DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.12941#0291
Humani fabrica Ltber II /. *<?/
procul asiniltra sede fuperioris orisicij ventriculi diHret. Quod autem hxc venaillud contigerit( vtinoe-
nuefatear) vidinunquam. Nequeetiam prssens vena ab elatisiimo lienem adeuntium ramopromitur,?ed
ab illo, qui fere huic proximus est. Quemadmodum vero hec iuxta eminentiorem lienis partem principiu
t z.x.sg. jUcit,sic a maiulculo ramo, imamlienis sedemaccedente, s alia exurgitvena, vtcLinqueinsigniamplitLi-
l*>J j^n£ £onzU . qU^ perinde, atque nuper 1 dicta, dextrorsum retorquctur, & sinistram [ventriculi fundi re-
t X. gionem perreptans, u illiaccurate conuenit vena?,quam ad fundi x medium vsquedextram eius sedem
« H- amplecT:iretulimus : amba? enim iuxta hoc medium in exiguos desinunt ramulos, muruoq-, implicantur.
* 2-s M> Dcin sinistra, perinde ac dextra in luo ktere, ad sinistram fLindi ventriculi sedem surculos geniculatim an-
* T* trorsum,retrorsumq; dilpergit,ac superiori membranx omenti in sinistra ipsius partem oblongas, frequen-
tesqj sobeles communicat. C^terum canes ea, quam fundi ventriculi dextram sedem adire commemoraui,
destituuntur:& illius vicem ea supplet,qua: sinistram fundi sedem ramis conserit• Arque ad hunc modum
frequentisfime sinistrum port£ venx truncum absumi IpecTrabis. non raro autem adhuc in hominibus^, ex
y r.14/1 singulisfere venis,concaue lienis regioniiam inserendis , y singulas venas in ventriculum adeum mo~
iib- 5 gg- <jum digeri comperies,quo * duas nuper commemoratas, a venis lienem accedentibus propagari scripii-
K*X* ' mus. Atq; hic sedulo obscruandu venit,huiusmodi venas ab eis,qux in lienem accedunt,in vetriculum di-
gestas, & lienem pertinaciter ventriculocolligantes, neque distributionisforma, nequecolore, neque im-
« ®>>\fig' plantationis specie, quicquam abalijs in ventriculum excurrentibus venisdifferre. a Dexter venxportx Dextrt
itb.<) t. iz truncus ( quem in intestinapotisilmum adorsonascenti com- caud-.cis
figK-^ mittitur,in b trespra?cipuosdiscinditurramos: qui m alias denuo inumeras venarum soboles distributi, ?ort*trun
ispessa 10 interduasmesenterij membranasproducuntur, ac infcriorem, posterioremve iineltinorum partem, qua: <sferies-
'{\tH fg. mesenterio alligatur,& qua disleCtionum profellbribus cauam vocare libuit^ampledtetes, in ieiunu,ileum,
Itb. j. c?cum,& dextram coli sede,qua id dextro reni,& iecori adiacet,siniuntur. Eta tertio dextri portx rrunci ra
c c,c.izfi. mo, quiinsiniltrampartem medij mesentenj potiilimiim dilcinditur, c in/ignis venain d siniilrum me-
d ixfi.Hb ^enterium,quod colon a lienis regione adrectum vsque intestinum dorso alhgat,porrigitur:atquenuncdi-
/ R,S,T. clis venis, in intestina diffusis similiter, in plures deriuata ramos,eam coli regionem, oux a ventriculi sini-
strasede,ad rectum vsque intestinum pertinct,adit. Cartcrum omnium horum sinistri mesentenj vena? ra-
* d.d.vsi. morum, e vnus insigni magnitudineinter duas sui mcnsentcnj membranas intertextus , secundum coli
lib.% l^Ji, finem deorsum sub recto inteltino prorepit,mukas venulas ex superiori,antcriors ve ipsius scde, ad eam in-
testini partcm,qua porrigitnr,depromens . Hic ramus,quum ad rcdi mtestini ex:remum vlque contendit,
s non amplius recT:a subintestino deducitur : sedin { plures vtcunque exiles disfusus surculos, fmem recti
'*' intpstini orbiculatim ampleditur. Porro etsi frcquenti/lime sintcrium nuncdic>orum dextriport? trun-
ci ramorum soboles,tameplures,numerosioresq; iri gracilia,quam in crassiora mtestina diltribui,cuiuis er
dissedione obuium est. Quoenim inteslina ventriculo sunt magis continua , eopluribus venarum impii-
cantur lhrcuIis:quoniam ex illis plus succi,quam cx sedi vicinioribus sit exugendum. Quemadmodu vero
i l**rfig- nonnullispriusenarratis vens portae ramis, s corporaqua:damglandulosa,atqueadamuslim quodam-
it.S *,». ix modo carnea attendi,circumduciqj dicebam:sic etiam ramorum per mesenterium ad inteltina difrusorsi se-
sg'1- cfionibus, h glanduhe quxdam interiacent,proportionem in magnitudinecum diltnbutis propaginibus
y? T$ ' JL ^eruantes-^n grandioribus enimpropaginumdiductibus(quemadmodum vbi dexterporta: truncusin aes
M. ' ' primos ipsius ramos finditur)magna: reponuntur glanduls; in sublequentibus vero horum ramorum diua
ricationibus minores : qux omnes capillorum modo prxtenues venulas,a venis quas interiacent,mutuan
tur.Inhas igitur propagines porta: vena digeritur,qu.e oes aut ad nutntionem,ad aut excrementi alicuius V*** por-
expurgationem, aut in ven triculo excocti cibi in iecoris portas deductionem, propagata: censentur J quip- d'ftrlbt*
i C,C. pe 1 quas hilis vesicula: oblatas dixi,alimentum illi subministratura^ad eam excurrunr. Parimodo k pro- tl9 s r*
K *si.L* % pagines numerola lobole in omentum diffusx,duntaxat vt illud enutriant,multoq> adipe imbuant, a port^
s r>x>y>?* venaderiuantur.1 Surculietiam, capillorum modo tcnucs,in glandulas digesti,duntaxatlanguini ad enu-
mTT tritionemdeducendovtiles sunt. Propagines vero lienem petentes rerum Cc^nditor fecille conijcitur, vt
simul lieni alimentum deferant, atque ex iecore frculentum smguincm , ieu melancholicum luccum, in
ipsum expurgent.Quum enim craslius languilicationis recrementum his propaginibusin lienem vehatur,
& quum hx illud lieni porrigant, simul quoque necellario lieni nutrimentum offerunt. Siquidem, vt in
quinto libro,non sine religione tamen quadam,,& metu ( quum de his impenfe dubitem) scripturus sum>
n X,Tt7L. iien atrum illud sanguificationis recrementum in siii nutritionem conficit, & per n venas, abillis,qux
ipsi inseruntur, in ventriculumprofusas, quod illi ex frcLilentiorisanguine reliquum esi, nequesibi con-
coquere, ac adaptare valet, in ventriculum eructat, id non (vt dillectionum profellores male arbitrantur)
t in superius ventriculi orificium diffundens, sed ad fundum precipue, quod huc Q maiorvena,a venislie-
s D, /, K, nem adeuntibus exorta,in ventricuium pertinet.C^temm p reliqueomnesporta:propa2;ines,inventricu-
lum,& intestina digestx,duplici nomine extruuntur,partim vtiliis nutrimentum lubininistrent,partim vt
siiis finibus,& oscu!is,in ventriculum,&inteltina hiantibus,confccl:Li a ventnculocibum,exipib,acinte-
ltinis exugant,atque ad iecur,tanquam concocl;ionis osrlcinam,toti humano corpori communem,transfe-
rat. Ingrelsus autem,& ascensus in hanc regionem,ex multis,qu^ nunc narrauimus,stricris itineribus,vnus s ort& no-
1 B. pra:paratur : ipie nimirum porta: vena: ^ caudex, quem veterum quiipiam Natune operum peritus, ante mln*>
Hippocratem,T^'\£t{- nuncupauit,a quo in hunc vlque diem porta: venae nomen ad nos manauit,ipiaq; (vt
& Galenus tefiatur) a nonnullis porta iecoris, ab alijs ianitrix appellatur. Veriim nonnulli totam venam ^ de
hoc nomine donari nolunt, sed partem ipsius duntaxat, qua- primiim a iecoris subltantia cernitur libera. r-Uc/tis.
Aa 5 Dicitur
procul asiniltra sede fuperioris orisicij ventriculi diHret. Quod autem hxc venaillud contigerit( vtinoe-
nuefatear) vidinunquam. Nequeetiam prssens vena ab elatisiimo lienem adeuntium ramopromitur,?ed
ab illo, qui fere huic proximus est. Quemadmodum vero hec iuxta eminentiorem lienis partem principiu
t z.x.sg. jUcit,sic a maiulculo ramo, imamlienis sedemaccedente, s alia exurgitvena, vtcLinqueinsigniamplitLi-
l*>J j^n£ £onzU . qU^ perinde, atque nuper 1 dicta, dextrorsum retorquctur, & sinistram [ventriculi fundi re-
t X. gionem perreptans, u illiaccurate conuenit vena?,quam ad fundi x medium vsquedextram eius sedem
« H- amplecT:iretulimus : amba? enim iuxta hoc medium in exiguos desinunt ramulos, muruoq-, implicantur.
* 2-s M> Dcin sinistra, perinde ac dextra in luo ktere, ad sinistram fLindi ventriculi sedem surculos geniculatim an-
* T* trorsum,retrorsumq; dilpergit,ac superiori membranx omenti in sinistra ipsius partem oblongas, frequen-
tesqj sobeles communicat. C^terum canes ea, quam fundi ventriculi dextram sedem adire commemoraui,
destituuntur:& illius vicem ea supplet,qua: sinistram fundi sedem ramis conserit• Arque ad hunc modum
frequentisfime sinistrum port£ venx truncum absumi IpecTrabis. non raro autem adhuc in hominibus^, ex
y r.14/1 singulisfere venis,concaue lienis regioniiam inserendis , y singulas venas in ventriculum adeum mo~
iib- 5 gg- <jum digeri comperies,quo * duas nuper commemoratas, a venis lienem accedentibus propagari scripii-
K*X* ' mus. Atq; hic sedulo obscruandu venit,huiusmodi venas ab eis,qux in lienem accedunt,in vetriculum di-
gestas, & lienem pertinaciter ventriculocolligantes, neque distributionisforma, nequecolore, neque im-
« ®>>\fig' plantationis specie, quicquam abalijs in ventriculum excurrentibus venisdifferre. a Dexter venxportx Dextrt
itb.<) t. iz truncus ( quem in intestinapotisilmum adorsonascenti com- caud-.cis
figK-^ mittitur,in b trespra?cipuosdiscinditurramos: qui m alias denuo inumeras venarum soboles distributi, ?ort*trun
ispessa 10 interduasmesenterij membranasproducuntur, ac infcriorem, posterioremve iineltinorum partem, qua: <sferies-
'{\tH fg. mesenterio alligatur,& qua disleCtionum profellbribus cauam vocare libuit^ampledtetes, in ieiunu,ileum,
Itb. j. c?cum,& dextram coli sede,qua id dextro reni,& iecori adiacet,siniuntur. Eta tertio dextri portx rrunci ra
c c,c.izfi. mo, quiinsiniltrampartem medij mesentenj potiilimiim dilcinditur, c in/ignis venain d siniilrum me-
d ixfi.Hb ^enterium,quod colon a lienis regione adrectum vsque intestinum dorso alhgat,porrigitur:atquenuncdi-
/ R,S,T. clis venis, in intestina diffusis similiter, in plures deriuata ramos,eam coli regionem, oux a ventriculi sini-
strasede,ad rectum vsque intestinum pertinct,adit. Cartcrum omnium horum sinistri mesentenj vena? ra-
* d.d.vsi. morum, e vnus insigni magnitudineinter duas sui mcnsentcnj membranas intertextus , secundum coli
lib.% l^Ji, finem deorsum sub recto inteltino prorepit,mukas venulas ex superiori,antcriors ve ipsius scde, ad eam in-
testini partcm,qua porrigitnr,depromens . Hic ramus,quum ad rcdi mtestini ex:remum vlque contendit,
s non amplius recT:a subintestino deducitur : sedin { plures vtcunque exiles disfusus surculos, fmem recti
'*' intpstini orbiculatim ampleditur. Porro etsi frcquenti/lime sintcrium nuncdic>orum dextriport? trun-
ci ramorum soboles,tameplures,numerosioresq; iri gracilia,quam in crassiora mtestina diltribui,cuiuis er
dissedione obuium est. Quoenim inteslina ventriculo sunt magis continua , eopluribus venarum impii-
cantur lhrcuIis:quoniam ex illis plus succi,quam cx sedi vicinioribus sit exugendum. Quemadmodu vero
i l**rfig- nonnullispriusenarratis vens portae ramis, s corporaqua:damglandulosa,atqueadamuslim quodam-
it.S *,». ix modo carnea attendi,circumduciqj dicebam:sic etiam ramorum per mesenterium ad inteltina difrusorsi se-
sg'1- cfionibus, h glanduhe quxdam interiacent,proportionem in magnitudinecum diltnbutis propaginibus
y? T$ ' JL ^eruantes-^n grandioribus enimpropaginumdiductibus(quemadmodum vbi dexterporta: truncusin aes
M. ' ' primos ipsius ramos finditur)magna: reponuntur glanduls; in sublequentibus vero horum ramorum diua
ricationibus minores : qux omnes capillorum modo prxtenues venulas,a venis quas interiacent,mutuan
tur.Inhas igitur propagines porta: vena digeritur,qu.e oes aut ad nutntionem,ad aut excrementi alicuius V*** por-
expurgationem, aut in ven triculo excocti cibi in iecoris portas deductionem, propagata: censentur J quip- d'ftrlbt*
i C,C. pe 1 quas hilis vesicula: oblatas dixi,alimentum illi subministratura^ad eam excurrunr. Parimodo k pro- tl9 s r*
K *si.L* % pagines numerola lobole in omentum diffusx,duntaxat vt illud enutriant,multoq> adipe imbuant, a port^
s r>x>y>?* venaderiuantur.1 Surculietiam, capillorum modo tcnucs,in glandulas digesti,duntaxatlanguini ad enu-
mTT tritionemdeducendovtiles sunt. Propagines vero lienem petentes rerum Cc^nditor fecille conijcitur, vt
simul lieni alimentum deferant, atque ex iecore frculentum smguincm , ieu melancholicum luccum, in
ipsum expurgent.Quum enim craslius languilicationis recrementum his propaginibusin lienem vehatur,
& quum hx illud lieni porrigant, simul quoque necellario lieni nutrimentum offerunt. Siquidem, vt in
quinto libro,non sine religione tamen quadam,,& metu ( quum de his impenfe dubitem) scripturus sum>
n X,Tt7L. iien atrum illud sanguificationis recrementum in siii nutritionem conficit, & per n venas, abillis,qux
ipsi inseruntur, in ventriculumprofusas, quod illi ex frcLilentiorisanguine reliquum esi, nequesibi con-
coquere, ac adaptare valet, in ventriculum eructat, id non (vt dillectionum profellores male arbitrantur)
t in superius ventriculi orificium diffundens, sed ad fundum precipue, quod huc Q maiorvena,a venislie-
s D, /, K, nem adeuntibus exorta,in ventricuium pertinet.C^temm p reliqueomnesporta:propa2;ines,inventricu-
lum,& intestina digestx,duplici nomine extruuntur,partim vtiliis nutrimentum lubininistrent,partim vt
siiis finibus,& oscu!is,in ventriculum,&inteltina hiantibus,confccl:Li a ventnculocibum,exipib,acinte-
ltinis exugant,atque ad iecur,tanquam concocl;ionis osrlcinam,toti humano corpori communem,transfe-
rat. Ingrelsus autem,& ascensus in hanc regionem,ex multis,qu^ nunc narrauimus,stricris itineribus,vnus s ort& no-
1 B. pra:paratur : ipie nimirum porta: vena: ^ caudex, quem veterum quiipiam Natune operum peritus, ante mln*>
Hippocratem,T^'\£t{- nuncupauit,a quo in hunc vlque diem porta: venae nomen ad nos manauit,ipiaq; (vt
& Galenus tefiatur) a nonnullis porta iecoris, ab alijs ianitrix appellatur. Veriim nonnulli totam venam ^ de
hoc nomine donari nolunt, sed partem ipsius duntaxat, qua- primiim a iecoris subltantia cernitur libera. r-Uc/tis.
Aa 5 Dicitur