DOI Artikel:
Xyngopulos, Andreas: Christianikon Asklēpieion
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14280#0062
54 Χριστιανικδν Άσκληπιεΐον υπό Ά. Ξνγγοπονλου.
δτι τεμάχιον άναγλύφου έπιστυλίου φέροντος έπι-
γραφήν καϊ ανήκοντος εις την έκκλησίαν της παρά
τον Γέρακα μονής τοΟ Κυνηγού των Φιλοσόφων
εύρέθη επί της Ακροπόλεως των Αθηνών 1.
ΙΙαρ' ολα ταΰτα όμως περί της προελεύσεως
τίνων των τεμαχίων των διεσπαρμένων ανά τά
ερείπια του Ασκληπιείου ϋπάρχουσιν ακριβείς
όπωσοΰν πληροφορίαι, ώστε νά είναι δυνατόν νά
βασισθή τις έπ αυτών.
Εις τον εξετάζοντα τά περισωθέντα έκεΐ τεμά-
χια γλυπτικού διακόσμου θά γίνη άμέσως φανερά
ή διάκρισις δυο εντελώς διαφόρων τρόπων διακο-
σμήσεως. ΠαρατηροΟμεν δηλαδή, ότι έπ'ι τών πε-
ρισσοτέρων τεμαχίων έπικρατεΐ σχεδόν ή αρχαία
διακόσμησις και έξακολουθοΰσι ταΰτα νά κόσμων- Είκ- 2' Β*****»·
ται δια της ακάνθου ή οποία σχεδόν διατηρεί την
την άρχαίαν αύτής μορφήν. Έξ άλλου τά ύπό- ραδείγματα έν Αθήναις έν τη εκκλησία π. χ. τών
λοιπά τεμάχια φέρουσι διακόσμησιν εντελώς άντί- Αγίων Αποστόλων, ληφθέντα έκ παλαιοτέρου
θετον διαπνεομένην ύπό καθολοκληρίαν άλλου δια- οικοδομήματος, έν Δαφνίω, ενθα ταΰτα προέρχον-
κοσμητικοΰ πνεύματος καϊ όποια είναι ή κυρίως ται -» της πρώτης εκεί κτισθείσης εκκλησίας2, έν
βυζαντινή. Μιστρά ενθα ομοίως εχουσι φαίνεται ληφθη έκ πα-
Είμεθα λοιπόν ένταΰθα προ δύο έντελώς διάκε- λαιοτέρων κτισμάτων 3.
κριμένων περιόδων. 'Επϊ τη βάσει της διαιρέσεως Τά τοιαύτην φέροντα διακόσμησιν κιονόκρανα
ταύτης θά προβώμεν εις την μελέτην τών τεμα- άνήκουσιν εις τον Ε' κυρίως αιώνα 4.Τοΰτο δε έπι-
χίων τούτων άναφέροντες έξ αυτών μόνον τά χα- βεβαιοΰται καϊ έκ τών κιονοκράνων του Δαφνίου,
ρακτηριστικώτερα και όσα χρησιμεύουσι προς χρο- ων εν ευρέθη ύπό το οάπεοον της σημερινής έκ-
νολογικόν προσδιορισμόν. κλησίας δ.Ότι δέ τά κιονόκρανα τοΟ Δαφνίου άνά-
Καϊ πρώτον περί τών τεμαχίων της παλαιοτέ- γονται εις τόν Ε' αιώνα εξάγεται καϊ έξ άλλων
ζν.ζ περιόδου: αρχιτεκτονικών μελών εκεί υπαρχόντων καϊ λίαν
Τά κιονόκρανα τά άνήκοντα εις την περίοδον χαρακτηριστικών διά τους χρόνους εκείνους,
ταύτην είναι σχετικώς ελάχιστα και πολύ μικρών Εις την περίοδον ταύτην πρέπει ίσως νά κατα-
διαστάσεων (περίπου 0-20). Είς τους χρόνους τού- 'αχθη και έν λίαν περιέργου τύπου κιονόκρανον.
τους άνήκει κυρίως είς τύπος άντιπροσωπευόμενος Αποτελείται τοΰτο έκ τετραγώνου άπλοΰ άβακος,
ύπό τίνων μικρών κιονοκράνων.Τό κιονόκρανον του κάτωθεν του όποιου είναι τό κύριον σώμα του κιονο-
τύπου τούτου έχει σχήμα σχεδόν κυλινδρικόν, εύ- κράνου, έ'χον σχήμα κυλίνδρου περίπου, εύρυνο-
ρυνόμενον προς τά άνω ενθα ένοΟται προς άπλοΰν μένου πρός τά άνω, ενθα καϊ συμφύεται προς τόν
τετράγωνον άβακα και φέρει παρά την βάσιν σει- άβακα. Ώς μόνην διακόσμησιν τό κιονόκρανον τοϋτο
ράν έκ φύλλων ακάνθου, υπεράνω δέ τούτων άλ- "ι τοΰ κυλινδρικού μέρους τέσσαρα φύλλα
λην σειράν πλατέων όξυνομένων πρός τά άνω φύλ- αμπέλου, τά δέ μεταξύ τούτων διαστήματα πλη-
λων όμοιων πρός τά φύλλα υδροβίων φυτών (ϊβαϊΐ-
Ιθβ ά'βαυ) (ε*«. 2). Τό είδος τοΰτο τών κιονοκοά- ' Μίι1β1< ΐΛ ™οη38ίβΓβ άβ ϋβρίιηΐ. Ραγϊβ 1899 2, 5.
«,, - , , , ' , 8 ΜίΙΙβΙ. ΜοηαιηβηΙδ βγζ3ηίίη3 άβ ΜϊβΐΓ3. Ρ3γϊβ 1910.
νων οεν είναι μεν πολυ σύνηθες είς τα χριστιανικά Λιύχωμα -'■■> 39 2 46 1-8
οικοδομήματα, εχομεν όμως καϊ άλλα τούτου πα- 4 ΒνβΜβτ, Νοανβΐΐβδ ΓβοΙιβΓοΙιββ βιιγ ΓΙιϊδΙοίΓβ άβ 13
8οα1ρΙχιι·β βγζ3ηΙίηβ (έν ΝοανβΙΙθδ 3ΓοΙιϊνβΒ άββ Μϊββϊοιικ
1 8ΐΓΖΧ/()Οΐν3&ί, έν Δελτ. Ίστορ. και 'Κθνολ. Εταιρείας III 80ΪβΠΙίίΐηαβθ Νουν. ΒθΓΪβ 1913 ΡβΟΒ. 9) σ. 51.
(1889) σ. 120 χέ. 6 ΜίΙΙβέ. Πβρίιηί σί 11.
δτι τεμάχιον άναγλύφου έπιστυλίου φέροντος έπι-
γραφήν καϊ ανήκοντος εις την έκκλησίαν της παρά
τον Γέρακα μονής τοΟ Κυνηγού των Φιλοσόφων
εύρέθη επί της Ακροπόλεως των Αθηνών 1.
ΙΙαρ' ολα ταΰτα όμως περί της προελεύσεως
τίνων των τεμαχίων των διεσπαρμένων ανά τά
ερείπια του Ασκληπιείου ϋπάρχουσιν ακριβείς
όπωσοΰν πληροφορίαι, ώστε νά είναι δυνατόν νά
βασισθή τις έπ αυτών.
Εις τον εξετάζοντα τά περισωθέντα έκεΐ τεμά-
χια γλυπτικού διακόσμου θά γίνη άμέσως φανερά
ή διάκρισις δυο εντελώς διαφόρων τρόπων διακο-
σμήσεως. ΠαρατηροΟμεν δηλαδή, ότι έπ'ι τών πε-
ρισσοτέρων τεμαχίων έπικρατεΐ σχεδόν ή αρχαία
διακόσμησις και έξακολουθοΰσι ταΰτα νά κόσμων- Είκ- 2' Β*****»·
ται δια της ακάνθου ή οποία σχεδόν διατηρεί την
την άρχαίαν αύτής μορφήν. Έξ άλλου τά ύπό- ραδείγματα έν Αθήναις έν τη εκκλησία π. χ. τών
λοιπά τεμάχια φέρουσι διακόσμησιν εντελώς άντί- Αγίων Αποστόλων, ληφθέντα έκ παλαιοτέρου
θετον διαπνεομένην ύπό καθολοκληρίαν άλλου δια- οικοδομήματος, έν Δαφνίω, ενθα ταΰτα προέρχον-
κοσμητικοΰ πνεύματος καϊ όποια είναι ή κυρίως ται -» της πρώτης εκεί κτισθείσης εκκλησίας2, έν
βυζαντινή. Μιστρά ενθα ομοίως εχουσι φαίνεται ληφθη έκ πα-
Είμεθα λοιπόν ένταΰθα προ δύο έντελώς διάκε- λαιοτέρων κτισμάτων 3.
κριμένων περιόδων. 'Επϊ τη βάσει της διαιρέσεως Τά τοιαύτην φέροντα διακόσμησιν κιονόκρανα
ταύτης θά προβώμεν εις την μελέτην τών τεμα- άνήκουσιν εις τον Ε' κυρίως αιώνα 4.Τοΰτο δε έπι-
χίων τούτων άναφέροντες έξ αυτών μόνον τά χα- βεβαιοΰται καϊ έκ τών κιονοκράνων του Δαφνίου,
ρακτηριστικώτερα και όσα χρησιμεύουσι προς χρο- ων εν ευρέθη ύπό το οάπεοον της σημερινής έκ-
νολογικόν προσδιορισμόν. κλησίας δ.Ότι δέ τά κιονόκρανα τοΟ Δαφνίου άνά-
Καϊ πρώτον περί τών τεμαχίων της παλαιοτέ- γονται εις τόν Ε' αιώνα εξάγεται καϊ έξ άλλων
ζν.ζ περιόδου: αρχιτεκτονικών μελών εκεί υπαρχόντων καϊ λίαν
Τά κιονόκρανα τά άνήκοντα εις την περίοδον χαρακτηριστικών διά τους χρόνους εκείνους,
ταύτην είναι σχετικώς ελάχιστα και πολύ μικρών Εις την περίοδον ταύτην πρέπει ίσως νά κατα-
διαστάσεων (περίπου 0-20). Είς τους χρόνους τού- 'αχθη και έν λίαν περιέργου τύπου κιονόκρανον.
τους άνήκει κυρίως είς τύπος άντιπροσωπευόμενος Αποτελείται τοΰτο έκ τετραγώνου άπλοΰ άβακος,
ύπό τίνων μικρών κιονοκράνων.Τό κιονόκρανον του κάτωθεν του όποιου είναι τό κύριον σώμα του κιονο-
τύπου τούτου έχει σχήμα σχεδόν κυλινδρικόν, εύ- κράνου, έ'χον σχήμα κυλίνδρου περίπου, εύρυνο-
ρυνόμενον προς τά άνω ενθα ένοΟται προς άπλοΰν μένου πρός τά άνω, ενθα καϊ συμφύεται προς τόν
τετράγωνον άβακα και φέρει παρά την βάσιν σει- άβακα. Ώς μόνην διακόσμησιν τό κιονόκρανον τοϋτο
ράν έκ φύλλων ακάνθου, υπεράνω δέ τούτων άλ- "ι τοΰ κυλινδρικού μέρους τέσσαρα φύλλα
λην σειράν πλατέων όξυνομένων πρός τά άνω φύλ- αμπέλου, τά δέ μεταξύ τούτων διαστήματα πλη-
λων όμοιων πρός τά φύλλα υδροβίων φυτών (ϊβαϊΐ-
Ιθβ ά'βαυ) (ε*«. 2). Τό είδος τοΰτο τών κιονοκοά- ' Μίι1β1< ΐΛ ™οη38ίβΓβ άβ ϋβρίιηΐ. Ραγϊβ 1899 2, 5.
«,, - , , , ' , 8 ΜίΙΙβΙ. ΜοηαιηβηΙδ βγζ3ηίίη3 άβ ΜϊβΐΓ3. Ρ3γϊβ 1910.
νων οεν είναι μεν πολυ σύνηθες είς τα χριστιανικά Λιύχωμα -'■■> 39 2 46 1-8
οικοδομήματα, εχομεν όμως καϊ άλλα τούτου πα- 4 ΒνβΜβτ, Νοανβΐΐβδ ΓβοΙιβΓοΙιββ βιιγ ΓΙιϊδΙοίΓβ άβ 13
8οα1ρΙχιι·β βγζ3ηΙίηβ (έν ΝοανβΙΙθδ 3ΓοΙιϊνβΒ άββ Μϊββϊοιικ
1 8ΐΓΖΧ/()Οΐν3&ί, έν Δελτ. Ίστορ. και 'Κθνολ. Εταιρείας III 80ΪβΠΙίίΐηαβθ Νουν. ΒθΓΪβ 1913 ΡβΟΒ. 9) σ. 51.
(1889) σ. 120 χέ. 6 ΜίΙΙβέ. Πβρίιηί σί 11.