Żygulski, Zdzisław: Stara broń w polskich zbiorach (Warszawa, 1984)

ośmiolistna rozeta z żelazną sterczyną na pióropusz.
Łuski przytwierdzone do skórzanego podkładu ni-
tami, których główki mosiężne mają kształt rozetek.
Materacowanie wnętrza tworzy całość z zewnętrz-
nym obrzeżeniem szyszaka w formie turbanu wyko-
nanego z jedwabiu na podkładzie z pakuł. Wysokość
dzwonu 16 cm, średnica 22-22,5 cm.

9

Karacena po hetmanie Stanisławie Jabłonowskim,
Polska, XVII w.

Muzeum Narodowe w Krakowie (nr inw. ND. 2586;
karwasze - 2626).

Depozyt kardynała Leona Sapiehy.

Składa się z szyszaka, napierśnika, naplecznika,
obojczyka, naramienników oraz łapawic; karwasze
polskie z innego kompletu. Szyszak o dzwonie wy-
dłużonym, wykonanym ze skóry łosiowej z przyni-
towanymi łuskami. Na szczycie kopulasta ozdoba
z ornamentem roślinnym, okolona listkami akantu.
Daszek z szeregiem dziurek na obwodzie, ponad
nim kabłączek do umocowania nosala. Policzki
siedmiofolgowe, dołem zdobione rozetkami. Naka-
rczek jcdenastofolgowy zdobiony j.w. Policzki i na-
karczek podbite czerwoną jedwabną podszewką,
obrzeżoną złotym galonikiem. Napierśnik oraz na-
plecznik ze skóry łosiowej podszytej żółtym jedwa-
biem z przynitowanymi łuskami, kutymi, z brzegiem
cylindrycznym. Na ramionach po dwie sprzączki do
rzemieni, boki zapinane na haftki. Obojczyk złożo-
ny z obręczy zdobionej rozetkami, wycinanej w zęby
oraz z pięciu rzędów łusek na skórze łosiowej,
podszytej aksamitem obrzeżonym galonikiem, zapi-
nany na lewym ramieniu. Łuski dolnego rzędu
zdobione mosiężnymi rozetkami. Naramienniki
w formie pelerynki, ze skóry łosiowej, podszytej
czerwonym aksamitem obrzeżonym galonikiem.
Łuski ułożone w ośmiu pionowych rzędach, na
górnych łuskach rozetki. Dół naramienników wyci-
nany w zęby, w których mieszczą się płaskie łuski
z rozetkami pośrodku. Łapawice ze skóry łosiowej
z przynitowanymi łuskami. Od spodu podszewka
jedwabna, żółta. Na brzegach złoty galonik. Karwa-
sze z ością, zc stali obitej srebrną blachą. U góry
oraz u dołu łyżki ozdoby z blachy srebrnej złoconej,
trybowane w postaci półmedalionów. Na ości, po-
środku łyżki takiż medalion. Bransoletki dwuczło-
nowe, na zawiaskach, dekorowane u góry i u dołu
rytymi ornamentami złoconymi, Szyszak, wysokość
dzwonu 14,8 cm, napierśnik, wysokość 47,8 cm,
szerokość 63,6 cm, obojczyk, wysokość 15,6 cm,
szerokość 32,8 cm, naramienniki, długość 38,4 cm,
karwasze, długość 30,7 cm.

Literatura:

Zabytki XVII wieku - Wystawa Jubileuszowa Jana
III w Krakowie 1883 r., Kraków 1884, tabl.
V i XVII. Z. Bocheński, Karaceny polskie XVII-
XVIII w.,... il. 16 (fot. według rysunku Jana Matej-
ki). Z. Żygulski, Broń w dawnej Polsce. ... tabl. IV.

23