Anglica? liistorisc lib. II.
PROOEMIVM LIBRI SECVNDI.
AM percucurrimus, id quod ab initio pollicitus eram, uitas sexa-
gintao&o regum (tot enim fuisse aiunt, eo ordine, quo eos noua
tulit hisroria^una cum uita Calsiuellaunuac praeterea breuiter me>
mini deTheomantio& Cinbellino, qui Cassiuellauno successere
in rerum administratione.Isto Cassiuellauno principe,BritaniaRomano inv
periOjlicut demonstrauimus.uedigalis fada est,fuitcp deinceps paulo minus
quingentis & tribus annis,cum Britanni id temporis destituti auxilio ab Ac-
tio,qui in Galli] s copiam praefedus Theodosij iutiioris fuit, a Pidis Scotis^
10 foedere contundis coeperint sic bello premi, ut postquam eorum rapinas &S
impetus aliquandiu fortiter tulerunt,ad ultimum suis iam diffisi uiribus,coa-
di sintAnglosSaxones Germaniaepopulospugnacesat^ feroces, ad opem
ferendam accersere.Sed secus euenit,at<$ putarant:Angli enim insulae partem
quam illitenebant,insuampotestatemredegerut. Atqtitaquantum mille &
amplius annos,Britannicus populus creuerat gloria,tantum calamitosahxc
tempora intercapedo eum grauiter afflixit,quae a Cassiuellauno, usep ad An>
glos,intercesserat:qui,ut didum est, imperium in insula postremb obtinue>
runt.Caeterum cum ista omnia plana facere seribendo constituamus,ecce,scri
ptorumpartim uarietas,partim incuria,atcp,utita dicam, temeritas adebanb
20 mum turbat,ut neseia,quid pro certo aut falso sim affirmaturus, cum de mul-
tis, tum praesertim de ordine regum, quia Cassiuellauno, ad Anglos,secuti
sunt.Romani enim scriptores,& in primis Tacitus,dicunt Britannos olim pa
ruisse regibus,pbst uedigales fados,per principes fadionu ita diuersis stu
dij s trados esse,utad propulsandum comune periculum uix dug tresue ciuita
tes conuenirent,ssmulcp arma caperentrsiccp dum singulipugnarent, uniuer^
sos esse uidos. Atq? hoc demum pado aiunt Britanniam a Romanis in forma
prouincia?redadam,acab illis ad eam gubernandam missbsessepraepolitos,
quieam obtinerent.Veruntamenrjdemautores dequibusdam regibus,sicut
infra dicetur,meminerunt,qui dum rerum orbis Caesares potiebantur,in Bri
5° tanniaregnarint.Illudidemattestatur&GildascuminquicRegeshabetBri
tannia,sed,&c.Cpsar uerb tradit tempore suo,in Cantio quatuorsuissereges,
qui illis regsopibus praeerant.Tacitus meminitPrasutagi,& Cogiduni regu:
luuenalis Aruiragi:recentioresomnesLucipHincigiturapparet,siueunum,
siue plures,sub Romanis Imperatoribus reges fuisse in insula, cum imperio.
Contrauulgus praedicatlurnmam imperrj penes Britannos semper fuisse, &S
Romanum senatu in ssngulos annos,uedigali accepto,ex officio,ad coerceiv
dos sa?pe nouos seditionu motus,hostiumue incursus arcendos, misisse Impe
ratoressuos in insulam. Acita uult Britannos tanta suis regibus paruisse senv
per,donec ad extrema imperio ab Anglis deiedi fuerint. Sed cum in ipsa uul
40 gari historia,regu series leruanda foret,quoties accidit,ut non essentquisub-
ijcerentur reges,loco illora perbelle politi sunt modo Romani Imperatoi es,
modo corii praefedijdidiqj sunt reges a Britannis creati,perinde quali hnpe-
ratores Romani regibus inferiores fuissent,& prgfedi arbitratu suo,no ad se
natus,aut Imperatoru prasseriptu prouincia adm inistrass ent. Sed haec ut uu
gatiora,quam uthic pute esse repetenda,iam missa faciamus,quadd nos infi a
perapposite legentes admonebimus eas ipsas res, quae ad fidem seriptae sine.
PROOEMIVM LIBRI SECVNDI.
AM percucurrimus, id quod ab initio pollicitus eram, uitas sexa-
gintao&o regum (tot enim fuisse aiunt, eo ordine, quo eos noua
tulit hisroria^una cum uita Calsiuellaunuac praeterea breuiter me>
mini deTheomantio& Cinbellino, qui Cassiuellauno successere
in rerum administratione.Isto Cassiuellauno principe,BritaniaRomano inv
periOjlicut demonstrauimus.uedigalis fada est,fuitcp deinceps paulo minus
quingentis & tribus annis,cum Britanni id temporis destituti auxilio ab Ac-
tio,qui in Galli] s copiam praefedus Theodosij iutiioris fuit, a Pidis Scotis^
10 foedere contundis coeperint sic bello premi, ut postquam eorum rapinas &S
impetus aliquandiu fortiter tulerunt,ad ultimum suis iam diffisi uiribus,coa-
di sintAnglosSaxones Germaniaepopulospugnacesat^ feroces, ad opem
ferendam accersere.Sed secus euenit,at<$ putarant:Angli enim insulae partem
quam illitenebant,insuampotestatemredegerut. Atqtitaquantum mille &
amplius annos,Britannicus populus creuerat gloria,tantum calamitosahxc
tempora intercapedo eum grauiter afflixit,quae a Cassiuellauno, usep ad An>
glos,intercesserat:qui,ut didum est, imperium in insula postremb obtinue>
runt.Caeterum cum ista omnia plana facere seribendo constituamus,ecce,scri
ptorumpartim uarietas,partim incuria,atcp,utita dicam, temeritas adebanb
20 mum turbat,ut neseia,quid pro certo aut falso sim affirmaturus, cum de mul-
tis, tum praesertim de ordine regum, quia Cassiuellauno, ad Anglos,secuti
sunt.Romani enim scriptores,& in primis Tacitus,dicunt Britannos olim pa
ruisse regibus,pbst uedigales fados,per principes fadionu ita diuersis stu
dij s trados esse,utad propulsandum comune periculum uix dug tresue ciuita
tes conuenirent,ssmulcp arma caperentrsiccp dum singulipugnarent, uniuer^
sos esse uidos. Atq? hoc demum pado aiunt Britanniam a Romanis in forma
prouincia?redadam,acab illis ad eam gubernandam missbsessepraepolitos,
quieam obtinerent.Veruntamenrjdemautores dequibusdam regibus,sicut
infra dicetur,meminerunt,qui dum rerum orbis Caesares potiebantur,in Bri
5° tanniaregnarint.Illudidemattestatur&GildascuminquicRegeshabetBri
tannia,sed,&c.Cpsar uerb tradit tempore suo,in Cantio quatuorsuissereges,
qui illis regsopibus praeerant.Tacitus meminitPrasutagi,& Cogiduni regu:
luuenalis Aruiragi:recentioresomnesLucipHincigiturapparet,siueunum,
siue plures,sub Romanis Imperatoribus reges fuisse in insula, cum imperio.
Contrauulgus praedicatlurnmam imperrj penes Britannos semper fuisse, &S
Romanum senatu in ssngulos annos,uedigali accepto,ex officio,ad coerceiv
dos sa?pe nouos seditionu motus,hostiumue incursus arcendos, misisse Impe
ratoressuos in insulam. Acita uult Britannos tanta suis regibus paruisse senv
per,donec ad extrema imperio ab Anglis deiedi fuerint. Sed cum in ipsa uul
40 gari historia,regu series leruanda foret,quoties accidit,ut non essentquisub-
ijcerentur reges,loco illora perbelle politi sunt modo Romani Imperatoi es,
modo corii praefedijdidiqj sunt reges a Britannis creati,perinde quali hnpe-
ratores Romani regibus inferiores fuissent,& prgfedi arbitratu suo,no ad se
natus,aut Imperatoru prasseriptu prouincia adm inistrass ent. Sed haec ut uu
gatiora,quam uthic pute esse repetenda,iam missa faciamus,quadd nos infi a
perapposite legentes admonebimus eas ipsas res, quae ad fidem seriptae sine.