DOI Artikel:
Oikonomos, Georgios P.: Mindē-Mendē ē patris toi Paiōniou
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14363#0039
λε 1924
Μίνδη-Μένδη ή πατρίς τον Παιωνίον
29
μους της Μακεδονίας έν τή άποδόσει των δασέων δια τών μέσων και δή και τοϋ 0 δια.
τοϋ δ (πρβ. κεφαλή - γα/?αλά, οφρύες-άβρούΡες, Ξανδικός-Ξανθός (Ξοϋθος), όάνος - #άνος
και άλλα* (πρβ. Γ. Ν. Χατζιδά/α Περί τοϋ Ελληνισμού τών άρχαίοίν Μακεδόνων -
έν Γλα>σσολογικαΐς μελέταις Α, 95 έ. και μετά τοϋτον Ο. Ηοϊίιηαηιι Όιβ Μαΐίβάοηβη 50.51.
ΤΙιηιηΙ) Ηαηάοαοΐι άβΐ' ^γϊθοΙι. ϋΐαΐβΐίίβ 8· κ.ά.), ώστε δύναται τις άδιστάκτως να θεώρηση
τον δια τών αρχαιοτάτων νομισμάτων μεμαρτυρημένον τύπον Μίνδη ώς δντως πρώτον Μα-
κεδονικόν, ώς ύστερογενή δε τον τύπον Μένδη. "Ισως θά ήδύνατό τις να εϊπη δτι τό ε
έσωζετο, τονούμενον έν τΓ] λ. Μένδη, μεταφερομένου δέ τοϋ τόνου έπ' άλλης συλλαβής
έν παραγώγοις τέποις, οίον Μενδαΐος, ήτόνει και μετέπεσεν ε'ις * ώς και σήμερον έν τή
βορεία Ελλάδι δια τον διάφορον τονισμόν συμβαίνει.
Τήν διμορφίαν τοϋ τοπωνυμικού έτόνισεν ήδη ό \νο1ί§. Ηθ1οϊ£ έν ΑγοΙι. Ζίο·
1862, 309, ύποπτεύσας ότι τό έν τω κώδικι τοϋ Στεφάνου τοϋ Βυζαντίου Κθ1ιάϊ§θΓ£ΐ·
ηιΐδ ύπεργεγραμμένον ι (Μένδην, καθ' ά έν τη έκδόσει φέρεται: Απολλόδωρος Μένδην
αυτήν φησι), ίσως κατά λάθος έγράφη υπέρ τό η αντί νά γραφή υπεράνω τοϋ ε, ώστε νά
μαρτυρήται και άλλως ό τύπος Μίνδη. Επάγεται δέ εκεί ό Ηθ1οΪ£ δτι Μίνδη Οά είναι
τό άρχέγονον Ίωνικόν τοπωνύμιον, δπερ δι' Άττικήν έπίδρασιν (περι τό 470 π. Χ.)
μετετράπη εις Μένδη, δπως τό Ίωνικόν Ιατίη έγένετο εστία. Ουτω προσεπάθησε μεν
νά έρμηνεύση ό Ηθ1οϊ§ τήν διμορφίαν τοϋ ονόματος, άλλ' αυτό τό δνομα δεν έξήτασε. "Οτι
εις τό τοπωνύμιον υπόκειται ή λέξις μίν&η και καθ'έαυτό μεν κρίνων τό πράγμα ευρίσκω
πιθανώτατον, άλλά κυρίως και μετά μείζονος βεβαιότητος συμπεραίνω έκ της μή παρατήρη-
σε ίση ς μέχρι τοϋδε υπάρξεως συγγενούς δημοτικού έν αύτη τή μητροπόλει τής Μένδης, τή
Έρετρία. Περι τών αποικιών τής Έρετρίας πρβ. ΕΥ. Βϊΐαοβΐ Ό\β ϊοιιϊ8ο1ιθ ΚοΙοηίδ&Ιϊοη
( = Ρ1ιΐ1ο1οοπ3 8αρρ1 XIV, 1, Γ,θίρζί§ 1920) 217. Ρειιι1γ ΚΕ2 VI 422 (ΡΜΙίρρβοη) και
διιρρίβηιβηίο. IV 376 (ΟβγβΓ,ί. Μεταξύ τών έκ τών καταλόγων Έρετριέων δημοτών συναχθέν-
των υπό τοϋ μακαρίτου Σταυροπούλου ονομάτων Έρετρικών δήμων άπαντα έν Έρετρία
και όνομα δήμου Μινϋ·ονς (πρβ. Άρχ. Έφ. 1895, 150 § 15. 16 XII 9, σελ. 209 έν λ·
ΕΓβίΓΪ&" άβιηϊ Εΐ'βίΓ.). Εΐναι δέ τό ΜινϋΌΰς τοΰτο δηλωτικόν πλησμονής, ϊσον τώ μινϋ'ών
καΐ παρηγμένονέκ φυτοΰ, ώςκαί άλλα γνωστά, ίδια Αττικά τοπωνυμικά, ώς ήδη ορθώς παρε-
τήρησεν ό Σταυρόπουλος- πρβ. και Οβγβτ Τορο§Γ&ρ1ΐίθ αιιά ΟβδοΙιϊοΙιΐΘ άβΐ' Ιηδθΐ Εύβοια 79,
ένθα αναφέρεται και ή υπό τοϋ Κοίιΐβτ γενομένη περιττή συμπ?α|ρωσις τοϋ Μιν&ονντόϋ'εν
εις Άμινϋ'οντόΰ'εν. Ή Μίνδη-Μίνϋ·η είναι άπλώς αυτό τό δνομα τοϋ φυτού, άλλ' έν περι-
ληπτική πάντως έννοια και τούτο. Ανάλογα έκ τής περί τήν Μένδην χώρας είναι ή "Ακανθος
και ή "ΟλυνϋΌς, αμφότερα έκ τοϋ βοτανικού βασιλείου είλημμένα. "Αξιον προσοχής είναι δτι,
ένώ τά άλλα έμειναν γ?^ωσσικώς ανεπηρέαστα υπό τοϋ Μακεδονικοΰ περι6άλ?ν.οντος("Ολυνθος
ούχί'Όλυνδος και "Ακανθος ουχί "Ακανδος), ή μίνθη έμφανίζεται ώς Μίνδη και μεταπίπτει
είτα εις Μένδην. Δεν είναι άπίθανον δτι οί Έρετριεΐς άποικοι, προηγηθέντες, υπέστησαν
πλέον τών άλ?\.ων τήν γλωσσικήν έπίδρασιν συνοικητόρων τυχόν έν τή νέα πόλει Μακεδό-
νων ή και δτι ειχεν ήδη ό τόπος τό δνομα Μίνδη παρά τοις έπιχωρίοις Μακεδόσι, διά τούτο
δέ, εί και βεβαίως ούχί μόνον διά τούτο, και έξελέγη υπό τών αποίκων Έρετριέων, ένθυ-
μουμένων τον έν τή πατρίδι ΜινϋΌϋντα.
Αξία παρα6ο?.ής ώς προς τον γλωσσικύν τύπον εΐναι και ή υπό τοϋ Στεφάνου
τοϋ Βυίαντίου έν λ. Τίνδιον αναφερομένη Τίνδη Θράκης Χαλκιδική πόλις, ήτις
Μίνδη-Μένδη ή πατρίς τον Παιωνίον
29
μους της Μακεδονίας έν τή άποδόσει των δασέων δια τών μέσων και δή και τοϋ 0 δια.
τοϋ δ (πρβ. κεφαλή - γα/?αλά, οφρύες-άβρούΡες, Ξανδικός-Ξανθός (Ξοϋθος), όάνος - #άνος
και άλλα* (πρβ. Γ. Ν. Χατζιδά/α Περί τοϋ Ελληνισμού τών άρχαίοίν Μακεδόνων -
έν Γλα>σσολογικαΐς μελέταις Α, 95 έ. και μετά τοϋτον Ο. Ηοϊίιηαηιι Όιβ Μαΐίβάοηβη 50.51.
ΤΙιηιηΙ) Ηαηάοαοΐι άβΐ' ^γϊθοΙι. ϋΐαΐβΐίίβ 8· κ.ά.), ώστε δύναται τις άδιστάκτως να θεώρηση
τον δια τών αρχαιοτάτων νομισμάτων μεμαρτυρημένον τύπον Μίνδη ώς δντως πρώτον Μα-
κεδονικόν, ώς ύστερογενή δε τον τύπον Μένδη. "Ισως θά ήδύνατό τις να εϊπη δτι τό ε
έσωζετο, τονούμενον έν τΓ] λ. Μένδη, μεταφερομένου δέ τοϋ τόνου έπ' άλλης συλλαβής
έν παραγώγοις τέποις, οίον Μενδαΐος, ήτόνει και μετέπεσεν ε'ις * ώς και σήμερον έν τή
βορεία Ελλάδι δια τον διάφορον τονισμόν συμβαίνει.
Τήν διμορφίαν τοϋ τοπωνυμικού έτόνισεν ήδη ό \νο1ί§. Ηθ1οϊ£ έν ΑγοΙι. Ζίο·
1862, 309, ύποπτεύσας ότι τό έν τω κώδικι τοϋ Στεφάνου τοϋ Βυζαντίου Κθ1ιάϊ§θΓ£ΐ·
ηιΐδ ύπεργεγραμμένον ι (Μένδην, καθ' ά έν τη έκδόσει φέρεται: Απολλόδωρος Μένδην
αυτήν φησι), ίσως κατά λάθος έγράφη υπέρ τό η αντί νά γραφή υπεράνω τοϋ ε, ώστε νά
μαρτυρήται και άλλως ό τύπος Μίνδη. Επάγεται δέ εκεί ό Ηθ1οΪ£ δτι Μίνδη Οά είναι
τό άρχέγονον Ίωνικόν τοπωνύμιον, δπερ δι' Άττικήν έπίδρασιν (περι τό 470 π. Χ.)
μετετράπη εις Μένδη, δπως τό Ίωνικόν Ιατίη έγένετο εστία. Ουτω προσεπάθησε μεν
νά έρμηνεύση ό Ηθ1οϊ§ τήν διμορφίαν τοϋ ονόματος, άλλ' αυτό τό δνομα δεν έξήτασε. "Οτι
εις τό τοπωνύμιον υπόκειται ή λέξις μίν&η και καθ'έαυτό μεν κρίνων τό πράγμα ευρίσκω
πιθανώτατον, άλλά κυρίως και μετά μείζονος βεβαιότητος συμπεραίνω έκ της μή παρατήρη-
σε ίση ς μέχρι τοϋδε υπάρξεως συγγενούς δημοτικού έν αύτη τή μητροπόλει τής Μένδης, τή
Έρετρία. Περι τών αποικιών τής Έρετρίας πρβ. ΕΥ. Βϊΐαοβΐ Ό\β ϊοιιϊ8ο1ιθ ΚοΙοηίδ&Ιϊοη
( = Ρ1ιΐ1ο1οοπ3 8αρρ1 XIV, 1, Γ,θίρζί§ 1920) 217. Ρειιι1γ ΚΕ2 VI 422 (ΡΜΙίρρβοη) και
διιρρίβηιβηίο. IV 376 (ΟβγβΓ,ί. Μεταξύ τών έκ τών καταλόγων Έρετριέων δημοτών συναχθέν-
των υπό τοϋ μακαρίτου Σταυροπούλου ονομάτων Έρετρικών δήμων άπαντα έν Έρετρία
και όνομα δήμου Μινϋ·ονς (πρβ. Άρχ. Έφ. 1895, 150 § 15. 16 XII 9, σελ. 209 έν λ·
ΕΓβίΓΪ&" άβιηϊ Εΐ'βίΓ.). Εΐναι δέ τό ΜινϋΌΰς τοΰτο δηλωτικόν πλησμονής, ϊσον τώ μινϋ'ών
καΐ παρηγμένονέκ φυτοΰ, ώςκαί άλλα γνωστά, ίδια Αττικά τοπωνυμικά, ώς ήδη ορθώς παρε-
τήρησεν ό Σταυρόπουλος- πρβ. και Οβγβτ Τορο§Γ&ρ1ΐίθ αιιά ΟβδοΙιϊοΙιΐΘ άβΐ' Ιηδθΐ Εύβοια 79,
ένθα αναφέρεται και ή υπό τοϋ Κοίιΐβτ γενομένη περιττή συμπ?α|ρωσις τοϋ Μιν&ονντόϋ'εν
εις Άμινϋ'οντόΰ'εν. Ή Μίνδη-Μίνϋ·η είναι άπλώς αυτό τό δνομα τοϋ φυτού, άλλ' έν περι-
ληπτική πάντως έννοια και τούτο. Ανάλογα έκ τής περί τήν Μένδην χώρας είναι ή "Ακανθος
και ή "ΟλυνϋΌς, αμφότερα έκ τοϋ βοτανικού βασιλείου είλημμένα. "Αξιον προσοχής είναι δτι,
ένώ τά άλλα έμειναν γ?^ωσσικώς ανεπηρέαστα υπό τοϋ Μακεδονικοΰ περι6άλ?ν.οντος("Ολυνθος
ούχί'Όλυνδος και "Ακανθος ουχί "Ακανδος), ή μίνθη έμφανίζεται ώς Μίνδη και μεταπίπτει
είτα εις Μένδην. Δεν είναι άπίθανον δτι οί Έρετριεΐς άποικοι, προηγηθέντες, υπέστησαν
πλέον τών άλ?\.ων τήν γλωσσικήν έπίδρασιν συνοικητόρων τυχόν έν τή νέα πόλει Μακεδό-
νων ή και δτι ειχεν ήδη ό τόπος τό δνομα Μίνδη παρά τοις έπιχωρίοις Μακεδόσι, διά τούτο
δέ, εί και βεβαίως ούχί μόνον διά τούτο, και έξελέγη υπό τών αποίκων Έρετριέων, ένθυ-
μουμένων τον έν τή πατρίδι ΜινϋΌϋντα.
Αξία παρα6ο?.ής ώς προς τον γλωσσικύν τύπον εΐναι και ή υπό τοϋ Στεφάνου
τοϋ Βυίαντίου έν λ. Τίνδιον αναφερομένη Τίνδη Θράκης Χαλκιδική πόλις, ήτις