DOI Artikel:
Deffner, Michael: Ta archaia latomeia tēs Skyrou
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14364#0117
Α Ε 1923
Δέφνερ: Τά αρχαία λατομεία της Σκύρου. 107
νότον εις τά Άναφάματα έγκατάστασιν αρχαίου
έλαιοπιεστηρίου. Παραθέτω μίαν των ώραιοτέρων
εικόνων έκτων 235, τάς οποίας απεκόμισα έκ της
Σκύρου (είκ. 8), δυστυχώς πολύ σμικρυνθεΐσαν.
8: Εις τό εμπροοΰεν μέρος της εικόνος βράχος εχων δύο αρχαίους
τάφους, κάτω σπηλαιώδη, άνω κιβωτιόοχημον.
Τά πολλά παρά τό άκρωτήριον αρχαία, τά
άπειρα εις τούς πέριξ άγρούς διεσπαρμένα θραύ-
σματα άγγείων καΐ προ πάντων ή προς νότον
του άκρωτηρίου έως εϊς το Τραχύ Ικτεινομένη
απέραντος και εύφορωτάτη πεδιάς (Κάμπος και
Κάτω Κάμπος) πείθουσιν ό'τι ή βόρειος άκρα της
Σκύρου κατωκεΐτο από των προϊστορικών χρόνων
καί ό'τι πιθανώς εκεί δέον ν' άναζητήσωμεν την
παρά Στεφάνου τοΟ Βυζαντίου άναφερομένην δευ-
τέραν της νήσου πόλιν Χρύσην. θά εκείτο δε αύτη
περί την θέσιν Άναφάματα, όπου ύπάρχουν χα-
μηλοί γήλοφοι και οί άγροί βρίθουσι θραυσμάτων
άγγείων, τό δέ νεκροταφεΐον αύτης θά ήτο, όπως
πολλών αρχαίων πόλεων τά νεκροταφεία, παρά τήν
άκτήν, επί του λόφου τοΰ ακρωτηρίου.
Δεξιά τοΟ βράχου με τούς δύο έπ' αλλήλων
τάφους και χαμηλότερον προς την θάλασσαν είνε
αρχάϊον λατομεΐον πώρινων λίθων.
Ή 9*1 είκών δεικνύει, ότι δια πελέκεων άπεκό-
πτοντο οί λίθοι και δη εις μεγάλους όγκους δυνα-
μένους νά έντειχίζωνται άνευ συνδετικής τίνος
ύλης. Τοιούτους πωρόλιθους παρετήρησα εις την
έσωτερικήν θεμελίωσιν τοΰ επί τοϋ ακρωτηρίου
ναοϋ, πιθανώς τοΟ Ποσειδώνος. Τά εξωτερικά τοΰ
ναοΟ θεμέλια, τά όποια εις την βορειοδυτικήν
γωνίαν σώζονται μέχρις ύψους πέντε δόμων (μ.
1,50), ήσαν έκτισμένα διά σχιστολίθων πρασινω-
πών ίκανοϋ μήκους (μ. 1,20 — 1,40), άλλά σχε-
τικώς μικροϋ πάχους (μ. 0,2ο — 0,40), ώς έκ
της φύσεως τοΰ σχιστού. Ό δέ στυλοβάτης τοΰ
ναοΟ ήτο έκτισμένος έκ λευκοΟ μαρμάρου κάπως
χονδρόκοκκου της Σκύρου, συνεπώς δέ και οί κίο-
νες κλπ. Του στυλοβάτου σώζονται δύο μάρμαρα,
τών κιόνων οΰδ' ίχνος.
9: Άρχαΐον λατομεΐον πώρινων λί&ων εις τό Μαρκίσι,
τό βόρειον άκρωτήριον της Σκύρου.
Τό λατομεΐον ανήρχετο άπό της θαλάσσης προς
τον λόφον εις 7 περίπου μέτρων ΰψος έπί εκτά-
σεως 2500 μέτρων τετραγωνικών. Πάμπολλοι συ-
νεπώς χιλιάδες πωρίνων δγκολίθων θά άπεκόπη-
σαν έξ αύτοΟ. Επειδή δέ ή έσωτερική θεμελίωσις
του ναου συνίστατο έκ πωρόλιθων, τό δέ λατο-
μεΐον εΐνε έγγύτατον τοΟ ναου, υποθέτω ό'τι ο
πρώτος έκεΐ ναός θά ήτο όλος πώρινος. Οί μέν
πρασινωποί σχιστόλιθοι τοΰ νΟν έν έρειπίοις κει-
μένου ναου αναμφιβόλως μετεφέρθησαν έκ τών
βορειοδυτικών λόφων μεταξύ τοΟ άκρωτηρίου Μαρ-
κέσι καί τοΟ ό'ρμου Καλόγρια, όπου ύπάρχουν
τοιούτοι σχίσται, τά δέ μάρμαρα τοΰ ναου έκ τών
άρχαίων λατομείων της θέσεως Κολώνες, περί ών
θά ομιλήσω κατωτέρω.
Ποίον όμως βασυσήμαντον γεγονός έπέφερε
την πλήρη καταστροφήν ού μόνον τοΟ εις τό Μαρ-
κέσι ναοΟ, άλλά καί όλων τών ναών της νήσου ;
Αναφέρω άκόμη εξ ναούς, ών τά έρείπια άνέ-
σκαψα ή έκαθάρισα, κατεμέτρησα καί έφωτογρά-
φησα. Εϊνε δέ ούτοι:
α') Ό παρά την πόλιν έπί της Φούρκας ναός
τοΰ Απόλλωνος, ούτινος κατά τάς άνασκαφάς
Δέφνερ: Τά αρχαία λατομεία της Σκύρου. 107
νότον εις τά Άναφάματα έγκατάστασιν αρχαίου
έλαιοπιεστηρίου. Παραθέτω μίαν των ώραιοτέρων
εικόνων έκτων 235, τάς οποίας απεκόμισα έκ της
Σκύρου (είκ. 8), δυστυχώς πολύ σμικρυνθεΐσαν.
8: Εις τό εμπροοΰεν μέρος της εικόνος βράχος εχων δύο αρχαίους
τάφους, κάτω σπηλαιώδη, άνω κιβωτιόοχημον.
Τά πολλά παρά τό άκρωτήριον αρχαία, τά
άπειρα εις τούς πέριξ άγρούς διεσπαρμένα θραύ-
σματα άγγείων καΐ προ πάντων ή προς νότον
του άκρωτηρίου έως εϊς το Τραχύ Ικτεινομένη
απέραντος και εύφορωτάτη πεδιάς (Κάμπος και
Κάτω Κάμπος) πείθουσιν ό'τι ή βόρειος άκρα της
Σκύρου κατωκεΐτο από των προϊστορικών χρόνων
καί ό'τι πιθανώς εκεί δέον ν' άναζητήσωμεν την
παρά Στεφάνου τοΟ Βυζαντίου άναφερομένην δευ-
τέραν της νήσου πόλιν Χρύσην. θά εκείτο δε αύτη
περί την θέσιν Άναφάματα, όπου ύπάρχουν χα-
μηλοί γήλοφοι και οί άγροί βρίθουσι θραυσμάτων
άγγείων, τό δέ νεκροταφεΐον αύτης θά ήτο, όπως
πολλών αρχαίων πόλεων τά νεκροταφεία, παρά τήν
άκτήν, επί του λόφου τοΰ ακρωτηρίου.
Δεξιά τοΟ βράχου με τούς δύο έπ' αλλήλων
τάφους και χαμηλότερον προς την θάλασσαν είνε
αρχάϊον λατομεΐον πώρινων λίθων.
Ή 9*1 είκών δεικνύει, ότι δια πελέκεων άπεκό-
πτοντο οί λίθοι και δη εις μεγάλους όγκους δυνα-
μένους νά έντειχίζωνται άνευ συνδετικής τίνος
ύλης. Τοιούτους πωρόλιθους παρετήρησα εις την
έσωτερικήν θεμελίωσιν τοΰ επί τοϋ ακρωτηρίου
ναοϋ, πιθανώς τοΟ Ποσειδώνος. Τά εξωτερικά τοΰ
ναοΟ θεμέλια, τά όποια εις την βορειοδυτικήν
γωνίαν σώζονται μέχρις ύψους πέντε δόμων (μ.
1,50), ήσαν έκτισμένα διά σχιστολίθων πρασινω-
πών ίκανοϋ μήκους (μ. 1,20 — 1,40), άλλά σχε-
τικώς μικροϋ πάχους (μ. 0,2ο — 0,40), ώς έκ
της φύσεως τοΰ σχιστού. Ό δέ στυλοβάτης τοΰ
ναοΟ ήτο έκτισμένος έκ λευκοΟ μαρμάρου κάπως
χονδρόκοκκου της Σκύρου, συνεπώς δέ και οί κίο-
νες κλπ. Του στυλοβάτου σώζονται δύο μάρμαρα,
τών κιόνων οΰδ' ίχνος.
9: Άρχαΐον λατομεΐον πώρινων λί&ων εις τό Μαρκίσι,
τό βόρειον άκρωτήριον της Σκύρου.
Τό λατομεΐον ανήρχετο άπό της θαλάσσης προς
τον λόφον εις 7 περίπου μέτρων ΰψος έπί εκτά-
σεως 2500 μέτρων τετραγωνικών. Πάμπολλοι συ-
νεπώς χιλιάδες πωρίνων δγκολίθων θά άπεκόπη-
σαν έξ αύτοΟ. Επειδή δέ ή έσωτερική θεμελίωσις
του ναου συνίστατο έκ πωρόλιθων, τό δέ λατο-
μεΐον εΐνε έγγύτατον τοΟ ναου, υποθέτω ό'τι ο
πρώτος έκεΐ ναός θά ήτο όλος πώρινος. Οί μέν
πρασινωποί σχιστόλιθοι τοΰ νΟν έν έρειπίοις κει-
μένου ναου αναμφιβόλως μετεφέρθησαν έκ τών
βορειοδυτικών λόφων μεταξύ τοΟ άκρωτηρίου Μαρ-
κέσι καί τοΟ ό'ρμου Καλόγρια, όπου ύπάρχουν
τοιούτοι σχίσται, τά δέ μάρμαρα τοΰ ναου έκ τών
άρχαίων λατομείων της θέσεως Κολώνες, περί ών
θά ομιλήσω κατωτέρω.
Ποίον όμως βασυσήμαντον γεγονός έπέφερε
την πλήρη καταστροφήν ού μόνον τοΟ εις τό Μαρ-
κέσι ναοΟ, άλλά καί όλων τών ναών της νήσου ;
Αναφέρω άκόμη εξ ναούς, ών τά έρείπια άνέ-
σκαψα ή έκαθάρισα, κατεμέτρησα καί έφωτογρά-
φησα. Εϊνε δέ ούτοι:
α') Ό παρά την πόλιν έπί της Φούρκας ναός
τοΰ Απόλλωνος, ούτινος κατά τάς άνασκαφάς