DOI Artikel:
Skias, Andreas: Neōterai anaskaphai en tē panarchaia Eleusiniakē nekropolei
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14281#0048
38
' Ελενσινιακής νεκροπόλεως άνασκαφαί· υπό Ά. Σκιά.
διαλύσεως του σώματος. Αί έπιτεθειμέναι άρα
πλάκες δεν είχον σκοπόν νά κωλύσωσι την είσο-
δον των χωμάτων εις τον τάφον, άλλ' ήσαν τεθει-
μέναι ώς αδρός μνήματος », ένώ ό νεκρός είχε
καλυφθή δια χωμάτων άμα τή ταφή. Ο νεκρός
τοΟ ύπ' αριθ. VII τάφου ήτο τοσούτον πολύ συνε-
σταλμένος, ώστε αί πτέρναι ή'γγιζον προς τούς
γλουτούς, οί δε μηροί έσχημάτιζον όρθήν γο)νίαν
προς τον κορμόν, το δέ μήκος του νεκρού, ώς ήτο
συνεσταλμένος, ήτο μόλις 0,90. Ό δ' εν τω
ύπ' άριΟ. XXXVIII ήτο έτι μάλλον συνεσταλμέ-
νος και ίσως ετάφη καθήμενος, ώστε ο σκελετός
είχε μήκος μοΛις 0,50. Άλλοι ομως, ως οι εν τοΐς
τάφοις XV και XXIV ήσαν ολίγον τι μόνον συνε-
σταλμένοι.
Οί μετά κεκαυμένων νεκρών τάφοι, ήτοι αί νε-
κρικαί πυραί συνήθως ήσαν λάκκοι κανονικού σχή-
ματος, οίοι οί τών εμπεριεχόντων άκαύστους νε-
κρούς τάφων, άλλ' ουδεμία ήτο περιβεβλημένη
διά τοίχου ούδέ κεκαλυμμένη διά πλακών. Τό μέ-
γεθος αύτών ήτο ποικίλον, άλλ' ούδεμία ύπερέ-
βαινε τά 2,50 μ. εις μήκος, μία δέ ή ύπ' άριθ.
Εν ήτο μικροτάτη έχουσα μήκος 0,80, πλάτος
0,50 και βάθος 0,25, καίτοι εκ τών λειψάνων
του νεκροΟ έφαίνετο δτι οΰτος ήτο ένήλιξ. Ή παι-
δική δμως πυρά ΕΠΙ ήτο μεγαλυτέρα έχουσα μή-
κος 1,30, πλάτος δέ άπό 0,30 μέχρι 0,70. Έν
τισιν έξ αύτών εύρέθησαν καί τινα άκαυστα όστά
ζώων και οστρεα έκ τών περιδείπνων. Έν τή
ύπ' άριθ. XXIII πυρά εύρέθη και είς καρπός δας
(8θΐΊ>ιΐ8 άοιηθδίΐοΗ) άπηνθρακωμένος. Όστρακα
άγγείων ύπήρχον έν αύταΐς πολλά και Ινίοτε πλεί-
στα, άλλ' άκέραια άγγεϊα μόνον σπανιώτατα . Τά
όστρακα άνήκον είς γνωστχ είδη, ήτοι γεωμετρικά,
πρωτοκορινθιακά καί ενίοτε λυδικά (οία τά έν 'Αφί-
δναις εύρεθέντα). Έν τή ύπ'άριθ. XVII άνωτέρω
της τέφρας εύρέθη καί είδώλιον τι εξ Αιγυπτιακής
πορσελάνης τελείως άποσεσαθρωμένον. Ή πυρά
VIII δεν περιεΐχεν ούδέν όστρακον, άλλά μόνον
όστά. Έπι της πυράς XX υπήρχε καί ετέρα μικρά
πυρά, έν ή φαίνεται δτι είχον καή έναγίσματα.
1 Πλήθος οστράκων Ευρέθη έν τη πυρα ΧΓιΙΙ, άλλ' έξ αύτών δεν
κατέστη δυνατόν να άπαρτισθη οϋδεν άγγεΐον τέλειον, τοΰτο δε βε-
βαίως ένεκα της άνορύξεως έν αυτί) του τάφου ΧΙιΙΙΙ. Έν αύτη ευ-
ρέθησαν /.αί δύο προϊστορικά όστρακα καί είς επίσης προϊστορικός
πη'λινος σφονδυλος, παραπεσο'ντα κατά τυ/ην μεταξύ τών ^ωιχάτων.
Έκ τών τεσσάρων εύρεθέντων όστοδόχων άμφο-
ρέων οί τρεις εκειντο εντός νεκρικής πυράς, άλλ'
ήτο φανερον δ'τι μόνον οί δύο, ήτοι οί ύπ' άριθ.
XII καί ΙιΧ περιεΐχον τά όστά του έν τή αύτη
πυρά κεκαυμένου νεκροΟ, διότι ό εντός τοΟ λάκ-
κου της πυράς έσκαμμένος βαθύτερος βοθρίσκος,
έν ω άπέκειτο ό άμφορεύς, έμπεριεΐχεν άνθρακάς
τινας καί τέφραν έμπεσόντας κατά τήν σκαφήν τοΟ
βοθρίσκου έκ τής άνωτέρω κειμένης πυράς, αύτοΟ
δέ του άμφορέως ό λαιμός ύπερεΐχε περίπου 0,10
ύπεράνω τ°ΰ* πυθμένος τής πυράς, ώστε έμελλε
νά άποκοπή, άν ή πυρά είχε σκαφή κατόπιν προ-
σέτι δέ καί οστά τοΟ νεκροΟ δεν είχον ύπολειφθή
έν τή πυρά, επειδή είχον συλλεγή επιμελώς.
Τούναντίον δέ ό τρίτος τών άμφορέων τούτων, ήτοι
ό έν τή πυρά XXXIX κείμενος ΧΕ, είνε παλαιό-
τερος τής πυράς ταύτης, έπειδή άνθρακες μεν καί
τέφρα δεν ύπήρχον έν τώ βοθρίσκω έν ώ άπέκειτο,
ό δέ λαιμός αύτοΟ ύπερέχων του πυθμένος τής πυ -
ράς ειχεν άποκοπή καί άφανισθή.
Ή πυρά, έν ή ό δστοδόχος άμφορεύς ΧΕΙ, είνε
ή άξιολογωτάτη πασών τών μέχρι τοΟδε εύρεθέν-
των έν Έλευσϊνι όμοιων τάφων διά τάς άνωθεν
αύτής ίσταμένας δύο στήλας καί τό έπιτύμβιον
άγγεΐον, περί ών έγένετο λόγος άνωτέρω. Ό πυθ-
μήν τοΟ άνωθεν παραπλεύρους τής στήλης σ'" έπι_
τεθειμένου έπιτυμβίου άγγείου έκειτο 0,85 ύπεράνω
τής τέφρας τής πυράς, ώστε το βάθος του τάφου
θά ήτο περίπου 1 μ. Ό λάκκος τής πυράς ήτο
τετράπλευρος, άλλά διά τής άνορύξεως τοΟ βοθρί-
σκου, έν ω άπετέθη ό άμφορεύς, άπέβαλεν έν μέ-
ρει τό κανονικόν αύτοΟ σχήμα. Ό οστοδόχος άμ-
φορεύς είνε άπλοΟς έχων λιτήν γεωμετρικήν δια-
κόσμησιν, φέρει δέ επί τοΟ στομίου χαλκήν φιάλην
καί έντός αύτής μικράν πηλίνην λοπάδα στερεώς
προσκεκολλημένην. Ό άμφορεύς κατετέθη περι-
τετυλιγμένος έντός ύφάοματος, τά ίχνη δέ τοΟ
ύφάσμαιος τούτου διατηρούνται καλώς έπί του
περιβάλλοντος τον άμφορέα χώματος, δπερ φαί-
νεται δ'τι ήτο τότε έν καταστάσει πηλώδει είτε
ένεκα τής νενομισμένης κατασβέσεως τής πυράς
δι'οίνου, είτε ένεκα έπισυμβάσης βροχής, καί ώς έκ
τούτου διετηρήθη συμπαγές μέχρι τούδε Έν τή
πυρά εύρεθη μία οινοχόη άκεραία, συντετριμμένα
δέ έτερα τέσσαρα ή πέντε άγγεϊα, έξ ών έν ήτο
' Ελενσινιακής νεκροπόλεως άνασκαφαί· υπό Ά. Σκιά.
διαλύσεως του σώματος. Αί έπιτεθειμέναι άρα
πλάκες δεν είχον σκοπόν νά κωλύσωσι την είσο-
δον των χωμάτων εις τον τάφον, άλλ' ήσαν τεθει-
μέναι ώς αδρός μνήματος », ένώ ό νεκρός είχε
καλυφθή δια χωμάτων άμα τή ταφή. Ο νεκρός
τοΟ ύπ' αριθ. VII τάφου ήτο τοσούτον πολύ συνε-
σταλμένος, ώστε αί πτέρναι ή'γγιζον προς τούς
γλουτούς, οί δε μηροί έσχημάτιζον όρθήν γο)νίαν
προς τον κορμόν, το δέ μήκος του νεκρού, ώς ήτο
συνεσταλμένος, ήτο μόλις 0,90. Ό δ' εν τω
ύπ' άριΟ. XXXVIII ήτο έτι μάλλον συνεσταλμέ-
νος και ίσως ετάφη καθήμενος, ώστε ο σκελετός
είχε μήκος μοΛις 0,50. Άλλοι ομως, ως οι εν τοΐς
τάφοις XV και XXIV ήσαν ολίγον τι μόνον συνε-
σταλμένοι.
Οί μετά κεκαυμένων νεκρών τάφοι, ήτοι αί νε-
κρικαί πυραί συνήθως ήσαν λάκκοι κανονικού σχή-
ματος, οίοι οί τών εμπεριεχόντων άκαύστους νε-
κρούς τάφων, άλλ' ουδεμία ήτο περιβεβλημένη
διά τοίχου ούδέ κεκαλυμμένη διά πλακών. Τό μέ-
γεθος αύτών ήτο ποικίλον, άλλ' ούδεμία ύπερέ-
βαινε τά 2,50 μ. εις μήκος, μία δέ ή ύπ' άριθ.
Εν ήτο μικροτάτη έχουσα μήκος 0,80, πλάτος
0,50 και βάθος 0,25, καίτοι εκ τών λειψάνων
του νεκροΟ έφαίνετο δτι οΰτος ήτο ένήλιξ. Ή παι-
δική δμως πυρά ΕΠΙ ήτο μεγαλυτέρα έχουσα μή-
κος 1,30, πλάτος δέ άπό 0,30 μέχρι 0,70. Έν
τισιν έξ αύτών εύρέθησαν καί τινα άκαυστα όστά
ζώων και οστρεα έκ τών περιδείπνων. Έν τή
ύπ' άριθ. XXIII πυρά εύρέθη και είς καρπός δας
(8θΐΊ>ιΐ8 άοιηθδίΐοΗ) άπηνθρακωμένος. Όστρακα
άγγείων ύπήρχον έν αύταΐς πολλά και Ινίοτε πλεί-
στα, άλλ' άκέραια άγγεϊα μόνον σπανιώτατα . Τά
όστρακα άνήκον είς γνωστχ είδη, ήτοι γεωμετρικά,
πρωτοκορινθιακά καί ενίοτε λυδικά (οία τά έν 'Αφί-
δναις εύρεθέντα). Έν τή ύπ'άριθ. XVII άνωτέρω
της τέφρας εύρέθη καί είδώλιον τι εξ Αιγυπτιακής
πορσελάνης τελείως άποσεσαθρωμένον. Ή πυρά
VIII δεν περιεΐχεν ούδέν όστρακον, άλλά μόνον
όστά. Έπι της πυράς XX υπήρχε καί ετέρα μικρά
πυρά, έν ή φαίνεται δτι είχον καή έναγίσματα.
1 Πλήθος οστράκων Ευρέθη έν τη πυρα ΧΓιΙΙ, άλλ' έξ αύτών δεν
κατέστη δυνατόν να άπαρτισθη οϋδεν άγγεΐον τέλειον, τοΰτο δε βε-
βαίως ένεκα της άνορύξεως έν αυτί) του τάφου ΧΙιΙΙΙ. Έν αύτη ευ-
ρέθησαν /.αί δύο προϊστορικά όστρακα καί είς επίσης προϊστορικός
πη'λινος σφονδυλος, παραπεσο'ντα κατά τυ/ην μεταξύ τών ^ωιχάτων.
Έκ τών τεσσάρων εύρεθέντων όστοδόχων άμφο-
ρέων οί τρεις εκειντο εντός νεκρικής πυράς, άλλ'
ήτο φανερον δ'τι μόνον οί δύο, ήτοι οί ύπ' άριθ.
XII καί ΙιΧ περιεΐχον τά όστά του έν τή αύτη
πυρά κεκαυμένου νεκροΟ, διότι ό εντός τοΟ λάκ-
κου της πυράς έσκαμμένος βαθύτερος βοθρίσκος,
έν ω άπέκειτο ό άμφορεύς, έμπεριεΐχεν άνθρακάς
τινας καί τέφραν έμπεσόντας κατά τήν σκαφήν τοΟ
βοθρίσκου έκ τής άνωτέρω κειμένης πυράς, αύτοΟ
δέ του άμφορέως ό λαιμός ύπερεΐχε περίπου 0,10
ύπεράνω τ°ΰ* πυθμένος τής πυράς, ώστε έμελλε
νά άποκοπή, άν ή πυρά είχε σκαφή κατόπιν προ-
σέτι δέ καί οστά τοΟ νεκροΟ δεν είχον ύπολειφθή
έν τή πυρά, επειδή είχον συλλεγή επιμελώς.
Τούναντίον δέ ό τρίτος τών άμφορέων τούτων, ήτοι
ό έν τή πυρά XXXIX κείμενος ΧΕ, είνε παλαιό-
τερος τής πυράς ταύτης, έπειδή άνθρακες μεν καί
τέφρα δεν ύπήρχον έν τώ βοθρίσκω έν ώ άπέκειτο,
ό δέ λαιμός αύτοΟ ύπερέχων του πυθμένος τής πυ -
ράς ειχεν άποκοπή καί άφανισθή.
Ή πυρά, έν ή ό δστοδόχος άμφορεύς ΧΕΙ, είνε
ή άξιολογωτάτη πασών τών μέχρι τοΟδε εύρεθέν-
των έν Έλευσϊνι όμοιων τάφων διά τάς άνωθεν
αύτής ίσταμένας δύο στήλας καί τό έπιτύμβιον
άγγεΐον, περί ών έγένετο λόγος άνωτέρω. Ό πυθ-
μήν τοΟ άνωθεν παραπλεύρους τής στήλης σ'" έπι_
τεθειμένου έπιτυμβίου άγγείου έκειτο 0,85 ύπεράνω
τής τέφρας τής πυράς, ώστε το βάθος του τάφου
θά ήτο περίπου 1 μ. Ό λάκκος τής πυράς ήτο
τετράπλευρος, άλλά διά τής άνορύξεως τοΟ βοθρί-
σκου, έν ω άπετέθη ό άμφορεύς, άπέβαλεν έν μέ-
ρει τό κανονικόν αύτοΟ σχήμα. Ό οστοδόχος άμ-
φορεύς είνε άπλοΟς έχων λιτήν γεωμετρικήν δια-
κόσμησιν, φέρει δέ επί τοΟ στομίου χαλκήν φιάλην
καί έντός αύτής μικράν πηλίνην λοπάδα στερεώς
προσκεκολλημένην. Ό άμφορεύς κατετέθη περι-
τετυλιγμένος έντός ύφάοματος, τά ίχνη δέ τοΟ
ύφάσμαιος τούτου διατηρούνται καλώς έπί του
περιβάλλοντος τον άμφορέα χώματος, δπερ φαί-
νεται δ'τι ήτο τότε έν καταστάσει πηλώδει είτε
ένεκα τής νενομισμένης κατασβέσεως τής πυράς
δι'οίνου, είτε ένεκα έπισυμβάσης βροχής, καί ώς έκ
τούτου διετηρήθη συμπαγές μέχρι τούδε Έν τή
πυρά εύρεθη μία οινοχόη άκεραία, συντετριμμένα
δέ έτερα τέσσαρα ή πέντε άγγεϊα, έξ ών έν ήτο