DOI Artikel:
Xyngopulos, Andreas: Christianikon Asklēpieion
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14280#0074
66 Χριστιανικον Άσκληπιεϊον υπό Ά. Ξυγγοπονλον.
ΑΕ 1915
τελείαν άπομίμησιν υφάσματος, νομίζω, ότι ουδέν
κωλύει νά θεωρήσωμεν τούτο σύγχρονον προς τάς
άνωτέρω περιγραφείσας πλάκας. Εις τοΟτο άλλως
συντρέχει και έτερος λόγος. Ή φέρουσα τήν σειράν
τών κύκλων πλευρά παρέκει ώς προς τήν γενικήν
οιάταξιν πολλάς αναλογίας προς τεμάχι'ον έπιστυ-
λίου εύρεθέν έν ΟΙιί&οαΓ ή ΟΙιηβίϊ&η-ΚβϋΥ (το άρ-
χαϊον Νότιον παρά τήν Κολοφώνα) καί χρονολο-
γημένον δι' έπιγραφής άπό του 1060 ή τοΟ 960 1.
Έν τοις έρειπίοις υπάρχει και τετράγωνος πλάξ
χρησιμεύουσα ώς κιονόκρανον παραστάδος. Αύτη
φέρει έπι της μιας πλευράς σταυρόν από τοΟ κάτω
άκρου του οποίου έκφύονται δύο κλάδοι φθάνοντες
μέχρι τοΟ άνω περίπου άκρου τούτου ^εΐκ.
£ϊκ. 21. Έπίκρανον δρϋοοτάτου.
Τό άνάγλυφον τούτο είναι έπεςειργασμένον κατά
περίεργον τρόπον. Μόνον δηλαδή το πέριξ έδαφος
έχει λαξευθη ούτως, ώστε νά εξέχη ό σταυρός
μετά τών κλάδων, '/ωρΐς ό'μως έντός αύτοΟ νά
εχωσιν ΰποδηλωΟή αί λεπτομέρειαι. Ανάλογους
κατά τήν έπεςεργασίαν σταυρούς, άλλά μικρότε-
ρους, έχοντας τους έκ τών κάτω φυομένους κλά-
δους, βλέπομεν και έπι της μικράς πλευράς τών
έπιστυλίων, τά όποια ύπάρχουσιν ύπέρ τους κίο-
νας του προστώου της Καπνικαρέας. Εϊς τήν χρο-
νολόγησιν του έπικράνου τούτου του Ασκληπιείου
βοηΟεϊ το σχήμα τών κλάδων. Κατά τον Μίΐΐβί
ο όποιος έμελέτησε τήν έξέλιςΊν τών κλάδων τού-
των, μόνον από της έποχής Κωνσταντίνου τοΟ
Πορφυρογεννήτου παρουσιάζεται έν τώ σχημάτι-
σμα) τούτων ή πολύπλοκος αύτη μορφή έν ω προ-
ηγουμένως παρουσιάζονται ούτοι πολύ άπλούστεροι
και μικρότεροι2. Συμφώνως λοιπόν προς τάς πα-
ρατηρήσεις ταύτας το έπίκρανον του Ασκληπιείου
1 .ΙαΙίΓβΒίιβίΙβ άθ8 δδΙβΓΓβίοΙιΐδοΙίΘη βγοΜοΙ. ΙηδΙίίαίΘβ.
Τόρ. VIII (1905) σ. 158 είκ. 42-43 καί το>. XV (1912) σ. 41
εϊκ. 15.
2 έν ΒΟΗ 1910 σ. 104 κέ.
δέον νά θεωρηθη σύγχρονον προς τά άλλα εκεί
συντρίμματα και συνεπώς δέον νά γρονοΧο^τ^τ^
απο του Γ ή ΙΑ' αιωνο;:.
Έν τέλει πρέπει ν' αναφέρω και δύο τεμάχια
Ουρώματος. Τά τεμάχια ταΟτα ευρίσκονται νυν έν
τώ θησείω, άλλ' είναι βέβαιον, ό'τι προέρχονται
έκ του Ασκληπιείου, οπου μέχρι πρό τίνων έτών
εύρίσκοντο 3. "Ενεκα δε του λόγου τούτου νομίζω,
ότι ταύτα πρέπει νά περιληφΟώσιν εις τήν παροΟ-
σαν μελέτην. Τά τεμάχια ταΟτα του Ουρώματος
ώς κύριον διακοσμητικόν θέμα εχουσι κλάδον αμ-
πέλου βαίνοντα κυμματοειδώς" τά εκατέρωθεν άπο-
μένοντα ημικυκλικά περίπου κενά πληρούνται επί
μεν τοΟ ένος τεμαχίου ύπο λίαν έσχηματοποιημέ-
νων φύλλων άμπέλου, μιας σταφυλής ώς καί πτη-
νού ραμφίζοντος άλλην σταφυλήν επί δε του άλ-
λου ύπό όμοιων φύλλων άμπέλου, σταφυλών καί
τέλος ύπο ζώου, ώς φαίνεται λαγωου, τρώγοντος
σταφυλήν (εικ. 22).
Είκ. 22. Τμήματα ΰνρώματος εν τώ Θησείω.
Τό θέμα του κυματοειδώς ■προγωοοϋνζοζ κλά-
δου, τό όποιον παρουσιάζει έςόχους διακοσμητικάς
ιδιότητας, άπαντα ήδη εις τάς άρχαιοτέρας περιό-
δους της χριστιανικής τέχνης. "Εν άπό τά ωραιό-
τερα παραδείγματα εν τή χριστιανική τέχνη είναι
καί ή καθέδρα του Μαξιμιανοΰ έν Ραβέννη 4. Έκ
της βυζαντινής περιόδου Οά ήδυνάμην ν'άναφέρω
3 Τήν πληροφορίαν ταύτην οφείλω εις τά παρά τώ κ. Σωτηρίου
αντίγραφα των σηαειο'ισεων α; είχε λάβει ό 8ίΐ*Ζ_\Το;0^Γ8ΐ{ϊ κατά τόν
•/ρόνον της έν Αθήναις διαμονής του.
4 Βλ. τήν διακόσμησιν της καθέδρας παρα νβηΐΐΐΐ'ί, 8ί0ΓΙ3
άβΙΓ ΗΓίβ ϊίΕΐΪ3Ι13 τόμ.. I είκ. 279-282.
ΑΕ 1915
τελείαν άπομίμησιν υφάσματος, νομίζω, ότι ουδέν
κωλύει νά θεωρήσωμεν τούτο σύγχρονον προς τάς
άνωτέρω περιγραφείσας πλάκας. Εις τοΟτο άλλως
συντρέχει και έτερος λόγος. Ή φέρουσα τήν σειράν
τών κύκλων πλευρά παρέκει ώς προς τήν γενικήν
οιάταξιν πολλάς αναλογίας προς τεμάχι'ον έπιστυ-
λίου εύρεθέν έν ΟΙιί&οαΓ ή ΟΙιηβίϊ&η-ΚβϋΥ (το άρ-
χαϊον Νότιον παρά τήν Κολοφώνα) καί χρονολο-
γημένον δι' έπιγραφής άπό του 1060 ή τοΟ 960 1.
Έν τοις έρειπίοις υπάρχει και τετράγωνος πλάξ
χρησιμεύουσα ώς κιονόκρανον παραστάδος. Αύτη
φέρει έπι της μιας πλευράς σταυρόν από τοΟ κάτω
άκρου του οποίου έκφύονται δύο κλάδοι φθάνοντες
μέχρι τοΟ άνω περίπου άκρου τούτου ^εΐκ.
£ϊκ. 21. Έπίκρανον δρϋοοτάτου.
Τό άνάγλυφον τούτο είναι έπεςειργασμένον κατά
περίεργον τρόπον. Μόνον δηλαδή το πέριξ έδαφος
έχει λαξευθη ούτως, ώστε νά εξέχη ό σταυρός
μετά τών κλάδων, '/ωρΐς ό'μως έντός αύτοΟ νά
εχωσιν ΰποδηλωΟή αί λεπτομέρειαι. Ανάλογους
κατά τήν έπεςεργασίαν σταυρούς, άλλά μικρότε-
ρους, έχοντας τους έκ τών κάτω φυομένους κλά-
δους, βλέπομεν και έπι της μικράς πλευράς τών
έπιστυλίων, τά όποια ύπάρχουσιν ύπέρ τους κίο-
νας του προστώου της Καπνικαρέας. Εϊς τήν χρο-
νολόγησιν του έπικράνου τούτου του Ασκληπιείου
βοηΟεϊ το σχήμα τών κλάδων. Κατά τον Μίΐΐβί
ο όποιος έμελέτησε τήν έξέλιςΊν τών κλάδων τού-
των, μόνον από της έποχής Κωνσταντίνου τοΟ
Πορφυρογεννήτου παρουσιάζεται έν τώ σχημάτι-
σμα) τούτων ή πολύπλοκος αύτη μορφή έν ω προ-
ηγουμένως παρουσιάζονται ούτοι πολύ άπλούστεροι
και μικρότεροι2. Συμφώνως λοιπόν προς τάς πα-
ρατηρήσεις ταύτας το έπίκρανον του Ασκληπιείου
1 .ΙαΙίΓβΒίιβίΙβ άθ8 δδΙβΓΓβίοΙιΐδοΙίΘη βγοΜοΙ. ΙηδΙίίαίΘβ.
Τόρ. VIII (1905) σ. 158 είκ. 42-43 καί το>. XV (1912) σ. 41
εϊκ. 15.
2 έν ΒΟΗ 1910 σ. 104 κέ.
δέον νά θεωρηθη σύγχρονον προς τά άλλα εκεί
συντρίμματα και συνεπώς δέον νά γρονοΧο^τ^τ^
απο του Γ ή ΙΑ' αιωνο;:.
Έν τέλει πρέπει ν' αναφέρω και δύο τεμάχια
Ουρώματος. Τά τεμάχια ταΟτα ευρίσκονται νυν έν
τώ θησείω, άλλ' είναι βέβαιον, ό'τι προέρχονται
έκ του Ασκληπιείου, οπου μέχρι πρό τίνων έτών
εύρίσκοντο 3. "Ενεκα δε του λόγου τούτου νομίζω,
ότι ταύτα πρέπει νά περιληφΟώσιν εις τήν παροΟ-
σαν μελέτην. Τά τεμάχια ταΟτα του Ουρώματος
ώς κύριον διακοσμητικόν θέμα εχουσι κλάδον αμ-
πέλου βαίνοντα κυμματοειδώς" τά εκατέρωθεν άπο-
μένοντα ημικυκλικά περίπου κενά πληρούνται επί
μεν τοΟ ένος τεμαχίου ύπο λίαν έσχηματοποιημέ-
νων φύλλων άμπέλου, μιας σταφυλής ώς καί πτη-
νού ραμφίζοντος άλλην σταφυλήν επί δε του άλ-
λου ύπό όμοιων φύλλων άμπέλου, σταφυλών καί
τέλος ύπο ζώου, ώς φαίνεται λαγωου, τρώγοντος
σταφυλήν (εικ. 22).
Είκ. 22. Τμήματα ΰνρώματος εν τώ Θησείω.
Τό θέμα του κυματοειδώς ■προγωοοϋνζοζ κλά-
δου, τό όποιον παρουσιάζει έςόχους διακοσμητικάς
ιδιότητας, άπαντα ήδη εις τάς άρχαιοτέρας περιό-
δους της χριστιανικής τέχνης. "Εν άπό τά ωραιό-
τερα παραδείγματα εν τή χριστιανική τέχνη είναι
καί ή καθέδρα του Μαξιμιανοΰ έν Ραβέννη 4. Έκ
της βυζαντινής περιόδου Οά ήδυνάμην ν'άναφέρω
3 Τήν πληροφορίαν ταύτην οφείλω εις τά παρά τώ κ. Σωτηρίου
αντίγραφα των σηαειο'ισεων α; είχε λάβει ό 8ίΐ*Ζ_\Το;0^Γ8ΐ{ϊ κατά τόν
•/ρόνον της έν Αθήναις διαμονής του.
4 Βλ. τήν διακόσμησιν της καθέδρας παρα νβηΐΐΐΐ'ί, 8ί0ΓΙ3
άβΙΓ ΗΓίβ ϊίΕΐΪ3Ι13 τόμ.. I είκ. 279-282.