DOI Artikel:
Skias, Andreas: Neōterai anaskaphai en tē panarchaia Eleusiniakē nekropolei
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14281#0047
Έλευσινιακής νεκροπόλεως άνασκαφαί' νπο Ά, Σκιά.
σελ. 88 ές. έκφρασθε-ίσης γνώμης δτι τά έπιτύμ-
οια αγγεία έπεΐ/ον Οέσιν επιτύμβιων φρεατοειοών
βωμών, επομένως αί όπαί ήσαν πεποιημέναι επί
τών αγγείων, ίνα αί εις αυτά έγχεόμεναι χοαί έκρέ-
ωσιν εις τό βάθος του τάφου1. Ή /ρήσις δέ ώς
επιτύμβιων φρεατοειδών βωμών εν Ελευσΐνι 6γι
αγγείων πολυτελών καΐ έπίτηοες προς τον σκοπον
τούτον κατεσκευασμένων, ώς έν τώ Διπύλω, άλλα
μικρών και κοινών και έκ του -ρογείρου οιατρυ-
πωμένων δηλοΐ ότι έν τοις έν Έλευσινι τάφοις
παρίσταται το έΟος τοΰτο έν τή άρ/ή αύτοΰ, επο-
μένως οέ δτί καθόλου ειπείν οί τάφοι της έν Έλευ-
σΐνι νεκροπόλεως είνε παλαιότεροι τών έν τώ Δι-
πύλω. Τούτου τεθέντος, επειδή ή χρονολογία τών
άγγείων τοΰ Διπύλου δέν δύνκτκι νά κατκοιοατΟή
πολύ, νομίζω δτί δέν δύναται νά είνε 6οΟη ή
γνώμη του Όΐ'&ββηάοΓΓ2 ότι οί μετά γεωμετρικών
άγγείων τάφοι της έν Έλευσΐνι νεκροπάλεως δέν
είνε παλαιότερο», του τέλους του Μ π. Χ. αιώνος,
είνε δ'άνάγκη νά ΟεωρηΟώσι παλαιότεροι του '/ρό-
νου τούτου τουλάχιστον κατά μίαν έκατονταετίαν.
Έν γένει οί κατά το έ'τος 1898 άνασκαοέντες
γεωμετρικοί τάφ^ι ήσαν 6'μοιοι προς τους έν τη
ποοτέοα άνασκαοη εΰοεΟέντας, ώστε ολίγα δύ-
νανται νά ρηθώσι περί αύτών έπί πλέον τών ήδη
είρημένων έν Έφ. Αρχ. του 1898. Ή διεύΟυν-
σις τών τάιων ήτο όλως ακανόνιστος. Εκ τών
εμπεριεχόντων άκαύστους νεκρούς τάφων της άνα-
σ/.αφής του 1898 ούδείς περιεβάλλετο υπό λίθι-
νου τοί/ου, ούο δέ μόνον οί ύπ' αριθ. ΧΕΎΊ και
1/ περιεβάλλοντο διά τοι/ίου ές ωμών πλίνθων,
άλλ' έκ τούτων μόνον δ πρώτος ήτο επικεκαλυμ-
μένος όιχ πλακών, ό δέ δεύτερος ήτο ό'λως ακά-
λυπτος. Περί της καταστάσεως του ποώτου τού-
των και τών έν αύτώ ευρεθέντων κτερισμάτων έγέ-
νετο λόγος άνιυτέοω σελ. 34β. Ό δεύτεοος δέν
είχεν ούοέν κτέρισμα, άνηκε δέ εις νεκρον γηρα-
1 Την γνώμην ταύτην Επανέλαβε κατόπιν και ό Ρουΐ8βη σελ. 19.
Η ί'πό τοΰ Κουρουνκοτου Έφημ. Άρν. 1906 σελ. 14 έ?. έζϊοα-
σΟεΐσα εικασία οτι δεν ίιπή*ρ·/ον πήλινα επιτύμβια αγγεία εΐνε όλως
απαράδεκτος.
' Έν ΗΠΙβΓ V. ΟΕβΓίηη^βη, ΤΙΐβΙ'Β II σελ. 232 ΰποσηυ..
220. Ποός την έμήν γνοΐμην συμφωνεί και ό Ροΐΐΐδβη σελ. 20,
προς δε τήν τοΰ ϋΓ3£βηάθΙ·£ συμφωνεί ό ΓαΓίνν&η^ΙβΙ*, ϋϊβ
ΕΙΐΙΐΙΐ. ΟβΙΠΠΙθη III σελ. 441 τεκμαιρόμενος έκ της τεννοτροπίας
τοΰ έν Έφημ. Άρχ. 1898 πίν. 3 άριΟ. 2 νεκροδόχου άμφορέως, ον
όμως όρθώς. νομίζω, ο τε ΌΓ3§;βη(1θΓί (εν. αν. σελ. 182 ΰποσημ.
88) και ό ΡουΐΒΘΠ (σελ. 88) Οεωρουσιν ώς έπείσακτον.
λέον, ώς έφαίνετο έκ τών όστών. Έξω του τά^ου
τούτου υπέρ τήν κεφαλήν τοΟ νεκρού υπήρξε πυοά
έναγίσματος, έν ή εΰρέΟησκν και άκαυστα όστα
λαγού, άνθρακες δέ τίνες έκ της πύρας ταύτης
ειχον κατκπέσει και έντος τοΰ τάφου ευρεθέντες
ϋποκάτω του κοανίου. Έκ τούτου μαίνεται ότι
πρώτον έκάησαν τά έναγίσματκ και έπειτα κατε-
τέθη ό νεκρός. Πάντες οί λοιποί τάφοι τοΰ είδους
τούτου, οί' τε παιδικοί και οί τών ενηλίκων, ήσαν
άχτιστοι, καίτοι τρεις ές αυτών, ό παιδικός τά-
φος Γ/ΧΙ, ό ϋιΙΧ και ό πρότερον υπό Φίλιου άνε-
σκαμμένος Χ έπεκαλύπτοντο διά πλακών. Ώς προς
τά κτερίσματα οαως οί διά πλακών έπικεκαλυυ.-
μένοι ούτοι τάροι ουδαμώς ήσαν πλουσιώτεροι τών
άκαλύπτων, διότι οί έν αύτοΐς νεκροί δέν εί/ον
ουδέν κτέρισμα, ένώ ό παραπλεύρως προς τον
Γ^ΧΙ κείμενος έτερος παιδικός τάφος Ι,ΧΙΙ άκάλυ-
πτος ών έμπεριεΐ/εν εννέα άγγεϊα (ήτοι μίαν λή-
κυΟ^ν ϊ\ υπερύθρου πηλοΰ μετά /αρακτών κοσμη-
μάτων, έτέραν όμοίαν τη έν Εφημ. Αρχ. 1898
σελ. 106 είκ. 2(), ένα άρύοαλλον όμοιας κατα-
σκευής μετά τοΰ αύτοΰ κοσμήματος, ένα έπιχώ-
ριον σκύοον κατ' άπομίμησιν πρωτοκορινΟιακοΰ
έγοντα έκατέριυΟεν εικόνα δυσδιαγνώστου ζώου,
ίσως βοός, έν πρωτοκορινΟιακόν ληκύΟιον μικρό-
τατον, ύψ. 0,042, μετά δελφίνων ύπο τον λαιμόν,
μίαν οίνο'/όην γεωμετρικήν και τρεις σκύφους έπί-
σης γεωμετρικούς). Επίσης ευρέθησαν αγγεία και
έν τώ ύπ' αριθ. ΧΙ,ΐν άκτίστω παιδικώ τάφω,
πεοί ού ϊδε άνωτέοω σελ. 3Ηα. Πάντε; ό'υ,ως οί
άλλοι τοιούτοι τάφοι δέν έμπεριεϊχον ούοέν κτέρι-
σμα. Ό ύπ' αριθ. ΧΙιΙΙ, περί ού έγένετο ήδη λό-
γος σελ. 34α και ό ύπ' άριΟ. XV ήσαν έπεστρω-
μένοι διά -/άλικων. Ή θέσις τών νεκρών έν τοις
τάίοις τοΰ είδους τούτου ένίοτε δέν ήτο σκφής
ένεκα φθοράς τών οστών, άλλ' έκ τών 10 κάλλιον
διατετηοημένων σκελετών μόνος ό τοΰ έν τω
τάφω XIV παιδιού και ό τοΰ έν τώ τάφω Ε,Χΐν
ένήλικος έκειντο ύπτιοι, πάντες δέ οί λοιποί ήσαν
μάλλον ή ήττον συνεσταλμένοι, οί μεν άλλοι κατά
τά σ/έλη, ό δέ τοΰ τάφου Ι^ΙΧ κατά τήν κεφαλήν,
ήτις ήτο προσανακεκλιμένη. Εν τώ τάφω ΕιΙΧ,
όστις ήτο έπικεκαλυμμένος διά πλαχ.ών, παρετη-
ρήΟη ότι τά οστά. τών ταρσών ήσαν όρθια, οπερ
δηλοΐ ότι ό τάφος ειχε πληρωΟή χωμάτων προ της
σελ. 88 ές. έκφρασθε-ίσης γνώμης δτι τά έπιτύμ-
οια αγγεία έπεΐ/ον Οέσιν επιτύμβιων φρεατοειοών
βωμών, επομένως αί όπαί ήσαν πεποιημέναι επί
τών αγγείων, ίνα αί εις αυτά έγχεόμεναι χοαί έκρέ-
ωσιν εις τό βάθος του τάφου1. Ή /ρήσις δέ ώς
επιτύμβιων φρεατοειδών βωμών εν Ελευσΐνι 6γι
αγγείων πολυτελών καΐ έπίτηοες προς τον σκοπον
τούτον κατεσκευασμένων, ώς έν τώ Διπύλω, άλλα
μικρών και κοινών και έκ του -ρογείρου οιατρυ-
πωμένων δηλοΐ ότι έν τοις έν Έλευσινι τάφοις
παρίσταται το έΟος τοΰτο έν τή άρ/ή αύτοΰ, επο-
μένως οέ δτί καθόλου ειπείν οί τάφοι της έν Έλευ-
σΐνι νεκροπόλεως είνε παλαιότεροι τών έν τώ Δι-
πύλω. Τούτου τεθέντος, επειδή ή χρονολογία τών
άγγείων τοΰ Διπύλου δέν δύνκτκι νά κατκοιοατΟή
πολύ, νομίζω δτί δέν δύναται νά είνε 6οΟη ή
γνώμη του Όΐ'&ββηάοΓΓ2 ότι οί μετά γεωμετρικών
άγγείων τάφοι της έν Έλευσΐνι νεκροπάλεως δέν
είνε παλαιότερο», του τέλους του Μ π. Χ. αιώνος,
είνε δ'άνάγκη νά ΟεωρηΟώσι παλαιότεροι του '/ρό-
νου τούτου τουλάχιστον κατά μίαν έκατονταετίαν.
Έν γένει οί κατά το έ'τος 1898 άνασκαοέντες
γεωμετρικοί τάφ^ι ήσαν 6'μοιοι προς τους έν τη
ποοτέοα άνασκαοη εΰοεΟέντας, ώστε ολίγα δύ-
νανται νά ρηθώσι περί αύτών έπί πλέον τών ήδη
είρημένων έν Έφ. Αρχ. του 1898. Ή διεύΟυν-
σις τών τάιων ήτο όλως ακανόνιστος. Εκ τών
εμπεριεχόντων άκαύστους νεκρούς τάφων της άνα-
σ/.αφής του 1898 ούδείς περιεβάλλετο υπό λίθι-
νου τοί/ου, ούο δέ μόνον οί ύπ' αριθ. ΧΕΎΊ και
1/ περιεβάλλοντο διά τοι/ίου ές ωμών πλίνθων,
άλλ' έκ τούτων μόνον δ πρώτος ήτο επικεκαλυμ-
μένος όιχ πλακών, ό δέ δεύτερος ήτο ό'λως ακά-
λυπτος. Περί της καταστάσεως του ποώτου τού-
των και τών έν αύτώ ευρεθέντων κτερισμάτων έγέ-
νετο λόγος άνιυτέοω σελ. 34β. Ό δεύτεοος δέν
είχεν ούοέν κτέρισμα, άνηκε δέ εις νεκρον γηρα-
1 Την γνώμην ταύτην Επανέλαβε κατόπιν και ό Ρουΐ8βη σελ. 19.
Η ί'πό τοΰ Κουρουνκοτου Έφημ. Άρν. 1906 σελ. 14 έ?. έζϊοα-
σΟεΐσα εικασία οτι δεν ίιπή*ρ·/ον πήλινα επιτύμβια αγγεία εΐνε όλως
απαράδεκτος.
' Έν ΗΠΙβΓ V. ΟΕβΓίηη^βη, ΤΙΐβΙ'Β II σελ. 232 ΰποσηυ..
220. Ποός την έμήν γνοΐμην συμφωνεί και ό Ροΐΐΐδβη σελ. 20,
προς δε τήν τοΰ ϋΓ3£βηάθΙ·£ συμφωνεί ό ΓαΓίνν&η^ΙβΙ*, ϋϊβ
ΕΙΐΙΐΙΐ. ΟβΙΠΠΙθη III σελ. 441 τεκμαιρόμενος έκ της τεννοτροπίας
τοΰ έν Έφημ. Άρχ. 1898 πίν. 3 άριΟ. 2 νεκροδόχου άμφορέως, ον
όμως όρθώς. νομίζω, ο τε ΌΓ3§;βη(1θΓί (εν. αν. σελ. 182 ΰποσημ.
88) και ό ΡουΐΒΘΠ (σελ. 88) Οεωρουσιν ώς έπείσακτον.
λέον, ώς έφαίνετο έκ τών όστών. Έξω του τά^ου
τούτου υπέρ τήν κεφαλήν τοΟ νεκρού υπήρξε πυοά
έναγίσματος, έν ή εΰρέΟησκν και άκαυστα όστα
λαγού, άνθρακες δέ τίνες έκ της πύρας ταύτης
ειχον κατκπέσει και έντος τοΰ τάφου ευρεθέντες
ϋποκάτω του κοανίου. Έκ τούτου μαίνεται ότι
πρώτον έκάησαν τά έναγίσματκ και έπειτα κατε-
τέθη ό νεκρός. Πάντες οί λοιποί τάφοι τοΰ είδους
τούτου, οί' τε παιδικοί και οί τών ενηλίκων, ήσαν
άχτιστοι, καίτοι τρεις ές αυτών, ό παιδικός τά-
φος Γ/ΧΙ, ό ϋιΙΧ και ό πρότερον υπό Φίλιου άνε-
σκαμμένος Χ έπεκαλύπτοντο διά πλακών. Ώς προς
τά κτερίσματα οαως οί διά πλακών έπικεκαλυυ.-
μένοι ούτοι τάροι ουδαμώς ήσαν πλουσιώτεροι τών
άκαλύπτων, διότι οί έν αύτοΐς νεκροί δέν εί/ον
ουδέν κτέρισμα, ένώ ό παραπλεύρως προς τον
Γ^ΧΙ κείμενος έτερος παιδικός τάφος Ι,ΧΙΙ άκάλυ-
πτος ών έμπεριεΐ/εν εννέα άγγεϊα (ήτοι μίαν λή-
κυΟ^ν ϊ\ υπερύθρου πηλοΰ μετά /αρακτών κοσμη-
μάτων, έτέραν όμοίαν τη έν Εφημ. Αρχ. 1898
σελ. 106 είκ. 2(), ένα άρύοαλλον όμοιας κατα-
σκευής μετά τοΰ αύτοΰ κοσμήματος, ένα έπιχώ-
ριον σκύοον κατ' άπομίμησιν πρωτοκορινΟιακοΰ
έγοντα έκατέριυΟεν εικόνα δυσδιαγνώστου ζώου,
ίσως βοός, έν πρωτοκορινΟιακόν ληκύΟιον μικρό-
τατον, ύψ. 0,042, μετά δελφίνων ύπο τον λαιμόν,
μίαν οίνο'/όην γεωμετρικήν και τρεις σκύφους έπί-
σης γεωμετρικούς). Επίσης ευρέθησαν αγγεία και
έν τώ ύπ' αριθ. ΧΙ,ΐν άκτίστω παιδικώ τάφω,
πεοί ού ϊδε άνωτέοω σελ. 3Ηα. Πάντε; ό'υ,ως οί
άλλοι τοιούτοι τάφοι δέν έμπεριεϊχον ούοέν κτέρι-
σμα. Ό ύπ' αριθ. ΧΙιΙΙ, περί ού έγένετο ήδη λό-
γος σελ. 34α και ό ύπ' άριΟ. XV ήσαν έπεστρω-
μένοι διά -/άλικων. Ή θέσις τών νεκρών έν τοις
τάίοις τοΰ είδους τούτου ένίοτε δέν ήτο σκφής
ένεκα φθοράς τών οστών, άλλ' έκ τών 10 κάλλιον
διατετηοημένων σκελετών μόνος ό τοΰ έν τω
τάφω XIV παιδιού και ό τοΰ έν τώ τάφω Ε,Χΐν
ένήλικος έκειντο ύπτιοι, πάντες δέ οί λοιποί ήσαν
μάλλον ή ήττον συνεσταλμένοι, οί μεν άλλοι κατά
τά σ/έλη, ό δέ τοΰ τάφου Ι^ΙΧ κατά τήν κεφαλήν,
ήτις ήτο προσανακεκλιμένη. Εν τώ τάφω ΕιΙΧ,
όστις ήτο έπικεκαλυμμένος διά πλαχ.ών, παρετη-
ρήΟη ότι τά οστά. τών ταρσών ήσαν όρθια, οπερ
δηλοΐ ότι ό τάφος ειχε πληρωΟή χωμάτων προ της