DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.66253#0082
74
Beata Materniak
szawskiego o treści historycznej powstały z fundacji Władysława IV dla wystroju
Pokoju Marmurowego w latach 1637-1642. Badania Lileyki oparte o przekazy
Adama Jarzębskiego umożliwiły hipotetyczne odtworzenie programu tematyczne-
go tego wnętrza. Pokój Marmurowy między innymi zdobiły wykonane przez Dola-
bellę: plafon i cztery supraporty. Obrazy prezentowały: Bitwę pod Chocimiem z
1621 roku, Odnowienie traktatu z Turcją z 1634 roku, Scenę z wojen moskiewskich
z 1610 roku (może scena elekcji Władysława IV na Kremlu! j Hołd pruski z 1641
roku i Kampanię smoleńską z lat 1632-1634. Przypuszczalnie Smoleńsk, jako naj-
większy sukces militarny Władysława IV, rozwinięty był w cyklu kilku malowideł
plafonowych63.
Zespoły malarskie pędzla Tomasza Dolabelli o tematyce historycznej dekoro-
wały również królewską rezydencję - Zamek Ujazdowski w Warszawie. Z badań
Władysława Tomkiewicza powołującego się na opisy Jarzębskiego wynika, że pra-
cownia Dolabelli wykonała dla Ujazdowa w latach 1642-1643 cykl czterech obra-
zów historycznych, przedstawiających Wjazd Cecylii Renaty do Warszawy w 1637 ro-
ku, Koronację Cecylii Renaty w Warszawie w 1637 roku, Narodziny królewicza Zyg-
munta Kazimierza w 1640 roku oraz Wielką Glorię, czyli alegorię zwycięstw Włady-
sława IV. Z tego programu malarskiego również nie zachowały się żadne przekazy
graficzne bądź opisy64. Zdaniem Tomkiewicza podobne realizacje malarskie Dola-
belli o treści historycznej zdobiły również Pałac Kazimierzowski w Warszawie65.
Jedynym przetrwałym zespołem malarskim o tematyce historycznej pędzla To-
masza Dolabelli są niekompletne plafony fundacji kanclerza bpa Jakuba Zadzika
dla wystroju wnętrz Pałacu Biskupów Krakowskich w Kielcach z lat 1640-1642.
Zespół kielecki prezentuje szeroko zakrojony program ideowy gloryfikujący Dy-
plomatyczne i militarne sukcesy Zygmunta III i Władysława IV, do których przy-
czynił się fundator. Archiwalia z lat 1756 i 1789 wzmiankują o znajdujących się na
piano nobile w czterech salach plafonach, które po zniszczeniu i konserwacji do-
konanej przez Aleksandra Rycerskiego w 1861 r. według jego projektu zostały
wtórnie zakomponowane w postaci trzech plafonów zachowanych do dzisiaj. W
obecnej rekonstrukcji programu tematycznego układ dekoracji przedstawia się na-
stępująco: w Drugim Pokoju Biskupim znajdował się nie zachowany plafon pre-
zentujący Zawarcie traktatu pokojowego w 1634 roku kończącego wojnę polsko-
-moskiewską. Treść scen narożnych mogła być rozwinięciem zasadniczego wątku.
W Trzecim Pokoju Biskupim przedstawiona jest scena Sądu nad arianami z kró-
63 A. Jarzębski, Gościniec albo krótkie opisanie Warszawy, Warszawa 1974, s. 97; Lileyko,
Władysławowski Pokój Marmurowy, s. 20-21; tenże, Z rozważań nad programem, s. 185-193, 199;
tenże, Zamek Warszawski, s. 129-130.
64 Jarzębski, Gościniec, s. 80; Tomkiewicz, Dolabella, 61-62; tenże, Malarstwo dworskie,
s. 151-152; tenże, Pędzlem rozmaitym, s. 58; tenże, Dolabella Tomasz, w: Słownik artystów, s. 74;
Walicki, Tomkiewicz, Ryszkiewicz, Malarstwo polskie, s. 16.
65 Dolabella, s. 61.
Beata Materniak
szawskiego o treści historycznej powstały z fundacji Władysława IV dla wystroju
Pokoju Marmurowego w latach 1637-1642. Badania Lileyki oparte o przekazy
Adama Jarzębskiego umożliwiły hipotetyczne odtworzenie programu tematyczne-
go tego wnętrza. Pokój Marmurowy między innymi zdobiły wykonane przez Dola-
bellę: plafon i cztery supraporty. Obrazy prezentowały: Bitwę pod Chocimiem z
1621 roku, Odnowienie traktatu z Turcją z 1634 roku, Scenę z wojen moskiewskich
z 1610 roku (może scena elekcji Władysława IV na Kremlu! j Hołd pruski z 1641
roku i Kampanię smoleńską z lat 1632-1634. Przypuszczalnie Smoleńsk, jako naj-
większy sukces militarny Władysława IV, rozwinięty był w cyklu kilku malowideł
plafonowych63.
Zespoły malarskie pędzla Tomasza Dolabelli o tematyce historycznej dekoro-
wały również królewską rezydencję - Zamek Ujazdowski w Warszawie. Z badań
Władysława Tomkiewicza powołującego się na opisy Jarzębskiego wynika, że pra-
cownia Dolabelli wykonała dla Ujazdowa w latach 1642-1643 cykl czterech obra-
zów historycznych, przedstawiających Wjazd Cecylii Renaty do Warszawy w 1637 ro-
ku, Koronację Cecylii Renaty w Warszawie w 1637 roku, Narodziny królewicza Zyg-
munta Kazimierza w 1640 roku oraz Wielką Glorię, czyli alegorię zwycięstw Włady-
sława IV. Z tego programu malarskiego również nie zachowały się żadne przekazy
graficzne bądź opisy64. Zdaniem Tomkiewicza podobne realizacje malarskie Dola-
belli o treści historycznej zdobiły również Pałac Kazimierzowski w Warszawie65.
Jedynym przetrwałym zespołem malarskim o tematyce historycznej pędzla To-
masza Dolabelli są niekompletne plafony fundacji kanclerza bpa Jakuba Zadzika
dla wystroju wnętrz Pałacu Biskupów Krakowskich w Kielcach z lat 1640-1642.
Zespół kielecki prezentuje szeroko zakrojony program ideowy gloryfikujący Dy-
plomatyczne i militarne sukcesy Zygmunta III i Władysława IV, do których przy-
czynił się fundator. Archiwalia z lat 1756 i 1789 wzmiankują o znajdujących się na
piano nobile w czterech salach plafonach, które po zniszczeniu i konserwacji do-
konanej przez Aleksandra Rycerskiego w 1861 r. według jego projektu zostały
wtórnie zakomponowane w postaci trzech plafonów zachowanych do dzisiaj. W
obecnej rekonstrukcji programu tematycznego układ dekoracji przedstawia się na-
stępująco: w Drugim Pokoju Biskupim znajdował się nie zachowany plafon pre-
zentujący Zawarcie traktatu pokojowego w 1634 roku kończącego wojnę polsko-
-moskiewską. Treść scen narożnych mogła być rozwinięciem zasadniczego wątku.
W Trzecim Pokoju Biskupim przedstawiona jest scena Sądu nad arianami z kró-
63 A. Jarzębski, Gościniec albo krótkie opisanie Warszawy, Warszawa 1974, s. 97; Lileyko,
Władysławowski Pokój Marmurowy, s. 20-21; tenże, Z rozważań nad programem, s. 185-193, 199;
tenże, Zamek Warszawski, s. 129-130.
64 Jarzębski, Gościniec, s. 80; Tomkiewicz, Dolabella, 61-62; tenże, Malarstwo dworskie,
s. 151-152; tenże, Pędzlem rozmaitym, s. 58; tenże, Dolabella Tomasz, w: Słownik artystów, s. 74;
Walicki, Tomkiewicz, Ryszkiewicz, Malarstwo polskie, s. 16.
65 Dolabella, s. 61.