110

a. Buława w typie węgierskim, przypisywana Stani-
sławowi Jabłonowskiemu, hetmanowi wielkiemu
koronnemu (zm. w r. 1702)

Skarbiec Jasnogórski w Częstochowie.

Głowica niemal kulista, z lalkowatą sterczyną
u szczytu, odlana w srebrze, mająca wewnątrz ro-
dzaj glinki, zdobiona w plastyczne kartusze o moty-
wach renesansowych, złocona i wysadzana turkusa-
mi. Długi trzonek drewniany obity blachą srebrną
częściowo złoconą. Długość 74 cm, wysokość głowi-
cy 10 cm.

Literatura:

A. Przeździecki i E. Rastawiecki, Wzory sztuki
średniowiecznej,... Warszawa-Paryż 1853-1855,
seria I, nr 47 Dd; W.S. Turczyński, Przewodnik po
skarbcu jasnogórskim, Częstochowa 1926; Z. Zy-
gulski. Geneza i typologia buław hetmańskich..., s.
258, il. 12a, b; Z. Rozanow i E. Smulikowska,
Skarby kultury na Jasnej Górze..., s. 170.

b. Buława w typie węgierskim, po atamanie kozac-
kim Tymoteuszu Cieciurze, ok. poł. XVII w.
Skarbiec Jasnogórski w Częstochowie.

Złożona jako wotum 5 lutego 1661 r. przez króla
Jana Kazimierza, po przyjęciu hołdu od posłów
kozackich.

Głowica cebulasta, sfazowana (sterczynki brak),
odlana w srebrze, zdobiona w dość płaskie kartusze

0 motywach renesansowych, złocona. Trzonek
drewniany obity blachą srebrną częściowo złoconą

1 trybowaną w ornamenty zbliżone do karpiej łuski.
Długość 74,5 cm, wysokość głowicy 12 cm.
Literatura:

W.S. Turczyński, Przewodnik po skarbcu jasnogór-
skim...-, Z. Żygulski, Geneza i typologia buław

hetmańskich..., s. 260, il. 15a, b; Z. Rozanow i E.
Smulikowska, Skarby kultury na Jasnej Górze...,
s. 170.

111

Buńczuk tatarski, XVII w.

Skarbiec Jasnogórski w Częstochowie.

W r. 1722 królewicz Jakub Sobieski ofiarował na
Jasną Górę, wraz z innymi pamiątkami po swym
ojcu królu Janie III. buńczuk zdobyty w zwycięskiej
bitwie z Tatarami (Akta jasnogórskie sygn. 193, s.
194).

Na szczycie długiego ciemnego drzewca umocowa-
ny jest pęk czarnego włosia końskiego, pod pękiem
i nad nim drzewce pokrywa plecionka z włosia
o zróżnicowanych grubościach i wzorach splotu.
Plecionka sięga do górnego pęku włosia (zachowa-
nego we fragmentach) zakończonego u góry jeszcze
jednym pierścieniem plecionki włosianej. Buńczuk
wieńczy gruszkowata gałka z blachy miedzianej ze
śladami złocenia.