DOI Artikel:
Skias, Andreas: Anakoinōseis
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14366#0058
46 Ανακοινώσεις" ύπό Α. Σκιά.
Α Ε 1919
διον καταλήγον παρ' αύτήν ει; άπόκρημνον στε-
φάνην, διατεμνόμενον δε ύπό πολλών μικρών χα-
ραδρών καί κατά τό πλείστον κατάφυτον ύπό πυ-
κνού δάσους θαμνωδών δρυών, δπερ λέγεται
Μουγκοστός. Ή θέσις, έν ή έγένετο ή ανασκαφή,
κείται έντός τοΰ δάσους του Μουγκοστοΰ πλησιέ-
στατα προς το χείλος της πρό; την χαράδραν του
ποταμού τοΰ Ξυλοκάστρου,ήτοι τοΟ αρχαίου Συός
ή Σύθα, άποκρημνοτάτης στεφάνης, πρΌς δυσμάς
δε της Μεγάλης Βάλτσας εις άπόστασιν μιας
ώρας άπ' αυτής. Αντικρύ τής θέσεως της ανα-
σκαφής φαίνεται το χωρίον Ζούγρα και ή παρ'
αύτο θέσις τής αρχαίας Πελλήνης, ή δέ προς την
θέσιν ταύτην οδός διέρχεται ολίγον νοτιώτερον τών
χωρίων θροφαρής καί Ζεμένου, κρυπτομένων όπι-
σθεν ύψωμάτων. Έν τή θέσει ταύτη ύπήρχε κω-
νικός σωρός άκατεργάστων λίθων οχι μεγάλων,
δστις είχε διάμετρον μεν περίπου 20 μ., ΰψος δέ
άπο τοΟ έδάφους περίπου 4 μ. Ο σωρός ούτος
έξηρευνήθη θεωρηθείς ύπό τών λαβόντων την
άδειαν τής άνασ/.αφής ως αρχαίος τύμβος, άλλ'
αν καί άφηρέθη τό μεγαλύτερον μέρος τών αποτε-
λούντων αύτόν λίθων καταρριφθέν εις τον κρημνον
έκ τοΟ χείλους τής στεφάνης καί έξηρευνήθη σχε-
δόν τό ήμισυ τοΟ όλου, ουδέν εύρέθη ού'τε έντος
τών λίθων ού'τε έν τφ ύπό τους λίθους έδάφει,
εκτός ολίγων τινών όστοάκων πρωτοκοοινθιακών
αγγείων καί πολλών τεμαχίων όπτοπλίνθων καί
κεράμων αρχαίων χρόνων. Παρετηρήθησαν προς-
έτι έντός τοΟ σωροΰ ούο στρώματα γής ερυθράς
πάχους 0,20, κείμενα τό μεν εις υψος 1 μ., τό δέ
εις υψος 3 μ., άτινα ίσως εΐχον τεθή προς ελεγ-
χον τής εις τον έργώνην οφειλομένης αμοιβής.
Εξηρευνήθη δ' ώσαύτως δια μικρών σ/.αφών καί
τό πέριξ τοΟ σωροΰ έδαφος, άλλ' ούδέν εύρέθη ούδ'
αυτόθι. Οί άποτελέσαντες τον σωρόν λίθοι εινε
φανερόν ό'τι μετηνέχθησαν άλλαχόθεν, διότι αύτόθι
το εοαφος, καιπερ υποπετρον, εινε τελείως επιπε-
δον,ώστε δέν παρέχει λίθους πρός συλλογήν' όφεί-
λομεν δέ νά δεχθώμεν ότι καί. τά έντος τοΰ σωροΰ
ευρεθέντα τεμάχια όπτοπλίνθων καί κεράμων καί
τά ολίγα όστρακα αγγείων μετηνέχθησαν καί αύτά
άλλαχόθεν μετά τών λίθων, δέν συνελέχθησαν δέ
πλησίον που, διότι ο τόπος αναμφιβόλως ήτο έρημος,
ώς και σήμερον. Μετά δέ τό πέρας τής ανασκαφής
εμαθον ότι ήσαν γνωστοί έτεροι δύο όμοιοι σωροί,
κείμενοι αμφότεροι /.ατά μήκος τής αύτής στεφάνης,
ό μεν βορειότερον του άνασκαφέντος εις άπόστασιν 2
περίπου χιλιομέτρων άπ' αύτοΟ, ό δέ νοτιώτερον
ήτοι πρός άνατολάς του χωρίου Βελ ίνας. Τους δύο
σωρούς τούτους δέν ήδυνήθην νά έπισκεφθώ, άλλ'
ήκουσα ότι αμφότεροι εΐχον διορυχθή λαθραίως
ύπό χωρικών, δέν εύρέθη δέ ούδ' έν έκείνοις ούδέν.
Αύτη καθ έαυτήν λοιπόν ή έξερεύνησις του έν
τω Μουγκοστω σωροΟ ούδέν τεκμήριον παρέσχεν
ού'τε περί τών χρόνων ού'τε περί του σκοπού τής
κατασκευής αύτοΰ" άλλ' ή θέσις, έν ή κείται, καί
ή ΰπαρξις ετέρων δύο όμοιων κατά μήκος τής
αύτής στεφάνης επιτρέπει νά συμπεράνωμεν μετά
βεβαιότητος ό'τι οί σωροί ούτοι ήσαν μεθοριακά
σημεία χωρίζοντα την χώραν τών Σικυωνίων άπό
τής τών Πελληναίων. Όμοιους όρους άνεΟρε καί
ό Κ. 'Ρωμαΐος έν Κυνουρία. ('Αθήνα Κ', 1908,
σελ. 383 ές\). Κατά τής γνώμης ταύτης δύναται
νά λεχθή ότι τό όροπέδιον του Μουγκοστου κατα-
πίπτει τοσούτον άποκρήμνως πρός την χαράδραν
τοΰ Σύθα, ώστε ήτο περιττον νά κατασκευασθή
τεχνητώς τοιοΰτος ό'ρος, ήρκει δέ πρός διάκρισιν
τών ορίων αυτή ή στεφάνη. Άλλ' ή μεθοριακή
γραμ.μή δέν εινε ομοίως εύδιάκριτος καθ' άπαν
αύτής το μήκος, οί δέ Σικυώνιοι κύριοι ποτε γενό-
μενοι τής δυτικώτερον του Σύθα κειμένης Δονούσ-
σης (Παυσαν. VII, 26, 13) ήδύναντο νά έχωσιν
αξιώσεις κυριότητος καί επί μέρους τών παρό-
χθιων τοΰ Σύθα. Τοιούτον όμως σταθερόν όροθετι-
κόν σημεϊον, επισήμως άνεγνωρισμένον καί εις
πάντας καταφανές, ήδύνατο νά χρησιμεύη πρός
διάκρισιν καί τών όλιγώτερον ευδιάκριτων μερών
τής μεθοριακής γραμμής. Κάτωθι δέ τοΰ οροπε-
δίου έπί των κλιτύων τής δεξιάς δχθης τοΰ Σύθα
καί εις άπόστασιν 3 χιλ.ιομέτρων άπό τής θέσεως
τής άνασκαφής ήκουσα ότι ύκάρχ_ουσι λείψανα
αρχαίων οικοδομημάτων τριών χρονικών περιόδων,
άλλά δέν έπεσκέφθην αύτά.
Προς έπιτήρησιν τών μεθορίων άμα οέ' καί τής
έκ Σικυώνος εις την Στυμφαλίαν όδοΰ φαίνεται
δτι ήτο προωρισμένος καί ό αρχαίος πύργος, ου
έρείπια εις ίκανώς καλήν κατάστασιν διατηρούαενα
ύπάρχουσιν εις άπόστασιν 3/4 τής ώρας άπο τής
Μεγάλης Βάλτσας έπί τής δεξιάς όχθης τοΰ χει-
Α Ε 1919
διον καταλήγον παρ' αύτήν ει; άπόκρημνον στε-
φάνην, διατεμνόμενον δε ύπό πολλών μικρών χα-
ραδρών καί κατά τό πλείστον κατάφυτον ύπό πυ-
κνού δάσους θαμνωδών δρυών, δπερ λέγεται
Μουγκοστός. Ή θέσις, έν ή έγένετο ή ανασκαφή,
κείται έντός τοΰ δάσους του Μουγκοστοΰ πλησιέ-
στατα προς το χείλος της πρό; την χαράδραν του
ποταμού τοΰ Ξυλοκάστρου,ήτοι τοΟ αρχαίου Συός
ή Σύθα, άποκρημνοτάτης στεφάνης, πρΌς δυσμάς
δε της Μεγάλης Βάλτσας εις άπόστασιν μιας
ώρας άπ' αυτής. Αντικρύ τής θέσεως της ανα-
σκαφής φαίνεται το χωρίον Ζούγρα και ή παρ'
αύτο θέσις τής αρχαίας Πελλήνης, ή δέ προς την
θέσιν ταύτην οδός διέρχεται ολίγον νοτιώτερον τών
χωρίων θροφαρής καί Ζεμένου, κρυπτομένων όπι-
σθεν ύψωμάτων. Έν τή θέσει ταύτη ύπήρχε κω-
νικός σωρός άκατεργάστων λίθων οχι μεγάλων,
δστις είχε διάμετρον μεν περίπου 20 μ., ΰψος δέ
άπο τοΟ έδάφους περίπου 4 μ. Ο σωρός ούτος
έξηρευνήθη θεωρηθείς ύπό τών λαβόντων την
άδειαν τής άνασ/.αφής ως αρχαίος τύμβος, άλλ'
αν καί άφηρέθη τό μεγαλύτερον μέρος τών αποτε-
λούντων αύτόν λίθων καταρριφθέν εις τον κρημνον
έκ τοΟ χείλους τής στεφάνης καί έξηρευνήθη σχε-
δόν τό ήμισυ τοΟ όλου, ουδέν εύρέθη ού'τε έντος
τών λίθων ού'τε έν τφ ύπό τους λίθους έδάφει,
εκτός ολίγων τινών όστοάκων πρωτοκοοινθιακών
αγγείων καί πολλών τεμαχίων όπτοπλίνθων καί
κεράμων αρχαίων χρόνων. Παρετηρήθησαν προς-
έτι έντός τοΟ σωροΰ ούο στρώματα γής ερυθράς
πάχους 0,20, κείμενα τό μεν εις υψος 1 μ., τό δέ
εις υψος 3 μ., άτινα ίσως εΐχον τεθή προς ελεγ-
χον τής εις τον έργώνην οφειλομένης αμοιβής.
Εξηρευνήθη δ' ώσαύτως δια μικρών σ/.αφών καί
τό πέριξ τοΟ σωροΰ έδαφος, άλλ' ούδέν εύρέθη ούδ'
αυτόθι. Οί άποτελέσαντες τον σωρόν λίθοι εινε
φανερόν ό'τι μετηνέχθησαν άλλαχόθεν, διότι αύτόθι
το εοαφος, καιπερ υποπετρον, εινε τελείως επιπε-
δον,ώστε δέν παρέχει λίθους πρός συλλογήν' όφεί-
λομεν δέ νά δεχθώμεν ότι καί. τά έντος τοΰ σωροΰ
ευρεθέντα τεμάχια όπτοπλίνθων καί κεράμων καί
τά ολίγα όστρακα αγγείων μετηνέχθησαν καί αύτά
άλλαχόθεν μετά τών λίθων, δέν συνελέχθησαν δέ
πλησίον που, διότι ο τόπος αναμφιβόλως ήτο έρημος,
ώς και σήμερον. Μετά δέ τό πέρας τής ανασκαφής
εμαθον ότι ήσαν γνωστοί έτεροι δύο όμοιοι σωροί,
κείμενοι αμφότεροι /.ατά μήκος τής αύτής στεφάνης,
ό μεν βορειότερον του άνασκαφέντος εις άπόστασιν 2
περίπου χιλιομέτρων άπ' αύτοΟ, ό δέ νοτιώτερον
ήτοι πρός άνατολάς του χωρίου Βελ ίνας. Τους δύο
σωρούς τούτους δέν ήδυνήθην νά έπισκεφθώ, άλλ'
ήκουσα ότι αμφότεροι εΐχον διορυχθή λαθραίως
ύπό χωρικών, δέν εύρέθη δέ ούδ' έν έκείνοις ούδέν.
Αύτη καθ έαυτήν λοιπόν ή έξερεύνησις του έν
τω Μουγκοστω σωροΟ ούδέν τεκμήριον παρέσχεν
ού'τε περί τών χρόνων ού'τε περί του σκοπού τής
κατασκευής αύτοΰ" άλλ' ή θέσις, έν ή κείται, καί
ή ΰπαρξις ετέρων δύο όμοιων κατά μήκος τής
αύτής στεφάνης επιτρέπει νά συμπεράνωμεν μετά
βεβαιότητος ό'τι οί σωροί ούτοι ήσαν μεθοριακά
σημεία χωρίζοντα την χώραν τών Σικυωνίων άπό
τής τών Πελληναίων. Όμοιους όρους άνεΟρε καί
ό Κ. 'Ρωμαΐος έν Κυνουρία. ('Αθήνα Κ', 1908,
σελ. 383 ές\). Κατά τής γνώμης ταύτης δύναται
νά λεχθή ότι τό όροπέδιον του Μουγκοστου κατα-
πίπτει τοσούτον άποκρήμνως πρός την χαράδραν
τοΰ Σύθα, ώστε ήτο περιττον νά κατασκευασθή
τεχνητώς τοιοΰτος ό'ρος, ήρκει δέ πρός διάκρισιν
τών ορίων αυτή ή στεφάνη. Άλλ' ή μεθοριακή
γραμ.μή δέν εινε ομοίως εύδιάκριτος καθ' άπαν
αύτής το μήκος, οί δέ Σικυώνιοι κύριοι ποτε γενό-
μενοι τής δυτικώτερον του Σύθα κειμένης Δονούσ-
σης (Παυσαν. VII, 26, 13) ήδύναντο νά έχωσιν
αξιώσεις κυριότητος καί επί μέρους τών παρό-
χθιων τοΰ Σύθα. Τοιούτον όμως σταθερόν όροθετι-
κόν σημεϊον, επισήμως άνεγνωρισμένον καί εις
πάντας καταφανές, ήδύνατο νά χρησιμεύη πρός
διάκρισιν καί τών όλιγώτερον ευδιάκριτων μερών
τής μεθοριακής γραμμής. Κάτωθι δέ τοΰ οροπε-
δίου έπί των κλιτύων τής δεξιάς δχθης τοΰ Σύθα
καί εις άπόστασιν 3 χιλ.ιομέτρων άπό τής θέσεως
τής άνασκαφής ήκουσα ότι ύκάρχ_ουσι λείψανα
αρχαίων οικοδομημάτων τριών χρονικών περιόδων,
άλλά δέν έπεσκέφθην αύτά.
Προς έπιτήρησιν τών μεθορίων άμα οέ' καί τής
έκ Σικυώνος εις την Στυμφαλίαν όδοΰ φαίνεται
δτι ήτο προωρισμένος καί ό αρχαίος πύργος, ου
έρείπια εις ίκανώς καλήν κατάστασιν διατηρούαενα
ύπάρχουσιν εις άπόστασιν 3/4 τής ώρας άπο τής
Μεγάλης Βάλτσας έπί τής δεξιάς όχθης τοΰ χει-