DOI Artikel:
Orlandos, Anastasios K.: Hai Blachernai tēs Ēleias
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14364#0024
14 Ορλάνδος: Αι Βλαχέρναι της Ηλείας
Α Ε 1983
ύψηλότερον της κλειοος της μέσης κάμαρας τοΟ
ίεροΟ. Τέλος τά πλάγια κλίτη τοΟ ναού καλύπτον-
ται Οιά κτιστών τεταρτοκυλίνδρων (μέγ. ΰψ 4. 30)
βαινόντων επί παχειών ένισχυτικών ζωνών ^εί«.
16,17) Και οί μεν δύο πρώτοι τρόποι καλύψεως
εινε συνήθεις έν Ελλάδι άν και ό δεύτερος είνε
πολύ σπανιώτερος του πρώτου δυνάμενος νά θεω-
ρηθή ώς έπιβίωσις της ξύλινης στέγης των παλαιο-
χριστιανικών ναών, ής βλέπομεν ποΟ καί που
ολίγα παραδείγματα *. Σπάνιον ό'μως έν τη βυ-
ζαντινή τέχνη εινε το οιά τεταρτοκυλίνορων έπϊ
ένισχυτικών ζωνών σύστημα καλύψεως *, οπερ
βλέπομεν έν έφαρμογή προ πάντων εις τοΰς ρωμα-
νικούς ναούς της Νοτίου Γαλλίας*.
Ελλείψει τρούλλου ο φωτισμός τοΟ ναοΟ επι-
τυγχάνεται δια παραθύρων άνοιγομένων κατά το
μέσον κλίτος καί δή κάτωθεν της μεσαίας στέγης,
έπϊ τών τοίχων δηλαδή, οί'τινες βαίνοντες έπϊ τών
τοξοστοιχιών ύπερέχουσι τών στεγών τών πλαγίων
κλιτών σχηματίζοντες τον φωταγωγόν. Καί επί
μεν των μακρών πλευρών υπαρχουσι ανα ουο φω-
τεινά τοξωτά ανοίγματα εις ΰψος 5,40 άπο του
δαπέδου διαστάσεων 0.57 Χ 0.80 (έξωτεριχ.ώς),
(εΐκ. 3) άνά έν δε άνοιγμα εΰρηται έφ έκατέρας
τών στενών πλευρών, άνατολικής καί δυτικής.
Κατά τάς κάτω πλευράς τών κλιτών παράθυρα
δέν ύπάρχουσιν.
Ο) το ιερόν.
Το ίερΌν ει/εν. ώς συνήθως, ίδιον φωτισμόν
έκ τριών μονολόβων τοξωτών παραθύρων άνοιγο-
μένων κατά τον άξονα έκάστης κόγχης Υπάρχει
δέ καί κατά την νότιον πλευράν τοΟ διακονικοί
μικρόν, μετά χαμηλωμένων τόξων όρθογώνιον
παράθυρον' άλλά τούτο εχει άνοιχθή πολύ μετα-
γενέστερον.
1 "Αγία Θεοδώρα "Αρτης ΜΪΙΙβί Εβοΐβ ΟΓβΟςΠΘ σελ. 29.
Κοίυ,ησις της Θεοτόχου Καλαμπάκας Ι,βιηρβΙπΒ ΜβΗΙΟίΓβ είχ.43.
2 Τα ιιόνα με/ρι τοΰδε γνα·βτά παραδείγματα τεταρτο/υλίνδρου
1ν βυζ. ναοί; ευρίσκονται έν Βλαχοραντζη της Ηπείρου Βερσάκης
ΠΑΕ 1914, 246. έν Πάλιανη της Κρήτης ββνοΐα ΜοίΙΙΙΠΙβηΙί
Υβηβίϊ ηβΙΓίδΟΐα (1ί ΟΓβΐΒ ΙΪΧ. χαί έν Πλάτσα της Μάνης
ΤΓ3ςυ3ίΓ Β8Α (1908-9) πίν. XV.
3 Εηΐ3Γΐ: ΑΓΟίΐϊΙβΟΐΐΙΓβ Γ6ΐϊ§ϊβ115β Ρ3ΓΪ8 1919 I ιίχ.
σελ. 294, Ρ. Ι,βοη: Ι/βΓί Κοπιβη Ραπβ σελ. VI. ·Τθ8βρ1ι:
ΟβδοΗίοΗΐβ άβΓ ΒβιΛαηδΙ; I είχ. 364 Ε. Οογγο^θγ: Αγ-
οΙιϊίβοίιΐΓβ Γοπιβηβ είχ. 138.
ε) Τό είκονοοτάοιον.
Αντί τοΟ σημερινού κτιστού εικονοστασίου
ύπήρχεν άλλοτε έν τω ναω μαρμάρινον, οπερ κα-
ταστραφέν καί τεμαχισθέν, τίς οίδε τίνος ένεκα
αιτίας, έχρησιμοποιήθη ύστερώτερον έν μέρει προς
κατασκευήν τοΟ ίσωτερικοΟ πλαισίου της άπο τοΟ
έξωνάρθηκος εις τον έσωνάρθηκ* άγούσης θύοας
"Οτιδέ τα απαρτίζοντα το έν λόγω πλαίσιον τεμά-
χια άνήκουσιν εις είκονοστάσιον άποδεικνύουσι
τοΟτο μεν αί διαστάσεις καί ή τομή των (είκ.
18), ήτις εινε χαρακτηριστική δ·.' έπιστύλια είκο-
18: Τομή έπιστυλίων τον εικονοστασίου.
νοστασίων, τοΟτο οέ ή διάταξις της διακοσμήσεως
τοΟ έξ αυτών ώς υπερθύρου σήμερον χρησιμεύον-
τος (βΐχ. 19) Πράγματι ώς βλέπει τις έκ της
'ψ 0-73 4 Α.ο.
19: Κάτω οψις επιστνλίων εικονοστασίου.
παρατιθεμένης εικόνος ή διακάσμησι; της κάτω
έπιφανείας του λοξοτμήτου υπερθύρου δέν εΖνϊ
συνεχής. Μεταξύ ένός μέσου τμήματος, έν ω πα-
ρίστανται τρεις έφαπτόμενοι αλλήλων κύκλοι πε-
ριβάλλοντες ο μεν σταυρόν ισοσκελή, οί δέ ρόδα-
κας έξαφύλλους, καί τών έκατέρωθεν διακοσμή-
σεων ο'ν λόγω της έντειχίσεως, φαίνονται σήμερον
μόνον τά άκρα τμήματα μεσολαβοΟν χώροι τετρά-
γωνοι έντελώς άκάσμητοι. Ή τοιαύτη ομως διά-
ταξις ιδιάζει μόνον εις έπιστύλια εικονοστασίων ^
στηριζόμενα έπί τετραγώνων στηριγμάτων, ων αί
κεφαλαί έφάπτονται τών μεταξύ της διακοσμήσεως
τετράγωνων κενών, ατινα τούτου ένεκα παραμέ-
νουσιν άκόσμητα. Τό ύπέρθυρον λοιπόν τοΟ νεωτέ-
ρου πλαισίου της θύρας κοσμούμενον κατά τήν
4 Π. /. έν Άγ. 'Λποστόλοις Λεοντάρη Ογ13Π(1ο8, Κβνυβ
άβ8 Θΐΐ1(1β8 £ΓβΟ(}11β8 1921, σελ. 174 ε!ζ. 6, 0.
Α Ε 1983
ύψηλότερον της κλειοος της μέσης κάμαρας τοΟ
ίεροΟ. Τέλος τά πλάγια κλίτη τοΟ ναού καλύπτον-
ται Οιά κτιστών τεταρτοκυλίνδρων (μέγ. ΰψ 4. 30)
βαινόντων επί παχειών ένισχυτικών ζωνών ^εί«.
16,17) Και οί μεν δύο πρώτοι τρόποι καλύψεως
εινε συνήθεις έν Ελλάδι άν και ό δεύτερος είνε
πολύ σπανιώτερος του πρώτου δυνάμενος νά θεω-
ρηθή ώς έπιβίωσις της ξύλινης στέγης των παλαιο-
χριστιανικών ναών, ής βλέπομεν ποΟ καί που
ολίγα παραδείγματα *. Σπάνιον ό'μως έν τη βυ-
ζαντινή τέχνη εινε το οιά τεταρτοκυλίνορων έπϊ
ένισχυτικών ζωνών σύστημα καλύψεως *, οπερ
βλέπομεν έν έφαρμογή προ πάντων εις τοΰς ρωμα-
νικούς ναούς της Νοτίου Γαλλίας*.
Ελλείψει τρούλλου ο φωτισμός τοΟ ναοΟ επι-
τυγχάνεται δια παραθύρων άνοιγομένων κατά το
μέσον κλίτος καί δή κάτωθεν της μεσαίας στέγης,
έπϊ τών τοίχων δηλαδή, οί'τινες βαίνοντες έπϊ τών
τοξοστοιχιών ύπερέχουσι τών στεγών τών πλαγίων
κλιτών σχηματίζοντες τον φωταγωγόν. Καί επί
μεν των μακρών πλευρών υπαρχουσι ανα ουο φω-
τεινά τοξωτά ανοίγματα εις ΰψος 5,40 άπο του
δαπέδου διαστάσεων 0.57 Χ 0.80 (έξωτεριχ.ώς),
(εΐκ. 3) άνά έν δε άνοιγμα εΰρηται έφ έκατέρας
τών στενών πλευρών, άνατολικής καί δυτικής.
Κατά τάς κάτω πλευράς τών κλιτών παράθυρα
δέν ύπάρχουσιν.
Ο) το ιερόν.
Το ίερΌν ει/εν. ώς συνήθως, ίδιον φωτισμόν
έκ τριών μονολόβων τοξωτών παραθύρων άνοιγο-
μένων κατά τον άξονα έκάστης κόγχης Υπάρχει
δέ καί κατά την νότιον πλευράν τοΟ διακονικοί
μικρόν, μετά χαμηλωμένων τόξων όρθογώνιον
παράθυρον' άλλά τούτο εχει άνοιχθή πολύ μετα-
γενέστερον.
1 "Αγία Θεοδώρα "Αρτης ΜΪΙΙβί Εβοΐβ ΟΓβΟςΠΘ σελ. 29.
Κοίυ,ησις της Θεοτόχου Καλαμπάκας Ι,βιηρβΙπΒ ΜβΗΙΟίΓβ είχ.43.
2 Τα ιιόνα με/ρι τοΰδε γνα·βτά παραδείγματα τεταρτο/υλίνδρου
1ν βυζ. ναοί; ευρίσκονται έν Βλαχοραντζη της Ηπείρου Βερσάκης
ΠΑΕ 1914, 246. έν Πάλιανη της Κρήτης ββνοΐα ΜοίΙΙΙΠΙβηΙί
Υβηβίϊ ηβΙΓίδΟΐα (1ί ΟΓβΐΒ ΙΪΧ. χαί έν Πλάτσα της Μάνης
ΤΓ3ςυ3ίΓ Β8Α (1908-9) πίν. XV.
3 Εηΐ3Γΐ: ΑΓΟίΐϊΙβΟΐΐΙΓβ Γ6ΐϊ§ϊβ115β Ρ3ΓΪ8 1919 I ιίχ.
σελ. 294, Ρ. Ι,βοη: Ι/βΓί Κοπιβη Ραπβ σελ. VI. ·Τθ8βρ1ι:
ΟβδοΗίοΗΐβ άβΓ ΒβιΛαηδΙ; I είχ. 364 Ε. Οογγο^θγ: Αγ-
οΙιϊίβοίιΐΓβ Γοπιβηβ είχ. 138.
ε) Τό είκονοοτάοιον.
Αντί τοΟ σημερινού κτιστού εικονοστασίου
ύπήρχεν άλλοτε έν τω ναω μαρμάρινον, οπερ κα-
ταστραφέν καί τεμαχισθέν, τίς οίδε τίνος ένεκα
αιτίας, έχρησιμοποιήθη ύστερώτερον έν μέρει προς
κατασκευήν τοΟ ίσωτερικοΟ πλαισίου της άπο τοΟ
έξωνάρθηκος εις τον έσωνάρθηκ* άγούσης θύοας
"Οτιδέ τα απαρτίζοντα το έν λόγω πλαίσιον τεμά-
χια άνήκουσιν εις είκονοστάσιον άποδεικνύουσι
τοΟτο μεν αί διαστάσεις καί ή τομή των (είκ.
18), ήτις εινε χαρακτηριστική δ·.' έπιστύλια είκο-
18: Τομή έπιστυλίων τον εικονοστασίου.
νοστασίων, τοΟτο οέ ή διάταξις της διακοσμήσεως
τοΟ έξ αυτών ώς υπερθύρου σήμερον χρησιμεύον-
τος (βΐχ. 19) Πράγματι ώς βλέπει τις έκ της
'ψ 0-73 4 Α.ο.
19: Κάτω οψις επιστνλίων εικονοστασίου.
παρατιθεμένης εικόνος ή διακάσμησι; της κάτω
έπιφανείας του λοξοτμήτου υπερθύρου δέν εΖνϊ
συνεχής. Μεταξύ ένός μέσου τμήματος, έν ω πα-
ρίστανται τρεις έφαπτόμενοι αλλήλων κύκλοι πε-
ριβάλλοντες ο μεν σταυρόν ισοσκελή, οί δέ ρόδα-
κας έξαφύλλους, καί τών έκατέρωθεν διακοσμή-
σεων ο'ν λόγω της έντειχίσεως, φαίνονται σήμερον
μόνον τά άκρα τμήματα μεσολαβοΟν χώροι τετρά-
γωνοι έντελώς άκάσμητοι. Ή τοιαύτη ομως διά-
ταξις ιδιάζει μόνον εις έπιστύλια εικονοστασίων ^
στηριζόμενα έπί τετραγώνων στηριγμάτων, ων αί
κεφαλαί έφάπτονται τών μεταξύ της διακοσμήσεως
τετράγωνων κενών, ατινα τούτου ένεκα παραμέ-
νουσιν άκόσμητα. Τό ύπέρθυρον λοιπόν τοΟ νεωτέ-
ρου πλαισίου της θύρας κοσμούμενον κατά τήν
4 Π. /. έν Άγ. 'Λποστόλοις Λεοντάρη Ογ13Π(1ο8, Κβνυβ
άβ8 Θΐΐ1(1β8 £ΓβΟ(}11β8 1921, σελ. 174 ε!ζ. 6, 0.