w zbiorach monachijskich, które dopełnia wilanowski wizeru-
nek Władysława IV62. Nowe plafony pędzla Tomasza Dolabelli dla Zamku War-
58 J. Niemcewicz, Dzieje panowania Zygmunta III, t. II, Kraków 1860, s. 102; Tomkowicz,
Wewnętrzne urządzenie, s. 19-20; Mańkowski, Dzieje wnętrz, s. 56; Tomkiewicz, Dolabella,
s. 18; tenże, Piękno wielorakie, s. 252; tenże, Pędzlem rozmaitym, s.58; tenże, Dolabella Tomasz,
w: Słownik artystów, s. 73; Walicki, Tomkiewicz, Ryszkiewicz, Malarstwo polskie, s. 16, 355;
Lileyko, Zamek Warszawski, s. 69.
59 Tomkowicz, Wewnętrzne urządzenie, s. 19-20; Mańkowski, Dzieje wnętrz, s. 56.
60 Zamek Warszawski, s. 68.
61 Tomkiewicz, Dolabella, s. 18-19; tenże, Piękno wielorakie, s. 252; tenże, Pędzlem rozma-
itym, s. 58; tenże, Dolabella Tomasz, w: Słownik artystów, s. 73; Walicki, Tomkiewicz, Rysz-
kiewicz, Malarstwo polskie, s. 16; Lileyko, Z rozważań nad programem, s. 185-200; tenże, Za-
mek Warszawski, s. 68-69; M. Karpowicz, Sztuka Warszawy, Warszawa 1975, s. 115; Lewicka,
Osińska, Tomasz Dolabella, w: Poczet artystów, s. 77-84.
62 J. Lileyko, Portrety tzw. koronacyjne Zygmunta III i Konstancji jako wyraz polityki dynas-
tycznej Wazów, w: Portret. Funkcja - forma - symbol. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków
Sztuki, Toruń, grudzień 1986, Warszawa 1990, s. 377-391.