Studia Waweliana (2.1993)

\1 ll| tempietta posiadają wspólne cechy — wysoki
\lif Poziom wykonania, toskańskie kolumny i wyraz-
]jj»jp ne nawiązanie do kopuł Filippo Brunelleschiego.

, -'• „ na co, nawet w przypadku powszechnie znanego
- «■"'■; tabernakulum Mariackiego, nie zwrócono dotąd
SHM^ uwagi38. Porówanie kopuły Santa Maria del Fio-
. ™ re we jriorencji (fig Ig, 17) z kopułą tempietta
mmmm w kościele Mariackim (fig. 14, 15) wykazuje, że
nie tylko kopuła z ośmioma żebrami i oculi, ale
przede wszystkim latarnia z jej przyporami i wo-
lutami, wysokimi oknami i pilastrami są powtó-
rzeniem genialnego dzieła Brunelleschiego 39. Na-
leży też odnotować istnienie w tempietcie kra-
kowskim balustrady poniżej kopuły, naśladu-
jącej nigdy nie ukończoną balustradę Baccia
d'Agnolo 40.

W świetle tego porównania bardziej przeko-
nywające wydać się może przypuszczenie, że
także kopuła tempietta z Modlnicy (fig. 19) na-
wiązuje do kopuł wieńczących inne budowle
Brunelleschiego, a mianowicie Starą Zakrystię
i kaplicę Pazzich (fig. 20)41. Podobieństwo do-
tyczy żeber, centralnego oculusa i otaczających
go mniejszych oculi. Wprowadzenie falistych prc-

w

38 Nie wykonano, niestety, dotąd dobrych zdjęć ko-
puły i latarni tempietta w kościele Mariackim. Nie ma
ono sportella, nie służyło zatem jako schowek na ho-
stie; przechowywano je w ścianie tabernakulum od
strony nawy głównej, która ulegała przeróbkom w okre-
sie baroku. Wydaje się, że tempietto to symbolizuje
Grób Chrystusa (Anastasis). Niejednokrotnie w sztuce
włoskiej 2. połowy XVI w. i późniejszej wykonywano
na głównych ołtarzach kościołów monumentalne cybo-
ria-tempietta, u których stóp znajduje się mniejsze po-
mieszczenie na hostie — przykładem może tu być ołtarz

: " „ główny w Santissima Annunziata we Florencji. Na temat
takich tempiett pisze E. C o p e, The Venetian Chapel
J WL oj the Sacrament in the Sizteenth Century, New York
and London 1979, s. 16 nn., szczególnie s. 18.

39 Kopuła Brunelleschiego lub tylko jej piękna la-
tarnia zainspirowała przynajmniej dwukrotnie artystów

I ■ \ florenckich: Antonia Pollaiuolo w krzyżu dla bapty-

*^r$F sterium florenckiego, obecnie w Museo delTOpera del

f , _ | Duomo — zob. C. D. E111 i n g e r, Antonio and Piętro

\ \ \ Pollaiuolo. A Complete Edition with Critical Catalogue,

1 '"WNĘŁ, jftliifcaU ''I MWmWliTT*' f Oxford 1973, nr 23, s. 154, il. 4—7 oraz nieznanego

r - - - "* • - inn-iiim,;..-, _____..... v z nazwiska twórcę kadzielnicy z XVI w., obecnie w Bar-

geiio — zob. Le Tempie. Representations de 1'architec-
13. Adorujący anioł, fragment tabernakulum w kościele ^ $acrie MusĆ£ National Message Bibliąue Marc
Mariackim w Krakowie (fot. J. Langda) Chagall. Nice. Catalogue, Paris 1982, nr 16. Dziękuję

mgr. Tadeuszowi Zadrożnemu za zwrócenie mi uwagi
nicy Szołayskich i aniołami w kościele Mariac- na tę kadzielnicę.

kim — ruch zstępowania, gesty rąk złożonych 40 Firenze e dintorni. Guide dTtaha. Touring Club

do modlitwy lub skrzyżowanych na piersiach, Italian0> Mllano 1974" Galerię zac2*?°™ r\ 15°^ r^°ty

. , _■ przerwano w r. 1515 po krytyce Michała Anioła, który

długie rozwiane, rozcięte dołem szaty, z prosto- miał powiedzieć> że przyp0mina „klatkę na chrząszcze"

kątnym dekoltem (fig. lOa, 13). (una gabbia da grilli)<

Pomimo wszystkich oczywistych różnic, oba « Na temat tych kaplic i ich symboliki: M. M e i s s,

66