Torbus, Tomasz: Zamki krzyżackie (Wrocław, 2010)

DZIAŁDOWO

57

Mimo sporych rozbieżności pomię-
dzy badaczami, dotyczących wyglądu za-
łożenia, można, opierając się na wynikach
wykopalisk niemieckich z czasów wojny
(znanych tylko z relacji) i polskich z lat
1981-1989, pokusić się o odtworzenie for-
my działdowskiego zamku. Fundamenty
ukośnie ustawione w stosunku do dzisiej-
szego dziedzińca świadczą o istnieniu tu na
początku XIV w- murowa-
nego zameczku. Przed poło-
wą XIV w. podjęto budowę
nowego zamku na planie
kwadratu oraz obronnego
przedzamcza, łączącego za-
mek z miastem i systemem
jego murów obronnych.
Główny zamek ze skrzy-
dłem mieszkalno-reprezen-
tacyjnym zrealizowano na
południowym wschodzie
założenia, a cały kompleks
dodatkowo wzmocniony zo-
stał międzymurzem i wypo-
sażony w gdanisko. W zachodnim narożniku
zbudowano ogromny donżon o 3-metrowej
grubości murów i niestety nieustalonej pier-
wotnej wysokości. Bryła głównego skrzydła
zamku - według niektórych badaczy nadbu-
dowana dopiero po połowie XIV w. — do
dziś zachowała interesujący trójkątny szczyt
ze sterczynami oraz blendami wypełniony-
mi dekoracją maswerkową. Pierwotnie na
jego pierwszym piętrze znajdowały się: kan-
celaria zakonna, kaplica i refektarz. Zacho-
wane w dawnej kaplicy konsole sklepienne
z przedstawieniami ludzkich masek są dzie-
łem warsztatu działającego również w Kró-
lewcu i Malborku. Dwa pozostałe skrzydła
zamkowe zbudowano prawdopodobnie po
1383 r. — dopiero po ustanowieniu w Dział-
dowie wójtostwa.

Trotz großer Meinungsverschiedenhei-
ten in Forscherkreisen, kann man in Anlehnung
an die Ergebnisse deutscher Ausgrabungen aus
der Kriegszeit (die ausschließlich aus münd-
lichen Überlieferungen bekannt sind) und
polnischer aus den Jahren 1981-1989 es doch
wagen, eine Rekonstruktion von Soldau vorzu-
nehmen. Die schräg zur gegenwärtigen Linie
des Innenhofs gestellten Fundamente zeugen
davon, dass sich hier bereits
zu Beginn des 14. Jhs. eine
kleine Burg aus Stein befand.
Vor Mitte des 14. Jhs. wurde
der Bau einer neuen Burg auf
viereckigem Grundriss mit
einer Vorburg, die Stadt und
Burg mit einem ausgebauten
System von Wehrmauern ver-
band, in Angriff genommen.
Das Haupthaus mit einem
Wohn- und Repräsentations-
flügel wurde im Südostteil der
Anlage geschaffen, der gesam-
te Komplex wurde durch einen
Parcham und Dansker verstärkt. In der Westek-
ke wurde ein gewaltiger Bergfried mit 3 Meter
dicken Mauern gebaut, dessen Höhe heute lei-
der nicht mehr feststellbar ist. Am Baukörper
des Hauptflügels, der laut einigen Forschern
erst in der zweiten Hälfte des 14 Jhs. aufge-
stockt wurde, ist heute noch ein interessanter
Dreieckgiebel mit Fialen und mit Maßwerk ver-
zierten Blenden zu sehen. Im ersten Geschoss
befanden sich ursprünglich die Kanzlei, die
Kapelle und der Remter. Die bis heute erhal-
tenen Konsolen, die mit menschlichen Masken
verziert sind, stammen aus derselben Werkstatt,
die höchstwahrscheinlich auch in Königsberg
und Marienburg tätig war. Die beiden weiteren
Burgflügel entstanden höchstwahrscheinlich
nach 1383 - nachdem in Soldau eine Vogtei ins
Leben gerufen worden war.


I Fragment fasady dziedzińcowej
Detail der Hoffassade