Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Zeitschrift für christliche Kunst — 18.1905

DOI Artikel:
Kleinschmidt, Beda: Das Rationale zu Paderborn
DOI Seite / Zitierlink: 
https://doi.org/10.11588/diglit.4575#0140
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
245

1905. — ZEITSCHRIFT FÜR CHRISTLICHE KUNST - Nr. 8.

246



Wenngleich es im Paderborner Dome, von
eimgen wom auswärts angefertigten metallischen

ePiscopalis mei muneris honorem pertinere atque ideo
"°n sine magna ratione humillime petendum censeo.

.et Ecclesia mea Paderbornensis atque inter prae-
cipua sua monumenta numerat insigne diploma ponti-

cium, quo Innocentius II Papa Bernardo primo huius

ominis Paderbornensi Episcopo et successoribus eius
statis diebus usum Rationalis sub plumbo concessit,

um is prius multa fidei et obsequii sui specimina domi

disset et deinde Lotharium imperatorem in Italiam

cormtatur fidam strenuamque in magnis rebus adversus

etn Leonis schisma operam Sedi Apostolicae navasset:
semper enim hac benignitate Sedes Apostolica et Pon-

inces Maximi usi sunt, ut bene meritorum fidem, obser-
vantiam et obsequia favoribus, gratiis et praemiis supe-
ravennt; id quod plurimis experimentis aliis Paderbornen-
sis Ecclesia cognovit et
Praedicat. Maximi quidem
magnum istud meum Ec-
clesiae meae et succes-
sorum meorum ornamen-
tum aestimo; unum tarnen
d°leo, non licere mihi eo
uti in festo ss. Corporis
Christi, quo sacrum so-
lemne in aede cathedrali
celebrari et vix ullum ma-
'ori pietate, frequentia et
apparatuservariconsuevit;
quanquam omissam in lite-
ris Innocentii mentionem
festi, quod nondum ab Ec-
clesia eo tempore institu-
tum et praeceptum fuisse
constat, mirari non debeo,
sedpotius omnem operam
et diligentiam adhibere,
ut facultatem utendi tum
rationali impetrem. Quare
Sanctitati Vestrae humillime supplico, ut diploma
Innocentii confirmare, diebus in eo nominatis adi-
icere solemnissimum (!) Ss. Corporis Christi, Cir-
cumcisionis dominicae et inventae atque exaltatae
S. Crucis festa, quorum celebritas in Ecclesia mea
valde aucta. et mihi ac successoribus meis clemen-
tissime indulgere dignetur, ut omnibus istis diebus
gestare nobis liceat Rationale, quod perpetuum nobis
accepta a Sanctitate Vestra gratia memoriale erit,
cuius sanctissimos pedes humillimo osculo veneror
Paderborne, XXXI Decemb. M-DC-LXV.
Sanctitati Vestrae
devotissimus, demississimus, devinctissimus

et oboediendissimus
Ferdinandus Episcopus Paderbornensis.
Diesem Bittgesuch war die Bulle Innozenz II. in
Abschrift beigefügt. Die Antwort des Papstes vom
13. März ist bereits von Schaten »Annales Pader.
bornenses« ad an. 1133 abgedruckt worden. Der Dank-
brief des Fürstbischofs lautet also:

Beatissime Pater. Grande nefas admissum me
credo, si non humillimas Sancitati Vestrae gratias
habere studeam pro brevi et diplomate, quibus cle-

Abb. 4.

Grabplatten abgesehen, an mittelalterlichen
Darstellungen der Bischöfe sehr mangelt, so
muß das Fehlen jeglicher Nachricht über das
Rationale doch in etwa auffallen, zumal wenn
man bedenkt, wie häufig man dem Rationale
auf Monumenten in andern Bistümern begegnet,
z. B. in Regensburg, Toul, Würzburg. Sollte
man nicht auch in Paderborn, wie in einzelnen
andern Bistümern, im Laufe der Zeit auf das
alte Vorrecht ganz verzichtet haben? Diese
Vermutung findet eine Stütze in dem zweiten
Schreiben Ferdinands, worin er sich des Aus-
drucks bedient, der Papst habe das alte Privileg
der Paderborner Kirche erneuert; erneuern
konnte Alexander VII. das Privileg eigentlich
nur dann, wenn es
durch Nichtbenutzung
außer Brauch gekom-
men war. Aus dieser
Annahme würde sich
ferner eine zweifache
Tatsache leicht erklä-
ren: einmal die drin-
gende Bitte des Fürst-
bischofs um eine päpst-
liche Bestätigung des
alten Vorrechtes, zu
der ja sonst kaum
ein zwingender Grund
vorlag; sodann die
Anfertigungeines neu-
en Rationale, da im
Domschatze keins mehr
vorhanden war.

mentissimam suam erga me et ecclesiam meam
benignitatem declarare et singularem utique magnam-
que gratiam praestare dignata est; quemadmodum
igitur ab anno MCXXXIII mansit semper in ecclesia
Paderbornensi crevitque nomen et honor Innocentii II
Pontificis Maximi, a quo Bernardus Episcopus usum
rationalis primum impetravit: ita nulla unquam aetas ex
meo et successorum meorum animis detulit memoriam
et reverentiam Sanctitatis Vestrae quam precibus meis
permotam vetus Privilegium renovasse, stabilivisse
et auxisse summopere laetor. Erit enim rationale
non modo eximium episcopalis nostrae dignitatis or-
namentum verum etiam perpetuum monumentum et
memoriale omnium a Sanctitate Vestra acceptorum
benificiorum et maximum incitamentum, ut omnibus
quibus possumus obsequiis Sf<«m V™m et Sedem
Apläm colamus et reipsa nos gratos esse cupere
ostendamus. Interim omni cura et vigilantia conabor
mihi gregique ineo universo et parere mandatis Stis
yrae quam diutissime superesse incolumen unice
exopto et demissimo pedum osculo veneror etc.

Das erste Schreiben findet sich im Vatikanischen
Archiv. Vesc. 51 fol. 171; das zweite Vesc 51 fol. 10.
 
Annotationen