DOI Artikel:
Xanthudidēs, Stephanos A.: Minōikon megaron Nirou
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14369#0033
24 Ξανϋονδίδης: Μινωικδν μέγαρον Νίρου.
Α Ε 1922·
μεν άλλα κατά φύσιν διακοσμήσεως ό'τι άνήκου-
σιν εις την πρώτην Ύστερομινωϊκήν έποχήν. Επειδή
ό'μως ϋπάρχουσι καί τίνα εν οΐς παρατηρείται και
προχωρημένη και παρά φύσιν σχηματοποίησις εις
την διακόσμησιν, ώς έσημείωσα εις την κατά μέ-
ρος περιγραφήν, δεν θεωρώ άπίθανον τινά τουλά-
χιστον των άγγείων νά άνήκωσιν και εις την Υστε-
ρομινωϊκήν Β . ής άλλως ή διάκρισις κατ' έμέ
οέν είναι τόσον σαφής και ασφαλής, και μάλιστα
και αμφισβητείται ύπό τίνων.
"Εχω άκόμη μίαν παρατήρησιν έπι των άγγει'ων
αυτών έν ω δηλ. ώς είπον, τά θεωρώ ώς ανή-
κοντα κατά το πλείστον εις την Ίστερομιν. Α'.
έποχήν, στερούνται αυτά ενός γνωρίσματος, τό
όποιον συνήθως οί περί της Μινωικής αγγειοπλα-
στικής πραγματευθέντες θεωρουσιν ώς λίαν ένδει-
κτικον της έποχής ταύτης και ώς έ'νδειξιν της με-
ταβάσεως άπό της Μεσομ. Γ' εις τήν Τστερομιν.
Α', λέγω το λευκΌν χρώμα δι' ου δηλουνται
λεπτομέρειαι διακοσμητικαί έπι τών σκοτεινών
κοσμημάτων του αγγείου. Εις ουδέν έκ τών ανω-
τέρω περιγραφέντων άγγείων υπάρχει τό λευκΌν
αυτό επί/ρισμα. Μόνον εις δύο τμήματα άγγείων
τά έν τή είκόνι 20 (το κάτω ήμισυ οινοχόης ή
πρόχου εις το μέσον της πρώτης γραμμής, και το
πρώτον της κάτω έξ άριστερών) παρετήρησα το
γνώρισμα τοΟτο. Το πρώτον ευρέθη εις τά χώματα
τής άνασκαφής και έχει λευκήν ζώνην έπι άλλης
πλατυτέρας καστανόχρου, το δεύτερον είναι μά-
κρος λαιμός άγγείου άγνώστου σχήματος (έκ πρώ-
της όψεως θά το ένόμιζέ τις ρυτόν, αλλά δέν
είναι) ευρεθείς εςω του μεγάρου κατά τήν χάραξιν
τής άμαξιτου όδου προ τής άνασκαφής" εις τούτο
σώζονται ζώναι έκ λευκών δισκαρίων έπι τών κα-
στανόχρων πλατειών ταινιών.
Άλλ' ώς παρετήρησα και εις τά άγγεΐα άλλων
ανασκαφών και τώρα εις τά του Νίρου, είναι μέν
τό γνώρισμα αυτό του λευκοΠ χρώματος ένδει-
κτικόν τής εποχής, άλλά δέν ευρίσκεται εις τά
πλείστα ή μή τεθέν διόλου ή έξαλειφθέν άνευ ίχνους,
και διά τούτο ή ελλειψις αυτού" εις τά άγγεΐα δέν
σημαίνει και ό'τι δέν άνήκουσιν εις τήν ανωτέρω
έποχήν τά άγγεΤα, ό'ταν άλλοι λόγοι συνηγορώσι
περι τούτου.
Σημειώ άκόμη γενικώς ό'τι τά πήλινα άγγεΐα
Νίρου εχουσι μεγίστην ομοιότητα και κατά τον
τον πηλον και τά σχήματα και τά διακοσμητικά
θέματα προς τά άγγεΤα Τυλίσου ώστε άγεται
τις νά ΰποθέση ό'τι προέρχονται πολλά και τών δύο
μερών έκτου αύτου έργαστηρίου και ίσως και τών
αυτών τεχνιτών, έν ω τοιαύτη όμοιότης δέν παρα-
τηρείται προς τά τής Κνωσού. Τό πράγμα φαίνεται
παράςενον, άν λάβη τις ύπ' οψιν ό'τι μεταξύ Νίρου
και Τυλίσου παρεμβάλλεται εί; το μέσον ή Κνω-
σός ή μεγάλη και ισχυρά πρωτεύουσα τοΰ Μινωι-
κού πολιτισμού, ήτις θά ήτο φυσικόν νά έλκύη,
προς μίμησιν τους μικρότερους έκείνους συνοικι-
σμούς. Αλλ άς ένθυμώμεθα ό'τι και τά κατά τάς
άνασκαφάς ευρεθέντα είναι ελάχιστον μόριον τών
ποτέ υπαρχόντων, ώστε και ή φαινόμενη αύτη εις
ήμας ανωμαλία δυνατόν νά είναι μάλλον άποτέλε-
σμα τύχης και συμπτώσεο^ς.
Αξιον σημειώσεους είναι και ό'τι ού'τε ενεπίγρα-
φος πινακίς ή σφράγισμα ούτε άλλο ση μείον γρα-
φής ευρέθη κατά τήν άνασκαφήν τοΟ μεγάρου ουδέ
πλησίον αύτου. Ίελευταΐον μόνον κατόπιν τών
έφετινών ραγδαίων βροχών παρετηρήσαμεν εις
τμήμα πώρινου ξεστοΰ λίθου μετακτισμένον εις
τον υποτυπώδη τοΐχον τής αυλής Ια (ίδ. σχέδιον)·
βαθέως λαςευμενον τό γνωστόν γράμμα τής γραμ-
μικής Κρητικής γραφής τό όμοιάζον προς τρίαι-
ναν ή το κεφαλαιον Ψ. Αυτό είναι τό μόνον ση-
μεΐον γραφής εις τό μέγαρον καί δή ανήκον, ώς.
γνωρίζομεν διά τά μεγάλα αυτά καί βαθέίυς λα-
ξευμένα σύμβολα εις έποχήν Μεσομινωϊκήν. Εχο-
μεν άρα διά τής ευρέσεως τούτου δύο σημαντικάς.
ένδείξεις, ήτοι πρώτον ό'τι δέν ήτο άγνωστος ή
γραφή και έδώ, και δεύτερον ότι καί άρχαιότερον·
τοΟ άνακαλυφθέντος μεγάρου οικοδόμημα θά ύπήρ-
χεν εις τήν θέσιν ταύτην, εξ ού" ληφθέν μετεκτίσθη
το τεμάχιον αύτο του λίθου μέ τό γράμμα.
III Ό αννοικιαμός.
Τό ανωτέρω περιγραφέν μέγαρον θά ήτο βε-
βαίως ή κατοικία του άρχοντος συνοικισμοί), ου
φαίνονται πλησίον αρκετά ίχνη. Κατωτέρω του
μεγάρου μέχρι τής θαλάσσης φαίνονται άραιώς
1 Ίωσ. Χατζιδάκι, Τύλυος Μινωική εν ΑΕ 1912 σελ. 202 έ£
καί εικόνες 7—14.
27 6 23
Α Ε 1922·
μεν άλλα κατά φύσιν διακοσμήσεως ό'τι άνήκου-
σιν εις την πρώτην Ύστερομινωϊκήν έποχήν. Επειδή
ό'μως ϋπάρχουσι καί τίνα εν οΐς παρατηρείται και
προχωρημένη και παρά φύσιν σχηματοποίησις εις
την διακόσμησιν, ώς έσημείωσα εις την κατά μέ-
ρος περιγραφήν, δεν θεωρώ άπίθανον τινά τουλά-
χιστον των άγγείων νά άνήκωσιν και εις την Υστε-
ρομινωϊκήν Β . ής άλλως ή διάκρισις κατ' έμέ
οέν είναι τόσον σαφής και ασφαλής, και μάλιστα
και αμφισβητείται ύπό τίνων.
"Εχω άκόμη μίαν παρατήρησιν έπι των άγγει'ων
αυτών έν ω δηλ. ώς είπον, τά θεωρώ ώς ανή-
κοντα κατά το πλείστον εις την Ίστερομιν. Α'.
έποχήν, στερούνται αυτά ενός γνωρίσματος, τό
όποιον συνήθως οί περί της Μινωικής αγγειοπλα-
στικής πραγματευθέντες θεωρουσιν ώς λίαν ένδει-
κτικον της έποχής ταύτης και ώς έ'νδειξιν της με-
ταβάσεως άπό της Μεσομ. Γ' εις τήν Τστερομιν.
Α', λέγω το λευκΌν χρώμα δι' ου δηλουνται
λεπτομέρειαι διακοσμητικαί έπι τών σκοτεινών
κοσμημάτων του αγγείου. Εις ουδέν έκ τών ανω-
τέρω περιγραφέντων άγγείων υπάρχει τό λευκΌν
αυτό επί/ρισμα. Μόνον εις δύο τμήματα άγγείων
τά έν τή είκόνι 20 (το κάτω ήμισυ οινοχόης ή
πρόχου εις το μέσον της πρώτης γραμμής, και το
πρώτον της κάτω έξ άριστερών) παρετήρησα το
γνώρισμα τοΟτο. Το πρώτον ευρέθη εις τά χώματα
τής άνασκαφής και έχει λευκήν ζώνην έπι άλλης
πλατυτέρας καστανόχρου, το δεύτερον είναι μά-
κρος λαιμός άγγείου άγνώστου σχήματος (έκ πρώ-
της όψεως θά το ένόμιζέ τις ρυτόν, αλλά δέν
είναι) ευρεθείς εςω του μεγάρου κατά τήν χάραξιν
τής άμαξιτου όδου προ τής άνασκαφής" εις τούτο
σώζονται ζώναι έκ λευκών δισκαρίων έπι τών κα-
στανόχρων πλατειών ταινιών.
Άλλ' ώς παρετήρησα και εις τά άγγεΐα άλλων
ανασκαφών και τώρα εις τά του Νίρου, είναι μέν
τό γνώρισμα αυτό του λευκοΠ χρώματος ένδει-
κτικόν τής εποχής, άλλά δέν ευρίσκεται εις τά
πλείστα ή μή τεθέν διόλου ή έξαλειφθέν άνευ ίχνους,
και διά τούτο ή ελλειψις αυτού" εις τά άγγεΐα δέν
σημαίνει και ό'τι δέν άνήκουσιν εις τήν ανωτέρω
έποχήν τά άγγεΤα, ό'ταν άλλοι λόγοι συνηγορώσι
περι τούτου.
Σημειώ άκόμη γενικώς ό'τι τά πήλινα άγγεΐα
Νίρου εχουσι μεγίστην ομοιότητα και κατά τον
τον πηλον και τά σχήματα και τά διακοσμητικά
θέματα προς τά άγγεΤα Τυλίσου ώστε άγεται
τις νά ΰποθέση ό'τι προέρχονται πολλά και τών δύο
μερών έκτου αύτου έργαστηρίου και ίσως και τών
αυτών τεχνιτών, έν ω τοιαύτη όμοιότης δέν παρα-
τηρείται προς τά τής Κνωσού. Τό πράγμα φαίνεται
παράςενον, άν λάβη τις ύπ' οψιν ό'τι μεταξύ Νίρου
και Τυλίσου παρεμβάλλεται εί; το μέσον ή Κνω-
σός ή μεγάλη και ισχυρά πρωτεύουσα τοΰ Μινωι-
κού πολιτισμού, ήτις θά ήτο φυσικόν νά έλκύη,
προς μίμησιν τους μικρότερους έκείνους συνοικι-
σμούς. Αλλ άς ένθυμώμεθα ό'τι και τά κατά τάς
άνασκαφάς ευρεθέντα είναι ελάχιστον μόριον τών
ποτέ υπαρχόντων, ώστε και ή φαινόμενη αύτη εις
ήμας ανωμαλία δυνατόν νά είναι μάλλον άποτέλε-
σμα τύχης και συμπτώσεο^ς.
Αξιον σημειώσεους είναι και ό'τι ού'τε ενεπίγρα-
φος πινακίς ή σφράγισμα ούτε άλλο ση μείον γρα-
φής ευρέθη κατά τήν άνασκαφήν τοΟ μεγάρου ουδέ
πλησίον αύτου. Ίελευταΐον μόνον κατόπιν τών
έφετινών ραγδαίων βροχών παρετηρήσαμεν εις
τμήμα πώρινου ξεστοΰ λίθου μετακτισμένον εις
τον υποτυπώδη τοΐχον τής αυλής Ια (ίδ. σχέδιον)·
βαθέως λαςευμενον τό γνωστόν γράμμα τής γραμ-
μικής Κρητικής γραφής τό όμοιάζον προς τρίαι-
ναν ή το κεφαλαιον Ψ. Αυτό είναι τό μόνον ση-
μεΐον γραφής εις τό μέγαρον καί δή ανήκον, ώς.
γνωρίζομεν διά τά μεγάλα αυτά καί βαθέίυς λα-
ξευμένα σύμβολα εις έποχήν Μεσομινωϊκήν. Εχο-
μεν άρα διά τής ευρέσεως τούτου δύο σημαντικάς.
ένδείξεις, ήτοι πρώτον ό'τι δέν ήτο άγνωστος ή
γραφή και έδώ, και δεύτερον ότι καί άρχαιότερον·
τοΟ άνακαλυφθέντος μεγάρου οικοδόμημα θά ύπήρ-
χεν εις τήν θέσιν ταύτην, εξ ού" ληφθέν μετεκτίσθη
το τεμάχιον αύτο του λίθου μέ τό γράμμα.
III Ό αννοικιαμός.
Τό ανωτέρω περιγραφέν μέγαρον θά ήτο βε-
βαίως ή κατοικία του άρχοντος συνοικισμοί), ου
φαίνονται πλησίον αρκετά ίχνη. Κατωτέρω του
μεγάρου μέχρι τής θαλάσσης φαίνονται άραιώς
1 Ίωσ. Χατζιδάκι, Τύλυος Μινωική εν ΑΕ 1912 σελ. 202 έ£
καί εικόνες 7—14.
27 6 23