DOI Heft:
Lanckoronsciana
DOI Artikel:Konsalik, Grzegorz: "Adoracja pasterzy" Mariotta di Nardo ze zbiorów Karola Lanckorońskiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19890#0263
2. Mariotto di Nardo i Lorenzo Ghiberti (?), Pokłon Trzech Króli, predella.
Oberlin, Allen Memoriał Art Museum (wg Eisenberg, A PartiaI Reconstruction...)
Pomimo oczywistych rozwiązań nowatorskich, czerpano
tu bowiem z tradycji ikonograficznej późnego trecenta.
Wymienione rozwiązania formalne, zastosowane
przez Mariotta w Adoracji pasterzy, jak się wydaje, zo-
stały dostrzeżone przez młodszych malarzy. Na recep-
cję malarstwa Mariotta di Nardo w pokoleniu malarzy
działających w pierwszej połowie XV wieku wskazy-
wał już Boskovits22. Pewne elementy kompozycyjne
dzieła Mariotta możemy odnaleźć w centralnej części
predelli Bicciego di Lorenzo, zniszczonej w 1945 roku
w Bodę Museum w Berlinie (fig. 6)23. Już na pierwszy
rzut oka uwagę zwraca podobne budowanie przestrze-
ni: w taki sam sposób została ujęta szopa ze żłobem,
według osi kompozycyjnej biegnącej w kierunku pra-
wego górnego rogu, pozorującej głębię obrazu. W obu
przedstawieniach Bożego Narodzenia widzimy niemal
identyczną konstrukcję i zadaszenie szopy. Podobne
zadaszenia szopy są widoczne jeszcze w kilku innych
obrazach Bicciego di Lorenzo, np. w predelli tryptyku
znajdującego się w Prepositura Santa Maria Assunta w
Stia (koło Pratovecchio), datowanego na r. 141424. Podo-
22 Boskovits,Mariotto di Nardo..., s. 22. Niestety badacz nie
podaje żadnych przykładów.
23 Predellę publikuje R. Fremantle, Florentine Gothic Pain-
ters. Prom Giotto to Masaccio. A Guide to Painting in and near
Florence 1300 to 1450, London 1975, s. 473, fig. 980.
24 Ibidem, s. 473, fig. 979; zob. także P. dal Poggetto,ńrte in
Yaldesa, Certaldo 1963, s. 45.
25 Freski reprodukuje B. Berenson, Italian Pictures of the Re-
naissance, London 1963, s. 131, fig. 131; Boskovits, Pittura...,
fig. 496.
bieństwa obu dzieł mogą wskazywać, że Bicci di Loren-
zo znal obraz Mariotta i częściowo się na nim wzorował.
Oprócz interesujących rozwiązań kompozycyjnych
na krakowskiej części predelli uwagę zwraca sposób ma-
lowania za pomocą grubo kładzionych impastów farby.
Dzieła Mariotta poprzez zastosowanie takiej techniki
malowania nieodparcie przywodzą na myśl dzieła rzeź-
biarskie. Figury świętych na freskach w kościele Santa
Maria Novella we Florencji sprawiają wrażenie rzeźb
wykonanych w kamieniu25. Z kolei w Ukrzyżowaniu ze
Staatliches Lindenau-Museum w Altenburgu szaty świę-
tego Jana - opracowane w nieco inny sposób - zbliżo-
ne są w ogólnym odbiorze do rzeźb odlanych w brą-
zie26. Na tę manierę w dojrzałej twórczości Mariotta
zwrócił uwagę Boskovits27. Wskazał na fragment fre-
sku z kolekcji Lanza w Amsterdamie (obecnie w Insti-
tuut voor Kunstgeschiedenis w Groningen), w którym
malarz osiągnął interesujące efekty światłocieniowe, nie
spotykane w ówczesnym malarstwie florenckim28.
Wprawdzie można by tu przytoczyć kilka podobnych
przykładów (np. z późnej twórczości Giovanniego di
26 Obraz reprodukuje R. O e rte 1, Friihe italienische Malerei in
Altenburg, Berlin 1961, s. 133, fig. 50.
27 Boskovits, Mariotto di Nardo..., s. 22-24.
28 Malowidło publikowane w katalogu kolekcji Wendlanda (Ber-
lin, 24-25 kwietnia 1931, nr kat. 349) - jako dzieło Ambrogia Lo-
renzettiego; Italiaansche Kunst in Nederlandsche Bezit - Stedelijk
Museum, Amsterdam, 1934, s. 109, poz. 349 - jako dzieło Spinella
Aretina; Boskovits, Mariotto di Nardo..., s. 22, fig. 11 - przypi-
suje fresk Mariottowi di Nardo; Idem, Pittura..., s. 395 -powtarza
swoją wcześniejszą atrybucję i datuje dzieło około 1400-1405.
257
Oberlin, Allen Memoriał Art Museum (wg Eisenberg, A PartiaI Reconstruction...)
Pomimo oczywistych rozwiązań nowatorskich, czerpano
tu bowiem z tradycji ikonograficznej późnego trecenta.
Wymienione rozwiązania formalne, zastosowane
przez Mariotta w Adoracji pasterzy, jak się wydaje, zo-
stały dostrzeżone przez młodszych malarzy. Na recep-
cję malarstwa Mariotta di Nardo w pokoleniu malarzy
działających w pierwszej połowie XV wieku wskazy-
wał już Boskovits22. Pewne elementy kompozycyjne
dzieła Mariotta możemy odnaleźć w centralnej części
predelli Bicciego di Lorenzo, zniszczonej w 1945 roku
w Bodę Museum w Berlinie (fig. 6)23. Już na pierwszy
rzut oka uwagę zwraca podobne budowanie przestrze-
ni: w taki sam sposób została ujęta szopa ze żłobem,
według osi kompozycyjnej biegnącej w kierunku pra-
wego górnego rogu, pozorującej głębię obrazu. W obu
przedstawieniach Bożego Narodzenia widzimy niemal
identyczną konstrukcję i zadaszenie szopy. Podobne
zadaszenia szopy są widoczne jeszcze w kilku innych
obrazach Bicciego di Lorenzo, np. w predelli tryptyku
znajdującego się w Prepositura Santa Maria Assunta w
Stia (koło Pratovecchio), datowanego na r. 141424. Podo-
22 Boskovits,Mariotto di Nardo..., s. 22. Niestety badacz nie
podaje żadnych przykładów.
23 Predellę publikuje R. Fremantle, Florentine Gothic Pain-
ters. Prom Giotto to Masaccio. A Guide to Painting in and near
Florence 1300 to 1450, London 1975, s. 473, fig. 980.
24 Ibidem, s. 473, fig. 979; zob. także P. dal Poggetto,ńrte in
Yaldesa, Certaldo 1963, s. 45.
25 Freski reprodukuje B. Berenson, Italian Pictures of the Re-
naissance, London 1963, s. 131, fig. 131; Boskovits, Pittura...,
fig. 496.
bieństwa obu dzieł mogą wskazywać, że Bicci di Loren-
zo znal obraz Mariotta i częściowo się na nim wzorował.
Oprócz interesujących rozwiązań kompozycyjnych
na krakowskiej części predelli uwagę zwraca sposób ma-
lowania za pomocą grubo kładzionych impastów farby.
Dzieła Mariotta poprzez zastosowanie takiej techniki
malowania nieodparcie przywodzą na myśl dzieła rzeź-
biarskie. Figury świętych na freskach w kościele Santa
Maria Novella we Florencji sprawiają wrażenie rzeźb
wykonanych w kamieniu25. Z kolei w Ukrzyżowaniu ze
Staatliches Lindenau-Museum w Altenburgu szaty świę-
tego Jana - opracowane w nieco inny sposób - zbliżo-
ne są w ogólnym odbiorze do rzeźb odlanych w brą-
zie26. Na tę manierę w dojrzałej twórczości Mariotta
zwrócił uwagę Boskovits27. Wskazał na fragment fre-
sku z kolekcji Lanza w Amsterdamie (obecnie w Insti-
tuut voor Kunstgeschiedenis w Groningen), w którym
malarz osiągnął interesujące efekty światłocieniowe, nie
spotykane w ówczesnym malarstwie florenckim28.
Wprawdzie można by tu przytoczyć kilka podobnych
przykładów (np. z późnej twórczości Giovanniego di
26 Obraz reprodukuje R. O e rte 1, Friihe italienische Malerei in
Altenburg, Berlin 1961, s. 133, fig. 50.
27 Boskovits, Mariotto di Nardo..., s. 22-24.
28 Malowidło publikowane w katalogu kolekcji Wendlanda (Ber-
lin, 24-25 kwietnia 1931, nr kat. 349) - jako dzieło Ambrogia Lo-
renzettiego; Italiaansche Kunst in Nederlandsche Bezit - Stedelijk
Museum, Amsterdam, 1934, s. 109, poz. 349 - jako dzieło Spinella
Aretina; Boskovits, Mariotto di Nardo..., s. 22, fig. 11 - przypi-
suje fresk Mariottowi di Nardo; Idem, Pittura..., s. 395 -powtarza
swoją wcześniejszą atrybucję i datuje dzieło około 1400-1405.
257