DOI article:
Kyparissēs, Nikolaos: Skyphos Omērikos ek Kephallēnias
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.14282#0226
Σκύφος Ομηρικός έκ Κεφαλληνίας- υπό Ν. Κυπαρίσση. 219
εις την Έκάβην θέλουσαν νά θυσιασθή' άντί της
έαυτής θυγατρός.
Έκ. στ. 38.9
«Ού σ', ώ γεραιά, κατθανεΐν Άχιλλέως
φάντασμ' Άχαιοΰς, άλλα τήνδ' ήτήσατο.»
Ότι ύπάρχουσιν εν τη σκηνή της Ουσίας της
Πολυξένης και τύμβος και νεκρική θήκη δεν είναι
παράδοξον, ώς έκ πρώτης όψεως φαίνεται, διότι
υποτίθεται ότι έκ του τύμβου εξήλθε το φάντασμα
τοΰ Άχιλλέως μετά της νεκρικής αύτοΟ θήκης.
Έάν δέ λάβωμεν ύπ' όψιν, δτι ό δι' ορθών χω-
μάτων σχηματισμός τών τύμβων είναι έ'θος πα-
νάρχαιον, κατά την έποχήν της κατασκευής τών
σκύρων μή επικρατούν και ισως λησμονηθέν, βλέ-
πομεν οτι έπεβάλλετο ή διά τίνων σημείων της
συγχρόνου ταφής δήλωσις του τάφου.
Και τοιαύτα σημεία έξέλεξεν ό τεχνίτης ού μό-
νον την νεκρικήν στήλην αλλά και την νεκρικήν
θήκην , ής ή μεγάλη χρήσίς κυρίως κατά τοΰς
χρόνους τής κατασκευής τών σκύφων συμπίπτει.
Ό Ταλθύβιος αφηγούμενος εϊς την Έκάβην τόν
τρόπον, καθ' ον έθυσιάσθη ή Πολυξένη λέγει
Έκ. ατ. 521
«παρήν μεν δχλος πάς Άχαϊκοϋ στρατού
πλήρης προ τύμβου σης κόρης επί σφαγάς"
λαβών δ Άχιλλέως παις Πολυξένην χερός
εστησ' επ' ά'κρου χώματος, πέλας δ' εγώ. . . ».
Είτα δέ ο Νεοπτόλεμος λαβών έκ τής κώπης
τό άμφίχρυσον φάσγανον έςεΐλκεν έκ του κολεοΰ
και ενευσεν εις έκλεκτούς νεανίας του στρατού τών
Ελλήνων νά συλλάβωσι την παρθένον.
Άλλ' αύτη είπεν εις αυτούς:
Έκ. ατ. 54 7
«ΤΩ την έμήν πέρσαντες Άργεΐοι πόλιν,
έκοϋσα θνήσκω' μή τις άψηται χροός
τούμοϋ' παρέξω γαρ δέρην εύκαρδίως-
έλευθέραν δέ μ', ως ελευθέρα θάνω,
προς θεών μεθέντες κτείνατ'. έν νεκροΐσι γαρ
δοΰλη κεκλήσθαι βασιλις οΰσ' αΐσχΰνομαι.»
Μετά τους λόγους τούτους τής Πολυξένης ό
Αγαμέμνων διέταξε τους συλλαβόντας αυτήν νεα-
νίας νά άφίσωσιν αυτήν έλευθέραν, ώς μέλλουσαν
εκουσίως νά άποθάνη. Ή Πολυξένη δέ:
Έκ. στ. 558
«... λαβοϋσα πέπλους εξ άκρας έπωμίδος
έ'ρρηξε λαγόνος ες μέσον παρ' όμοραλόν,
μαστούς τ' έ'δειξε στέρνα θ' ώς αγάλματος
κάλλιστα' και καθεΐσα προς γαΐαν γόνυ
έ'λεξε πάντων τλημονέστατον λόγο ν ■
ιδού τόδ' ει μεν στέρνον, ώ νεανία,
παίειν προΟυμεΐ, παΐσον, ει δ' ύπ' αύχένα
χρήζεις, πάρεστι λαιμός εΰτρεπής δδε.
ό δ' ού θέλων τε και θέλων οΐκτω κόρης
τέμνει σιδήρω πνεύματος διαρροάς-
κρουνοί δ' έχώρουν ή δέ και θνήσκουσ ομως
πολλήν πρόνοιαν εΐχεν εύσχήμως πεσεΐν,
κρΰπτουσ1 α κρΰπτειν δμματ' άρσένων χρεών.»
Την υπό τών ανωτέρω στίχων περιγραφομένην
Θυσίαν τής Πολυξένης είχον προ οφθαλμών οί
καλλιτέχναι τοΟ προτύπου τής θυσίας τής Πολυ-
ξένης εν τε τω Βερολινίω σκύφω και έν τω ήμε-
τέρω. Γπάρχει μόνον ή διαφορά, ό'τι έν μεν τω
Βερολινίω σκύφω εξελέγη προς άπεικόνισιν ή στι-
γμή, καθ' ήν ή Πολυξένη καταρρίψασα τους πέ-
πλους δεικνύει εις τον Νεοπτόλεμον τους μαστούς
και τά κάλλιστα ώς αγάλματος στέρνα της και
προτρέπει αύτόν νά πλήξη αυτήν ό'που προτίμα
(είκ. 6), έν δέ τώ ήμετέρω σκύφω ή στιγμή, καθ'
ήν ό Νεοπτόλεμος εκών άκων πλήττει αυτήν διά
του ξίφους εις τά γυμνά της στήθη.
Η Πολυξένη έν τώ άνά χείρας σκύφω εχει γο-
νατίσει προ του τύμβου, ούτως ώστε νά άποκρύ-
πτη τό πλείστον μέρος αύτοΟ και είναι γυμνή μέ-
χρις όσφύος κατά την περιγραφήν του ποιητοΟ.
Οί πόδες αύτής διακρίνονται μεταξύ τών ποδών
τοΟ Νεοπτολέμου.
Ούτος φέρει .πέδιλα, την θήκην τοΰ ξίφους και
ίμάτιον, όπερ εχει πορπωθή πρό του λαιμού, ού-
τως ώστε τών άκρων αύτου καταπιπτόντων όπι-
σθεν νά μένωσιν αί νεΐαες αύτου έλεύθεοαι ποός
δρασιν.
Ε/ει έκτείνει και κάμψει κατά το γόνυ τόν δε-
ξιον αύτοΟ πόδα και εχει στήριξη έπί τοΰ μηρου'
αύτου την κεφαλήν τής Πολυξένης, ής τό σώμα
είναι κεκαμμένον διά βιαίας κινήσεως του Νεο-
πτολέμου .
εις την Έκάβην θέλουσαν νά θυσιασθή' άντί της
έαυτής θυγατρός.
Έκ. στ. 38.9
«Ού σ', ώ γεραιά, κατθανεΐν Άχιλλέως
φάντασμ' Άχαιοΰς, άλλα τήνδ' ήτήσατο.»
Ότι ύπάρχουσιν εν τη σκηνή της Ουσίας της
Πολυξένης και τύμβος και νεκρική θήκη δεν είναι
παράδοξον, ώς έκ πρώτης όψεως φαίνεται, διότι
υποτίθεται ότι έκ του τύμβου εξήλθε το φάντασμα
τοΰ Άχιλλέως μετά της νεκρικής αύτοΟ θήκης.
Έάν δέ λάβωμεν ύπ' όψιν, δτι ό δι' ορθών χω-
μάτων σχηματισμός τών τύμβων είναι έ'θος πα-
νάρχαιον, κατά την έποχήν της κατασκευής τών
σκύρων μή επικρατούν και ισως λησμονηθέν, βλέ-
πομεν οτι έπεβάλλετο ή διά τίνων σημείων της
συγχρόνου ταφής δήλωσις του τάφου.
Και τοιαύτα σημεία έξέλεξεν ό τεχνίτης ού μό-
νον την νεκρικήν στήλην αλλά και την νεκρικήν
θήκην , ής ή μεγάλη χρήσίς κυρίως κατά τοΰς
χρόνους τής κατασκευής τών σκύφων συμπίπτει.
Ό Ταλθύβιος αφηγούμενος εϊς την Έκάβην τόν
τρόπον, καθ' ον έθυσιάσθη ή Πολυξένη λέγει
Έκ. ατ. 521
«παρήν μεν δχλος πάς Άχαϊκοϋ στρατού
πλήρης προ τύμβου σης κόρης επί σφαγάς"
λαβών δ Άχιλλέως παις Πολυξένην χερός
εστησ' επ' ά'κρου χώματος, πέλας δ' εγώ. . . ».
Είτα δέ ο Νεοπτόλεμος λαβών έκ τής κώπης
τό άμφίχρυσον φάσγανον έςεΐλκεν έκ του κολεοΰ
και ενευσεν εις έκλεκτούς νεανίας του στρατού τών
Ελλήνων νά συλλάβωσι την παρθένον.
Άλλ' αύτη είπεν εις αυτούς:
Έκ. ατ. 54 7
«ΤΩ την έμήν πέρσαντες Άργεΐοι πόλιν,
έκοϋσα θνήσκω' μή τις άψηται χροός
τούμοϋ' παρέξω γαρ δέρην εύκαρδίως-
έλευθέραν δέ μ', ως ελευθέρα θάνω,
προς θεών μεθέντες κτείνατ'. έν νεκροΐσι γαρ
δοΰλη κεκλήσθαι βασιλις οΰσ' αΐσχΰνομαι.»
Μετά τους λόγους τούτους τής Πολυξένης ό
Αγαμέμνων διέταξε τους συλλαβόντας αυτήν νεα-
νίας νά άφίσωσιν αυτήν έλευθέραν, ώς μέλλουσαν
εκουσίως νά άποθάνη. Ή Πολυξένη δέ:
Έκ. στ. 558
«... λαβοϋσα πέπλους εξ άκρας έπωμίδος
έ'ρρηξε λαγόνος ες μέσον παρ' όμοραλόν,
μαστούς τ' έ'δειξε στέρνα θ' ώς αγάλματος
κάλλιστα' και καθεΐσα προς γαΐαν γόνυ
έ'λεξε πάντων τλημονέστατον λόγο ν ■
ιδού τόδ' ει μεν στέρνον, ώ νεανία,
παίειν προΟυμεΐ, παΐσον, ει δ' ύπ' αύχένα
χρήζεις, πάρεστι λαιμός εΰτρεπής δδε.
ό δ' ού θέλων τε και θέλων οΐκτω κόρης
τέμνει σιδήρω πνεύματος διαρροάς-
κρουνοί δ' έχώρουν ή δέ και θνήσκουσ ομως
πολλήν πρόνοιαν εΐχεν εύσχήμως πεσεΐν,
κρΰπτουσ1 α κρΰπτειν δμματ' άρσένων χρεών.»
Την υπό τών ανωτέρω στίχων περιγραφομένην
Θυσίαν τής Πολυξένης είχον προ οφθαλμών οί
καλλιτέχναι τοΟ προτύπου τής θυσίας τής Πολυ-
ξένης εν τε τω Βερολινίω σκύφω και έν τω ήμε-
τέρω. Γπάρχει μόνον ή διαφορά, ό'τι έν μεν τω
Βερολινίω σκύφω εξελέγη προς άπεικόνισιν ή στι-
γμή, καθ' ήν ή Πολυξένη καταρρίψασα τους πέ-
πλους δεικνύει εις τον Νεοπτόλεμον τους μαστούς
και τά κάλλιστα ώς αγάλματος στέρνα της και
προτρέπει αύτόν νά πλήξη αυτήν ό'που προτίμα
(είκ. 6), έν δέ τώ ήμετέρω σκύφω ή στιγμή, καθ'
ήν ό Νεοπτόλεμος εκών άκων πλήττει αυτήν διά
του ξίφους εις τά γυμνά της στήθη.
Η Πολυξένη έν τώ άνά χείρας σκύφω εχει γο-
νατίσει προ του τύμβου, ούτως ώστε νά άποκρύ-
πτη τό πλείστον μέρος αύτοΟ και είναι γυμνή μέ-
χρις όσφύος κατά την περιγραφήν του ποιητοΟ.
Οί πόδες αύτής διακρίνονται μεταξύ τών ποδών
τοΟ Νεοπτολέμου.
Ούτος φέρει .πέδιλα, την θήκην τοΰ ξίφους και
ίμάτιον, όπερ εχει πορπωθή πρό του λαιμού, ού-
τως ώστε τών άκρων αύτου καταπιπτόντων όπι-
σθεν νά μένωσιν αί νεΐαες αύτου έλεύθεοαι ποός
δρασιν.
Ε/ει έκτείνει και κάμψει κατά το γόνυ τόν δε-
ξιον αύτοΟ πόδα και εχει στήριξη έπί τοΰ μηρου'
αύτου την κεφαλήν τής Πολυξένης, ής τό σώμα
είναι κεκαμμένον διά βιαίας κινήσεως του Νεο-
πτολέμου .