DOI Artikel:
Euangelidēs, Dēmētrios Euangelidēs: Diskobolos epi Hellēnikou skarabaiou
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14282#0250
ΑΕ 1914
Δισκοβόλος επί Ελληνικού σκαραβαίου υπό Δ. Εναγγελίδου. 243
των κινήσεων διά της αντιθέσεως καί συγκρούσεως
αυτών συντελεί εις τήν άρτιωτέραν καλλιτεχνικήν
άπόδοσιν τοΰ θέματος" ή δεξιά χειρ έχουσα άντίρ-
ροπον τον διαγωνίως διατεθειμένον άριστερόν πόδα
και ισχυρότατα δρώσα αντιθέτως προς αύτΌν άκί-
νητον όντα έν τή διασταυρουμένη κινήσει και τη
καμπτομένη στάσει, ή αριστερά οιονεί λελυμένη
προς τον στερρώς έχόμενον του εδάφους οεξιον
πόδα και αμφότεροι ούτοι συγκρατοΰντες άκραδάν-
τως τον κορμόν, όστις ώς ύπερφυσικόν τι δένδρον
βιαίως σειόμενον .ύπό του άνεμου μόλις κλίνεται,
παρέχουσι ζωηροτάτας άντιθέσεις, σφοδρότατων
κινήσεων ελατήρια και όργανικήν τούτων έκδή-
λο^σιν.
Άλλ' έν ώ ή όλη στάσις είναι τοσοΰτον άκριβής
καί τοσοΰτον τολμηρώς συνέλαβαν αύτήν ό τεχνί-
της, ή παράστασις διατηρεί πολλά της συνθημα-
τικής αρχαϊκής τέχνης, ήτις όμως είναι ικανή δυσ
κολωτάτας στάσεις νά έπιτυγχάνη και διά της ποι-
κιλίας της κινήσεως έκ^ραστικωτάτη νά είναι. Ή
κεφαλή είναι μεγάλη άναλόγως προς το λοιπόν
σώμα, όπερ έχει τήν βραχύτητα τήν ρωμαλέαν και
συνεπτυγμένην *. Έπειτα έν ώ το πρόσωπον είναι
κατά κρόταφον, ό οφθαλμός παρίσταταται κατ' ε-
νώπιον ή ρις προβάλλει ίκανώς ίσχυρά' ή όλη
εκοοασις τοΟ προσώπου είναι άόοιστος και ή έλα-
φροτάτη, ή μόλις αισθητή άνάσυρσις της γωνίας
των χειλέων παρέχει ζωήν τινα' προς τούτοις ό
κορμός του δισκοβόλου είναι όλος κατ' ένώπιον
προβεβλημένος (και έν τώ όεξιώ ποδϊ έπετεύχθη
τούτο διά της προοπτικής βραχύνσεως), εχων κα-
νονικήν και άδιατάρακτον τήν διάρθρωσιν αύτου
και μόνον διά της ζωηράς και ούτως ειπείν άνη-
σύχου παραστάσεως των μυών πραύνων τήν αντί-
θεσιν ταύτην της κανονικότητος προς τήν κεκινη-
μένην στάσιν. Ό καλλιτέχνης δεν ήλευθερώθη
εισέτι συνθηματικών τίνων συνηθειών τοΰ εργα-
στηρίου, άς εύλαβεΐται και προσέχει, βαθμηδόν
προβαίνων εις τήν λύσιν τών δεσμών τούτων και
1 Έν τη παρατιΟε;.ιένη διπλασία του πραγματικού είκόνι τούτο
προσπίπτει ευκόλως, έν τω λίθω όμως δέν έιχποιεϊ τοσαύτην έντύ-
πωσιν τό μέγεθος της κεφαλής. Πρός τη αρχαϊκή τεχνοτροπία και
δι' άλλον λόγον εποίησε ταύτην ό καλλιτέχνης μείζονα τοϋ δέοντος,
διότι άλλως δέν Οα ήδύνατο νά είκονίση ακριβώς έν τοσαύτη σμικρό·
τητι τις έλα-/ίστας γρααμας τών -/αρακτηριστίκών τοΰ προσοίπου,
οπερ έπέτυ"/ε θαυμασίως.
μετ' ασφαλείας κύριος γινόμενος της ορθής και
κατά φύσιν αποδόσεως τών μορφών.
Εύρίσκετο δε ή τέχνη εις το στάδιον τοΰτο της
έςελίςεώς της κατά τούς μετά τά Περσικά χρό-
νους, ότε το Έλληνικόν πνεΰμα έξεδηλώθη διά
πρωτοφανοΟς όρμής ΰπέροχον εις όλα τά πεδία τής
πνευματικής άνθήσεως.
Αλλά και ετι άκριβέστερον δύναται τις νά όρίση
τον χρόνον τής κατασκευής του τύπου του προ-
κειμένου σκαραβαίου. Ως είπομεν, ου.τος υπάρχει
έπί νομίσματος τής Κώ' άλλ' ή Κως μέχρι τοΰ
479 ήτο ύπό τήν Περσικήν κυριαρχίαν' ώστε κατά
πάσαν πιθανότητα ευθύς μετά τό 479, ότε άπηλευ-
θερώθη, έκοψε τά πρώτα αυτής νομίσματα (πρβ.
κα'ι 8ίχ, Οαζθίίθ ΑγοΙιθοΙ. 1888 σελ. 293). Και
είναι μεν αληθές ότι ή κεφαλή του έπί τοϋ σκαρα-
βαίου δισκοβόλου είναι άρχαϊκωτέρα τής τοΰ Κώου
νομίσματος, άλλά τοΰτο ούδέν σημαίνει, διότι ο
τύπος κατά τά άλλα είναι έντελώς ό αύτός. "Ωστε
εύθύς μετά το 479 έδημιουργήθηό τύπος ούτος.
Ίοιαύτης οέ καλλιτεχνικής άντιλήψεως έργον
δέν είναι δυνατόν νά είναι προϊόν μικροΰ τεχνίτου,
άλλά σημαντικού τίνος καλλιτέχνου δημιούργημα,
διαπρέψαντος έπί άθλητικαΐς παραστάσεσιν. Καί
ή παράστασις τοιούτου δισκοβόλου καί έπί νομι-
σμάτων τής Κώ σημαίνει ότι σπουδαΐόν τι θά
ύπήρχε πρότυπον, ού τήν άναπαράστασιν έφιλοδό-
ςησε νά άποδώση Ό νομισματοχ.όπος καί δή ώς
τύπον νά λάβη έν τώ έπισήμω αύτής νομίσματι
πόλις.
Κατά τούς χρόνους τούτους είργάζοντο έν τή
έξεικονίσει αθλητών μεγάλοι καλλιτέχναι, ώς ό
Μύρων, όστις θαυμασίως έξέφρασε τάς έν μεγίστη
έντάσει κινήσεις τοΰ ανθρωπίνου σώματος έν μια
στιγμή ήρεμίας. Μάλιστα δέ ο Πυθαγόρας διε-
κρίθη έπί τή άποδόσει τών ρυθμικών κινήσεων καί
τών άναλογιών αύτοΰ. Κΐς αυτόν πρώτον άναφέ-
ρουσιν 'οί άρχαΐοι τήν άντίληψιν τών πολυερμη-
νεύτων «ρυθμοΰ και συμμετρίας» (πρώτον οο-
κοΰντα ρυθμοΰ και συμμετρίας έστοχάσθαι Διογ.
Ααερτ. 8, 25), διότι ό Πυθαγόρας έκανάνισεν ουτο>
τάς κινήσεις τών μελών, ώστε πλήρης νά προκύπτη
ισορροπία τών γραμμών καί κανονική άντιστοιχία
δράσεως. *Αν δέ άλλοι έφήρμοσαν ώρισμένον σύ-
στημα άναλογιών έν τώ άνθρωπίνω σώματι, ό Πυ-
Δισκοβόλος επί Ελληνικού σκαραβαίου υπό Δ. Εναγγελίδου. 243
των κινήσεων διά της αντιθέσεως καί συγκρούσεως
αυτών συντελεί εις τήν άρτιωτέραν καλλιτεχνικήν
άπόδοσιν τοΰ θέματος" ή δεξιά χειρ έχουσα άντίρ-
ροπον τον διαγωνίως διατεθειμένον άριστερόν πόδα
και ισχυρότατα δρώσα αντιθέτως προς αύτΌν άκί-
νητον όντα έν τή διασταυρουμένη κινήσει και τη
καμπτομένη στάσει, ή αριστερά οιονεί λελυμένη
προς τον στερρώς έχόμενον του εδάφους οεξιον
πόδα και αμφότεροι ούτοι συγκρατοΰντες άκραδάν-
τως τον κορμόν, όστις ώς ύπερφυσικόν τι δένδρον
βιαίως σειόμενον .ύπό του άνεμου μόλις κλίνεται,
παρέχουσι ζωηροτάτας άντιθέσεις, σφοδρότατων
κινήσεων ελατήρια και όργανικήν τούτων έκδή-
λο^σιν.
Άλλ' έν ώ ή όλη στάσις είναι τοσοΰτον άκριβής
καί τοσοΰτον τολμηρώς συνέλαβαν αύτήν ό τεχνί-
της, ή παράστασις διατηρεί πολλά της συνθημα-
τικής αρχαϊκής τέχνης, ήτις όμως είναι ικανή δυσ
κολωτάτας στάσεις νά έπιτυγχάνη και διά της ποι-
κιλίας της κινήσεως έκ^ραστικωτάτη νά είναι. Ή
κεφαλή είναι μεγάλη άναλόγως προς το λοιπόν
σώμα, όπερ έχει τήν βραχύτητα τήν ρωμαλέαν και
συνεπτυγμένην *. Έπειτα έν ώ το πρόσωπον είναι
κατά κρόταφον, ό οφθαλμός παρίσταταται κατ' ε-
νώπιον ή ρις προβάλλει ίκανώς ίσχυρά' ή όλη
εκοοασις τοΟ προσώπου είναι άόοιστος και ή έλα-
φροτάτη, ή μόλις αισθητή άνάσυρσις της γωνίας
των χειλέων παρέχει ζωήν τινα' προς τούτοις ό
κορμός του δισκοβόλου είναι όλος κατ' ένώπιον
προβεβλημένος (και έν τώ όεξιώ ποδϊ έπετεύχθη
τούτο διά της προοπτικής βραχύνσεως), εχων κα-
νονικήν και άδιατάρακτον τήν διάρθρωσιν αύτου
και μόνον διά της ζωηράς και ούτως ειπείν άνη-
σύχου παραστάσεως των μυών πραύνων τήν αντί-
θεσιν ταύτην της κανονικότητος προς τήν κεκινη-
μένην στάσιν. Ό καλλιτέχνης δεν ήλευθερώθη
εισέτι συνθηματικών τίνων συνηθειών τοΰ εργα-
στηρίου, άς εύλαβεΐται και προσέχει, βαθμηδόν
προβαίνων εις τήν λύσιν τών δεσμών τούτων και
1 Έν τη παρατιΟε;.ιένη διπλασία του πραγματικού είκόνι τούτο
προσπίπτει ευκόλως, έν τω λίθω όμως δέν έιχποιεϊ τοσαύτην έντύ-
πωσιν τό μέγεθος της κεφαλής. Πρός τη αρχαϊκή τεχνοτροπία και
δι' άλλον λόγον εποίησε ταύτην ό καλλιτέχνης μείζονα τοϋ δέοντος,
διότι άλλως δέν Οα ήδύνατο νά είκονίση ακριβώς έν τοσαύτη σμικρό·
τητι τις έλα-/ίστας γρααμας τών -/αρακτηριστίκών τοΰ προσοίπου,
οπερ έπέτυ"/ε θαυμασίως.
μετ' ασφαλείας κύριος γινόμενος της ορθής και
κατά φύσιν αποδόσεως τών μορφών.
Εύρίσκετο δε ή τέχνη εις το στάδιον τοΰτο της
έςελίςεώς της κατά τούς μετά τά Περσικά χρό-
νους, ότε το Έλληνικόν πνεΰμα έξεδηλώθη διά
πρωτοφανοΟς όρμής ΰπέροχον εις όλα τά πεδία τής
πνευματικής άνθήσεως.
Αλλά και ετι άκριβέστερον δύναται τις νά όρίση
τον χρόνον τής κατασκευής του τύπου του προ-
κειμένου σκαραβαίου. Ως είπομεν, ου.τος υπάρχει
έπί νομίσματος τής Κώ' άλλ' ή Κως μέχρι τοΰ
479 ήτο ύπό τήν Περσικήν κυριαρχίαν' ώστε κατά
πάσαν πιθανότητα ευθύς μετά τό 479, ότε άπηλευ-
θερώθη, έκοψε τά πρώτα αυτής νομίσματα (πρβ.
κα'ι 8ίχ, Οαζθίίθ ΑγοΙιθοΙ. 1888 σελ. 293). Και
είναι μεν αληθές ότι ή κεφαλή του έπί τοϋ σκαρα-
βαίου δισκοβόλου είναι άρχαϊκωτέρα τής τοΰ Κώου
νομίσματος, άλλά τοΰτο ούδέν σημαίνει, διότι ο
τύπος κατά τά άλλα είναι έντελώς ό αύτός. "Ωστε
εύθύς μετά το 479 έδημιουργήθηό τύπος ούτος.
Ίοιαύτης οέ καλλιτεχνικής άντιλήψεως έργον
δέν είναι δυνατόν νά είναι προϊόν μικροΰ τεχνίτου,
άλλά σημαντικού τίνος καλλιτέχνου δημιούργημα,
διαπρέψαντος έπί άθλητικαΐς παραστάσεσιν. Καί
ή παράστασις τοιούτου δισκοβόλου καί έπί νομι-
σμάτων τής Κώ σημαίνει ότι σπουδαΐόν τι θά
ύπήρχε πρότυπον, ού τήν άναπαράστασιν έφιλοδό-
ςησε νά άποδώση Ό νομισματοχ.όπος καί δή ώς
τύπον νά λάβη έν τώ έπισήμω αύτής νομίσματι
πόλις.
Κατά τούς χρόνους τούτους είργάζοντο έν τή
έξεικονίσει αθλητών μεγάλοι καλλιτέχναι, ώς ό
Μύρων, όστις θαυμασίως έξέφρασε τάς έν μεγίστη
έντάσει κινήσεις τοΰ ανθρωπίνου σώματος έν μια
στιγμή ήρεμίας. Μάλιστα δέ ο Πυθαγόρας διε-
κρίθη έπί τή άποδόσει τών ρυθμικών κινήσεων καί
τών άναλογιών αύτοΰ. Κΐς αυτόν πρώτον άναφέ-
ρουσιν 'οί άρχαΐοι τήν άντίληψιν τών πολυερμη-
νεύτων «ρυθμοΰ και συμμετρίας» (πρώτον οο-
κοΰντα ρυθμοΰ και συμμετρίας έστοχάσθαι Διογ.
Ααερτ. 8, 25), διότι ό Πυθαγόρας έκανάνισεν ουτο>
τάς κινήσεις τών μελών, ώστε πλήρης νά προκύπτη
ισορροπία τών γραμμών καί κανονική άντιστοιχία
δράσεως. *Αν δέ άλλοι έφήρμοσαν ώρισμένον σύ-
στημα άναλογιών έν τώ άνθρωπίνω σώματι, ό Πυ-