DOI Artikel:
Xyngopulos, Andreas: Christianikon Asklēpieion
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14280#0071
ΑΕ 1915
Χριστιανικδν Άσκληπιεΐον νπυ Ά. Ξυγγοπονλου. 63
τριών πλευρών ύπο λυροειδοΟς κοσμήματο: ει; το
μέσον γέροντος ρόδακα. Ή — Λαξ αύτη είναι γνω-
στής χρήσεως. Έχρησίμευεν ώς χώρισμα διλόβου
παραθύρου, ώς δύναται τις να ίδη ακόμη έν χρή-
σει τοιαύτας εις πάσας τάς Αθηναϊκάς εκκλησίας.
Ομοίως έν τοις έρειπίοις εΰρον και άλλον, επίσης
λίαν άποτετριμμένον, μικρόν κιονίσκον, ό'μοιον προς
τον επί της πλακός άλλ' εντελώς άνεξάρτητον, φέ-
ροντα επίσης τετράπλευρον κιονόκρανον κοσμού-
μενον κατά τάς τεσσάρας πλευράς υπό του συνή-
θους λυροειδοΰς κοσμήματος, το όποιον φέρει εντός
έναλλάξ ρόοα/α ή δύο συγκεντρικούς κύκλους. Το
είδος τούτο τών κιονίσκων τών φερόντων μικρόν
κεκοσμημένον τετράγωνον κιονόκρανον, είτε συμ-
φυείς είναι ούτοι εις πλάκας είτε ανεξάρτητοι άπ'
αυτών αναφαίνονται κατά τον 8ίΓζγ§ο\ν8ΐα άπο
τοΟ Γ αιώνος" ή δε άκμή αυτών φθάνει μέχρι του
ΙΒ' Το δε λυροειδές κόσμημα, τό όποιον βλέπο-
μεν σχεδόν πάντοτε επί τών μικρών αύτών κιονο-
κράνων έχει την άρχήν αύτου εις την άπομίμησιν
διακοσμήσεως έπΐ υφασμάτων ύπαρχούσης 2' είναι
δέ συνηθέστατον, σχεδόν στερεότυπον κόσμημα
τών τοιούτων κιονοκράνων' ο δέ εντός αύτοΰ χώ-
ρος πληρούται είτε διά ροδάκων είτε και δι' άλλων
αναλόγων κοσμημάτων 3.
Επίσης έν τοις έρειπίοις ύπάρχουσι τά τεμάχια
δύο υπερθύρων δυστυχώς λίαν κατεστραμμένων έκ
τών ανηκόντων εις τόν γνωστόν τύπον τον φέροντα
έντος τοξοειδούς ανοίγματος πλουσίως κεκοσμημέ-
νον σταυρόν (είκ. 15). Τά τοιαύτην φέροντα δια-
κόσμησιν υπέρθυρα άπαντώσι πανταχού έν Αθή-
ναις ώς έν τη Άκροπόλει, έν τώ θησείω, έν τη
Πάλαια Μητροπόλει, επίσης έν Καισαριανή ώς
και έν Δαφνίω, όμοίω; δέ και έν Οσίω Λουκά4.
Έπΐ τη βάσει πάντων τούτων τών μνημείων ών ή
χρονολογία είναι περίπου γνωστή, νομίζω, ότι πρέ-
' 8ΐνΖ])()0ν)8ΐίί, Καισαριανή σ. 71.
* ΒτβΜβν, ΕΙιιάβΒ 8ΐιι* 1'1ιΪ8ίοίι·β άβ Ια δοιιΐρΐυτθ \3}'ζάι\-
Ιϊηβ (Νοανβΐΐββ αι-οΐιίνβδ άβ8 Μϊ88ίοηδ 8θϊβηΙϊίίς[ΐιβ8.Νοιιν.
8βι·ίβ 1911 Γ380. 3) σ. 55 κέ.
5 Μικράν συλλογήν τοιούτων κιονίσκων έν τή Άκροπόλει υπαρχόν-
των βλ. παρ* 8ίΤ31/(/Οΐυ8&ί, Καισαριανή είκ, 13. Βλ. επίσης ΜίΙ-
ΙβΙ, Όβρίιηί είκ. 28 34.
4 ΜίβϊιβΙ- 8ίνιιβ/ΰ, ϋϊθ ιηίΜβ11)γζ·ιηΙίηΪ8θΗθη Κίι-ο1ΐ6η
ΑΛβιιβ. Αΐΐίθηϊβοΐιβ Μϊ11βϊ1υη«βη 1906 σ. 271 /Λ. είκ. 5, β,
25, πίν. XXI 9. 8ίί·ζ1/(/0ΐν8Μ, Καισαριανή σ. 92. ΜίΙΙβΙ, Όά-
ρΐιηϊ είκ. 10. 8οΗηΙίζ-Βανη8ΐβ]ΐ, ΤΙιβ ηιοηαβίβι·}- οί δ.ΐ,ιιΐϊβ
πίν. 27. Β.
Είκ. 15. Τεμάχια ί'.-ζερ&ύρων.
πει νά θέσωμεν τά υπέρθυρα ταΰτα εις τον Γ ή
ίΑ' αιώνα .
Εκεί ομοίως εύρίσκομεν και τά τεμάχια δύο
θυρωμάτιον πλουσίαν φερόντων διακόσμησιν. Έπΐ
τών τεμαχίων τοΰ ενός βλέπομεν κατά σειράν τετρά-
γωνα συνδεόμενα προς άλληλα διά κόμβων έντος
δέ εκάστου τετραγώνου υπάρχει φύλλον ακάνθου
λίαν έσχηματοποιημένον (είκ. 16 άνω), Ομοίαν
πρός ταύτην διακόσμησιν εύρίσκομεν, ώς παρα-
τηρεί ό ΒγθΙιϊθγ, και έπΐ μιας πλακός έντετοιχι-
σμένης έν τη Παλαιά Μητροπόλει έπι τών τοίχων
της οποίας και άλλα ακόμη ύπάρχουσιν άνάλογα
παραδείγματα0. Πολλά δέ τοιαίίτα τεμάχια ύπάρ-
5 Βλ. καί ΒνβΚίβν, Νουνβΐΐθδ Γβ(ί1ιβι·ο1)63 σ. 15.
6 81ηΐβ1θ, έ'νΟ' αν. είκ 15, 25, πίν. XXI 11. Όμοια
πρός τήν έντετοι/ισαενην πλάκα της Παλαιά; Μητροπόλεως ευρίσκε-
ται έν τή' εκκλησία της μονής Ταώ έπΐ τοΰ Πεντελιχοϋ. Βλ. Αΐΐηυβί
ο£ Βι·ί1ΐ8ΐι 8ο1ιοο1 αί ΑΛθιιβ -<>*. IX. (1902-3) σ. 390 είκ. 2.
Χριστιανικδν Άσκληπιεΐον νπυ Ά. Ξυγγοπονλου. 63
τριών πλευρών ύπο λυροειδοΟς κοσμήματο: ει; το
μέσον γέροντος ρόδακα. Ή — Λαξ αύτη είναι γνω-
στής χρήσεως. Έχρησίμευεν ώς χώρισμα διλόβου
παραθύρου, ώς δύναται τις να ίδη ακόμη έν χρή-
σει τοιαύτας εις πάσας τάς Αθηναϊκάς εκκλησίας.
Ομοίως έν τοις έρειπίοις εΰρον και άλλον, επίσης
λίαν άποτετριμμένον, μικρόν κιονίσκον, ό'μοιον προς
τον επί της πλακός άλλ' εντελώς άνεξάρτητον, φέ-
ροντα επίσης τετράπλευρον κιονόκρανον κοσμού-
μενον κατά τάς τεσσάρας πλευράς υπό του συνή-
θους λυροειδοΰς κοσμήματος, το όποιον φέρει εντός
έναλλάξ ρόοα/α ή δύο συγκεντρικούς κύκλους. Το
είδος τούτο τών κιονίσκων τών φερόντων μικρόν
κεκοσμημένον τετράγωνον κιονόκρανον, είτε συμ-
φυείς είναι ούτοι εις πλάκας είτε ανεξάρτητοι άπ'
αυτών αναφαίνονται κατά τον 8ίΓζγ§ο\ν8ΐα άπο
τοΟ Γ αιώνος" ή δε άκμή αυτών φθάνει μέχρι του
ΙΒ' Το δε λυροειδές κόσμημα, τό όποιον βλέπο-
μεν σχεδόν πάντοτε επί τών μικρών αύτών κιονο-
κράνων έχει την άρχήν αύτου εις την άπομίμησιν
διακοσμήσεως έπΐ υφασμάτων ύπαρχούσης 2' είναι
δέ συνηθέστατον, σχεδόν στερεότυπον κόσμημα
τών τοιούτων κιονοκράνων' ο δέ εντός αύτοΰ χώ-
ρος πληρούται είτε διά ροδάκων είτε και δι' άλλων
αναλόγων κοσμημάτων 3.
Επίσης έν τοις έρειπίοις ύπάρχουσι τά τεμάχια
δύο υπερθύρων δυστυχώς λίαν κατεστραμμένων έκ
τών ανηκόντων εις τόν γνωστόν τύπον τον φέροντα
έντος τοξοειδούς ανοίγματος πλουσίως κεκοσμημέ-
νον σταυρόν (είκ. 15). Τά τοιαύτην φέροντα δια-
κόσμησιν υπέρθυρα άπαντώσι πανταχού έν Αθή-
ναις ώς έν τη Άκροπόλει, έν τώ θησείω, έν τη
Πάλαια Μητροπόλει, επίσης έν Καισαριανή ώς
και έν Δαφνίω, όμοίω; δέ και έν Οσίω Λουκά4.
Έπΐ τη βάσει πάντων τούτων τών μνημείων ών ή
χρονολογία είναι περίπου γνωστή, νομίζω, ότι πρέ-
' 8ΐνΖ])()0ν)8ΐίί, Καισαριανή σ. 71.
* ΒτβΜβν, ΕΙιιάβΒ 8ΐιι* 1'1ιΪ8ίοίι·β άβ Ια δοιιΐρΐυτθ \3}'ζάι\-
Ιϊηβ (Νοανβΐΐββ αι-οΐιίνβδ άβ8 Μϊ88ίοηδ 8θϊβηΙϊίίς[ΐιβ8.Νοιιν.
8βι·ίβ 1911 Γ380. 3) σ. 55 κέ.
5 Μικράν συλλογήν τοιούτων κιονίσκων έν τή Άκροπόλει υπαρχόν-
των βλ. παρ* 8ίΤ31/(/Οΐυ8&ί, Καισαριανή είκ, 13. Βλ. επίσης ΜίΙ-
ΙβΙ, Όβρίιηί είκ. 28 34.
4 ΜίβϊιβΙ- 8ίνιιβ/ΰ, ϋϊθ ιηίΜβ11)γζ·ιηΙίηΪ8θΗθη Κίι-ο1ΐ6η
ΑΛβιιβ. Αΐΐίθηϊβοΐιβ Μϊ11βϊ1υη«βη 1906 σ. 271 /Λ. είκ. 5, β,
25, πίν. XXI 9. 8ίί·ζ1/(/0ΐν8Μ, Καισαριανή σ. 92. ΜίΙΙβΙ, Όά-
ρΐιηϊ είκ. 10. 8οΗηΙίζ-Βανη8ΐβ]ΐ, ΤΙιβ ηιοηαβίβι·}- οί δ.ΐ,ιιΐϊβ
πίν. 27. Β.
Είκ. 15. Τεμάχια ί'.-ζερ&ύρων.
πει νά θέσωμεν τά υπέρθυρα ταΰτα εις τον Γ ή
ίΑ' αιώνα .
Εκεί ομοίως εύρίσκομεν και τά τεμάχια δύο
θυρωμάτιον πλουσίαν φερόντων διακόσμησιν. Έπΐ
τών τεμαχίων τοΰ ενός βλέπομεν κατά σειράν τετρά-
γωνα συνδεόμενα προς άλληλα διά κόμβων έντος
δέ εκάστου τετραγώνου υπάρχει φύλλον ακάνθου
λίαν έσχηματοποιημένον (είκ. 16 άνω), Ομοίαν
πρός ταύτην διακόσμησιν εύρίσκομεν, ώς παρα-
τηρεί ό ΒγθΙιϊθγ, και έπΐ μιας πλακός έντετοιχι-
σμένης έν τη Παλαιά Μητροπόλει έπι τών τοίχων
της οποίας και άλλα ακόμη ύπάρχουσιν άνάλογα
παραδείγματα0. Πολλά δέ τοιαίίτα τεμάχια ύπάρ-
5 Βλ. καί ΒνβΚίβν, Νουνβΐΐθδ Γβ(ί1ιβι·ο1)63 σ. 15.
6 81ηΐβ1θ, έ'νΟ' αν. είκ 15, 25, πίν. XXI 11. Όμοια
πρός τήν έντετοι/ισαενην πλάκα της Παλαιά; Μητροπόλεως ευρίσκε-
ται έν τή' εκκλησία της μονής Ταώ έπΐ τοΰ Πεντελιχοϋ. Βλ. Αΐΐηυβί
ο£ Βι·ί1ΐ8ΐι 8ο1ιοο1 αί ΑΛθιιβ -<>*. IX. (1902-3) σ. 390 είκ. 2.