DOI issue:
I. Recepcja antyku w kulturze polskiej
DOI article:Kolendo, Jerzy: Największy skandal w dziejach badań nad gliptyką antyczną: Kolekcja gemm ks. stanisław ponatowskiego
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.51287#0087
-83-
mem. Dotyczy ona przede wszystkim pobytu ks. Stanisława Poniatow-
skiego na terenie Italii. Autor wykorzystał, między innymi zupeł-
nie niedostępne wcześniejszym badaczom archiwum rodziny ks. Po-
niatowskich w Paryżu. Busiri Vici zajął się również problemem ko-
lekcjonerstwa ks. Stanisława Poniatowskiego wykorzystując trudno
dostępne katalogi aukcji, na których były sprzedawane po śmierci
księcia jego zbiory. Jednak zagadnienie postawione w tytule ni-
niejszych rozważań nie zostało wyczerpane. Autor w gruncie rzeczy
10
bardzo niechętnie pisze o kwestii fałszerstw "gemm Poniatowskie-
go".
Podjęcie pracy o kolekcji gemm stworzonej przez ks. Stanisława
Poniatowskiego może rzucić pewne światło na problematykę falsyfi-
katów zabytków antycznych. W studiach tych, które obecnie stają
11
się zupełnie niezależną, wyspecjalizowaną dziedziną archeologii ,
wysiłki badawcze idą w dwóch kierunkach. Z jednej strony chodzi o
uchwycenie "bezpośrednich producentów" falsyfikatów, ich umiejęt-
ności technicznych oraz wzorów, którymi się oni posługiwali. Dru-
gi aspekt tych badań dotyczy ludzi inspirujących wykonanie falsy-
fikatów, a więc różnego typu handlarzy oraz kolekcjonerów. Ci os-
tatni zasługują na szczególną uwagę. Konieczne jest bowiem usta-
lenie motywów skłaniających ich do organizowania działalności,
którą my określamy jako fałszerską. Badania tego rodzaju są w
poważnym stopniu studiami nad mentalnością ludzi przeszłości.Kwe-
stia fałszerstw archeologicznych może rzucić cenne światło na za-
gadnienia upodobań estetycznych ludzi poszczególnych epok. Fał-
szerstwa bowiem zakładają z reguły wykonywanie rzeczy, które mia-
ły się podobać ludziom danej epoki, lub też interesować ich z ja-
kiś specjalnych względów. Tak pojęte badania nad falsyfikatami są
tret księcia wykonany przez Angelikę Kaufmann. Por. recenzje tej
książki: B. Biliński, ^Ant^c_zna_ sagą rodu P oni a tp w s ki ch^w_^gygi4j^
Kultura, 12 V 1974, śT^TAT^artcza^wa, Biule^yny^SIstorii Sztuki,
XXXVIII 1976, s.155-158.
10
Busiri Vici, op.cit., s.J21 pisze o kwestii autentyczności
gemm: "Per dare un giudizio veramente obbiettivo bisognerebbe po-
ter esaminare il tutto eon occhio odierno, e forsę anche oggi sor-
gerebbero titubanze in argomento".
11 z
D.Mustilli, ^FąlsiJieazionej /w:/ Enciclopedia dell arte anti-
ca, III, a.576-589?>^7rtiur7~^^ sch^ GJ5ttin,
^ntfJsen^ Leipzig 1962T^0^?ałszerstwacn gliptyki A. Furt-
waengler7\^euerę^fa1schungen yon Antike, Berlin-Leipzig 1899, s.
56-J8.
mem. Dotyczy ona przede wszystkim pobytu ks. Stanisława Poniatow-
skiego na terenie Italii. Autor wykorzystał, między innymi zupeł-
nie niedostępne wcześniejszym badaczom archiwum rodziny ks. Po-
niatowskich w Paryżu. Busiri Vici zajął się również problemem ko-
lekcjonerstwa ks. Stanisława Poniatowskiego wykorzystując trudno
dostępne katalogi aukcji, na których były sprzedawane po śmierci
księcia jego zbiory. Jednak zagadnienie postawione w tytule ni-
niejszych rozważań nie zostało wyczerpane. Autor w gruncie rzeczy
10
bardzo niechętnie pisze o kwestii fałszerstw "gemm Poniatowskie-
go".
Podjęcie pracy o kolekcji gemm stworzonej przez ks. Stanisława
Poniatowskiego może rzucić pewne światło na problematykę falsyfi-
katów zabytków antycznych. W studiach tych, które obecnie stają
11
się zupełnie niezależną, wyspecjalizowaną dziedziną archeologii ,
wysiłki badawcze idą w dwóch kierunkach. Z jednej strony chodzi o
uchwycenie "bezpośrednich producentów" falsyfikatów, ich umiejęt-
ności technicznych oraz wzorów, którymi się oni posługiwali. Dru-
gi aspekt tych badań dotyczy ludzi inspirujących wykonanie falsy-
fikatów, a więc różnego typu handlarzy oraz kolekcjonerów. Ci os-
tatni zasługują na szczególną uwagę. Konieczne jest bowiem usta-
lenie motywów skłaniających ich do organizowania działalności,
którą my określamy jako fałszerską. Badania tego rodzaju są w
poważnym stopniu studiami nad mentalnością ludzi przeszłości.Kwe-
stia fałszerstw archeologicznych może rzucić cenne światło na za-
gadnienia upodobań estetycznych ludzi poszczególnych epok. Fał-
szerstwa bowiem zakładają z reguły wykonywanie rzeczy, które mia-
ły się podobać ludziom danej epoki, lub też interesować ich z ja-
kiś specjalnych względów. Tak pojęte badania nad falsyfikatami są
tret księcia wykonany przez Angelikę Kaufmann. Por. recenzje tej
książki: B. Biliński, ^Ant^c_zna_ sagą rodu P oni a tp w s ki ch^w_^gygi4j^
Kultura, 12 V 1974, śT^TAT^artcza^wa, Biule^yny^SIstorii Sztuki,
XXXVIII 1976, s.155-158.
10
Busiri Vici, op.cit., s.J21 pisze o kwestii autentyczności
gemm: "Per dare un giudizio veramente obbiettivo bisognerebbe po-
ter esaminare il tutto eon occhio odierno, e forsę anche oggi sor-
gerebbero titubanze in argomento".
11 z
D.Mustilli, ^FąlsiJieazionej /w:/ Enciclopedia dell arte anti-
ca, III, a.576-589?>^7rtiur7~^^ sch^ GJ5ttin,
^ntfJsen^ Leipzig 1962T^0^?ałszerstwacn gliptyki A. Furt-
waengler7\^euerę^fa1schungen yon Antike, Berlin-Leipzig 1899, s.
56-J8.