Hē En Athēnais Archaiologikē Hetaireia [Editor]: Archaiologikē ephēmeris: periodikon tēs en Athēnais Archaiologikēs Hetaireias (1914)

αε 1914

Τά εσωτερικά κιονόκρανα τοϋ ναον των Βασοών ύπδ Κ. Ρωμαίου.

69

μέρη έξεΐχον υπέρ το δέον και έπέφερον διάσπασιν κιόνων τοΰ πτεροΟ καΐ των εσωτερικών της στοάς

της εικόνος. Βραδύτερον δια της συμπλησιάσεως έπήλθέ τις προσέγγισις, διότι αί ραβδώσεις των

των οφθαλμών, ώστε το κέντρον αύτών να εύρί- τελευταίων είναι άσυνήθως άβαθεΐς και προσόμοιαι

σκεται έπι τοΟ επιπέδου του εφαπτόμενου της πε- προς τάς των δωρικών και ό αριθμός αυτών είναι

ριφερείας τοΟ κίονος ή μικρόν τι προς τά εξω, έπε- δ αυτός 20 2, ενώ ό κανονικός είναι 24.

τύγχανον σύνολον καλύτερον συγκεκροτημένον. Μεγαλυτέρα προσέγγισις ήτο αναγκαία μεταξύ

Πάντα ταΟτα εχουσιν όρθώς. Άλλα παραδόξως τό τών δύο ρυθμών της εντός στοάς, δύσκολον δε ήτο

διδακτικώτερον παράδειγμα, ό ναός της Φιγαλείας, νά κατασταθή παρόμοιον, χωρίς να άποβάλη τό

έλησμονήθη εντελώς. Οί οφθαλμοί ένταΟθα κεΐν- ιδιάζον σχήμα, τό γενικώς έπίμηκες ίωνικον κιονό-

ται εγγύτερον προς αλλήλους ή έπι παντός άλλου κρανον πρός το καλαθοειδές κορινθιακόν.

γνωστού κιονοκράνου, τοΟτο δε φανερώς σημαίνει, Άλλ' ό'μως κατωρθώθη τοΟτο κατά τον θαυμα-

ό'τι ό καλλιτέχνης έπεζήτησε νά έπιτύχη το αυτό, σιώτερον τρόπον. Είδομεν πώς φυσιολογικώς ού-

τήν άδιάσπαστον δηλ. ολότητα της εικόνος, κατά τως ειπείν ηύξήθη εις ΰψος τό ίωνικον κιονόκρα-

τρόπον ένεργητικώτερον, δικαιολογούμενον εκ της νον, έπειτα προσετέθη ό άβαξ, δεύτερον τούτο κοι-

μεγαλυτέρας άνάγκης. Συλλαβών τρόπον τινά τους νόν χαρακτηριστικόν. Έν τέλει ή παρομοίωσις δεν

διά τών οφθαλμών διερχομένους άξονας συνεπλη- έγινε διά μιας, ή ορθότερον ή τάσις πρός παρο-

σίασε περισσότερον του συνήθους τά συνεστραμ- μοίωσιν δεν είναι τοΟ αύτου βαθμού μέχρι τέλους,

μένα πέρατα του σώματος, ό'περ έχει την ίδιάζου- διότι κατά τάς γωνιαίας παραστάδας αίρεται κατά

σαν φύσιν τοΟ ελατηρίου. Τί δε τότε συνέβη είναι τινα τάνον ΰψηλότερον. Δεν είναι διάφορος ή σύν-

εύνόητον. Τό όλον έλαστικον σώμα ΰψώθη κατά θεσις μουσικής αρμονίας.

το μέσον και τό πέρας αυτοί) άνω απέβη τοξοει- Ή προσπάθεια πρός άρμονικήν σύνδεσιν τών κιό-

δές. Δεν είναι άρα ή τοξοποίησις της έλικος άλλο- νων της στοάς δέν περιορίζεται έπι τών κιονοκρά-

κοτον φαινόμενον όφειλόμενον εις την θαυμασίαν νων. Πράγματι ή βάσι; του κορινθιακού είναι ή

μακροβιότητα τοΟ κιονοκράνου του Βο§1ι&ζ1ίθΐ, αύτη άκριβώς προ; την τών παραστάδων. Ή μόνη

άλλ'έπακολούθημα τής φύσεως τοΟ άρχιτεκτονικοΰ διαφορά είναι, ότι έπι μεν τών παραστάδων έξα-

μέλους, υποβληθέντος ύπο του καλλιτέχνου μετά πλουται μεγάλως, ώστε νά φαίνεται παράδοξος,

πλήρους συνειδήσεως του σκοπού εις μικράν άλλοι- έπι του κορινθιακού δε είναι σχετικώς συνεσταλ-

ωσιν της θέσεως αύτοΟ.Τόαύτό φυσικόν έπα/ολού- μένη. Το παράδοξον ερμηνεύεται άριστα, εάν δε-

θημα τείνει νά έμφανισθη και έπι τοΰ λίθινου κιονο- χθώμεν, ώς πλείστοι λόγοι πείθουσιν, ότι ο ήμέ-

κράνου, άλλ' ενταύθα ή ελιξ ταπεινοΟται κατά τό τερος αρχιτέκτων αποδίδει μεγάλην σημασίαν εις

μέσον, διότι ώς πρός την εντύπωσιν προσετέθη και την εκφρασιν τών άρχιτεκτονικών μελών, ήτις συ-

άλλο βάρος τό εκ της αύξηθείσης βάσεως τοΟ άβακος. νίσταται εις την παραγομένην όπτικήν εντύπωσιν.

Ούτως ό άρχιτέκτων μετά μεγίστης δεξιότητος Διότι ούτω ή διάμετρος τών ήμικιόνων μεγεθυνο-

άπέφυγε τάς δυσκολίας και ασχήμιας τών συναν- μένη διά τών δπισθεν τοίχων είναι διά τον οφθαλ-

τωμένων μετώπων και συγχρόνως επέτυχε μείζον μον μεγαλυτέρα της πραγματικής γεωμετρικής

ύψος τοΟ κιονοκράνου, όπερ έχρησίμευσε μεγάλως διαμέτρου αύτών, ένώ ο κορινθιακός κίων εχει διά-
διά την προσέγγισιν τών δύο ρυθμών τής στοάς.

Έν δέ τώ ζητήματί τούτω και γενικώς έν τώ τής ν5Ύ ε<? ψ<*>ί έλθόντων πάλιν σπονδύλων τοΰ κορινθιακού μετρούνται

; ~ , α , , 20 όαβδώσεις. "Αλλαι τόσαι ποέπει νά συμπληρωθώσιν έπι τών ήμι-

μετανειρισεως των τριών ρυθαων κιόνων εν τω , '

, . 1 > ' ι κιόνων,

αύτώ κτίρίω δίαλάμπεί τΟΙΟΰτον καλλίτεχνίκόν 2 Πιθανώς δια την Ιξαρσιν τής έλικος πρός τά άνω ό έχΐνος παρε-

ιον

πνεΟμα, γόνιμον και λεπτόν, ώστε πασα ιδέα πεοι στάθ,ι διά λεσβίου Χαί °"*'ι δι'?ωνι,!°ΰ ΧϋΗ·ατ'™· Δι°τι ™ λε'σβ

,,^. . , , οανερώνει μικοοτέοαν πίεσιν. "Αλλοι λόγοι τοΰ φαινομένου είναι ί'σως

της εςωθεν εισαγωγής τύπου έτοιμου να αποκλείε- , άσχημία τοΰ έξογκ0ϋ[Αέν0ϋ ίωνιχο3, μάλιστα έπειδή θά είχε μικρόν

ταΐ ώί εντελώς άστήρίκτος. μήκος, και ή έν τώ ναώ, ως έπι τοΰ έπιστυλίου π. ■/., προτίμησις τοΰ

"Η2\„ ____' Α__1 « . ί-\ ~ , ί ~ λεσβίου κυυ,ατίου. Πάντίϋς όμως ουδέποτε ό σνηματισμός ούτος τοΰ

Ηοη παρετηρηθη , οτι μεταξύ των Οωρικων _ ^ ^ ^ ,^^ £· ^^^«κ, ω; ό Οπγπ,

1 ΟοοΙίβΓθΠ έν τώ κειμε'νω εις πίν. XIII και XVI. Έπι τών (σ. 302) έπιπολαίως κρίνων αποφαίνεται.