DOI article:
Zengelēs, Kōnstantinos D.: Paratērēseis peri tōn ek brounzou archaiōn antikeimenōn
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.14363#0104
94
Κωνσταντίνου Ζέγγελη
ΑΕ 1924
έδωσε χό κυανοΰν χρώμα αυτό οίονειχαριεντιζόμενος προς τους ναυάρχους (παΐξαίτι προς
τους ναυάρχους), εις τους οποίους έδωσε τό χρώμα τοϋ στοιχείου, έφ' ου έκυριάρχουν.
Δεύτερον εις τά εν τή γη τεθαμμένα αντικείμενα. Έκεΐ αί χημικαί επιδράσεις εΐνε
πολυπλοκώτεραι. Π?α]ν τοϋ οξυγόνου τοϋ ύδατος και τοΰ ανθρακικού οξέος έ'χομεν και την
έπίδρασιν άλλων παραγόντοον νά ύπολογίσωμεν και ίδάος τοϋ χλωρίου τοϋ άλατος και της
αμμωνίας, ήτις εκ σήψεως οργανικών ουσιών παράγεται, ένιαχοϋ δέ, ώς εν ΑΊγύπτω, και της
σόδας. Εντεύθεν καΐ ή σχηματιζόμενη πάτινα είνε ποικιλόμορφος και διαφόρων άποχρώ-
σεωλ', και πλην της πράσινης συχνάκις γλαυκή και κυανή. Άλλα και πάλιν αδύνατος έκ της
τοιαύτης χημικής επιδράσεως είνε ό σχηματισμός στιλπνής επιφανείας. Τοΰτο δύναται νά
έπιτευχθή μόνον μηχανικώςκαί εις την περίπτωσιν τών εν τή γή τεθαμμένων αντικειμένων
αν καΐ κατά σύμπτωσιν εύρίσκοντο ταΰτα συντεθλιμμένα μετά λίθων λείων και στιλπνών
ώς χαλίκων ή μαρμάρου στιλπνοϋ κλ , ότε άναγκαίως και ή αντίστοιχος επιφάνεια τοΰ
αντικειμένου λαμβάνει την στιλπνότητα τοϋ στίλβοντος σοηιατος.
Είνε επομένως δυνατόν εις τά όλίγα νομίσματα είς τά όποια παρατηρείται τοιαύτη
πάτινα, αν μή ταΰτα κατά τον καθαρισμόν αυτών έτρίβησαν δι' υφάσματος ή άλλως πως,,
νά έσχηματίσθη αΰτη ώς άνω. Τοΰτο τόσο) μάλλον είνε δυνατόν, καθ' όσον τών νομι-
σμάτων τούτων μέρος μόνον τής επιφανείας, εις τινα μάλιστα" νομίσματα μόνον μικρά με-
μονωμένα μέρη, δεικνύουν τοιαύτην στιλπνότητα.
Προς έξακρίβωσιν τοϋ γεγονότος τούτου έξετελέσαμεν σχετικά πειράματα εν τώ
Χημείω. Έλάβομεν νομίσματα χάλκινα και έλασμα έκ βρούνζου έφ' ων έσχηματίσαμεν
τεχνητώ; δι' έπιστάξειυς ύδροχλωρικοΰ άραιοϋ οξέος και διαβροχής διά χλωριούχου αμμω-
νίου τοιαύτην πάτιναν, και άλλα μεν άνεμίξαμεν μετά μικρών χαλίκων και κομβίων στιλ-
πνών έκ μαρμαρίτιδος (συντέφι, πβογθ) διεβρέξαμεν και άφήκαμεν υπό την έπήρειαν
Ίσχυροΰ βάρους επί μακρόν χρόνον, άλλα δέ διάβροχα δι' άραιοϋ διαλύματος σόδας
έθέσαμεν εντός ύαλίνου δοχείου και άνοοθεν έπιέσαμεν αύτά διά τοϋ κοίλου πυθμένος λείας,
στιλπνής έκ πορσελλάνης κάψης. Μετά πάροδον 40 ήμερων παρετηρήσαμεν ότι εις τά.
πιεσθέντα μέρη ή πάτινα έσχημάτισεν εξαιρετικώς λείαν έπιφάνειαν, ήτις εις τινα αυτών
ή το στιλπνή.
Όσον άφορα τά άναφερόμενα υπό τοΰ νΐ1ΐ6ηοΪ8γ άλλα αντικείμενα, οΐον κάτοπ-
τρα, μαχαίρας πελέκεις κλπ., παρατηροΰμεν ότι άντικείμενα με στι?ν,πνήν έπιφάνειαν είνε
εύκολώτερον, όταν όμοιομόρφως προσβληθώσι, να σχηματίσουν λείο ν επίστρωμα, ουχί όμως
και στΛπνόν, είνεδέ γνωστόν ότι τοιούτου είδους πάτιναν ονομάζουν επίσης πολλοί ευγενή-
Πιθανόν ότι περί τοιαύτης και έδώ πρόκειται, διαφόρου τής τών Δωδωναάον αντικειμένων
ήτις έχει και ίσχυράν στ^πνότητα παρά την λειότητα και όμοιομορφίαν. Πιστεύω ΰτι
άν ό κ. Λ^ίΙ1βιιοΪ5γ είχεν ιδεί τό θαυμάσιον ύπ' άρ. 546 αγαλμάτων τής Αφροδίτης, όπερ
περιέγραψεν ό Ιιβοΐα&τ θά έδίσταζε ν' άποδώση την πάτιναν αύζοΰ είς την τύχην.
Ταΰτα ώς προς τάς άντιρρήσεις τοΰ κ. νΊΙίΘηοϊδν. Εις ταΰτα θά ήδυνάμην νά.
προσθέσω και τάς άκολούθους ιδίας παρατηρήσεις.
"Ελ,αβον έκ τοϋ ένταΰθα άρχαιολογικοΰ Μουσείου έ'λασμα τι όρειχάλκινον άνευ·
τινός άξίας φέρον τοιαύτην ευγενή πάτιναν στιλπνήν, ίνα ιδιαιτέρως τό έξετάσαν εις τοΰτο
δι' άπλοΰ φακοΰ παρατηρούνται σειραί βραχειών γραμμών, ων πολλαΐ βαίνουν καθ' ομάδας
παραλ?»/ήλως. Αύται ουδαμώς άλλως ήτο δυνατόν νά παραχθώσι παρά δι' επανειλημμένης
Κωνσταντίνου Ζέγγελη
ΑΕ 1924
έδωσε χό κυανοΰν χρώμα αυτό οίονειχαριεντιζόμενος προς τους ναυάρχους (παΐξαίτι προς
τους ναυάρχους), εις τους οποίους έδωσε τό χρώμα τοϋ στοιχείου, έφ' ου έκυριάρχουν.
Δεύτερον εις τά εν τή γη τεθαμμένα αντικείμενα. Έκεΐ αί χημικαί επιδράσεις εΐνε
πολυπλοκώτεραι. Π?α]ν τοϋ οξυγόνου τοϋ ύδατος και τοΰ ανθρακικού οξέος έ'χομεν και την
έπίδρασιν άλλων παραγόντοον νά ύπολογίσωμεν και ίδάος τοϋ χλωρίου τοϋ άλατος και της
αμμωνίας, ήτις εκ σήψεως οργανικών ουσιών παράγεται, ένιαχοϋ δέ, ώς εν ΑΊγύπτω, και της
σόδας. Εντεύθεν καΐ ή σχηματιζόμενη πάτινα είνε ποικιλόμορφος και διαφόρων άποχρώ-
σεωλ', και πλην της πράσινης συχνάκις γλαυκή και κυανή. Άλλα και πάλιν αδύνατος έκ της
τοιαύτης χημικής επιδράσεως είνε ό σχηματισμός στιλπνής επιφανείας. Τοΰτο δύναται νά
έπιτευχθή μόνον μηχανικώςκαί εις την περίπτωσιν τών εν τή γή τεθαμμένων αντικειμένων
αν καΐ κατά σύμπτωσιν εύρίσκοντο ταΰτα συντεθλιμμένα μετά λίθων λείων και στιλπνών
ώς χαλίκων ή μαρμάρου στιλπνοϋ κλ , ότε άναγκαίως και ή αντίστοιχος επιφάνεια τοΰ
αντικειμένου λαμβάνει την στιλπνότητα τοϋ στίλβοντος σοηιατος.
Είνε επομένως δυνατόν εις τά όλίγα νομίσματα είς τά όποια παρατηρείται τοιαύτη
πάτινα, αν μή ταΰτα κατά τον καθαρισμόν αυτών έτρίβησαν δι' υφάσματος ή άλλως πως,,
νά έσχηματίσθη αΰτη ώς άνω. Τοΰτο τόσο) μάλλον είνε δυνατόν, καθ' όσον τών νομι-
σμάτων τούτων μέρος μόνον τής επιφανείας, εις τινα μάλιστα" νομίσματα μόνον μικρά με-
μονωμένα μέρη, δεικνύουν τοιαύτην στιλπνότητα.
Προς έξακρίβωσιν τοϋ γεγονότος τούτου έξετελέσαμεν σχετικά πειράματα εν τώ
Χημείω. Έλάβομεν νομίσματα χάλκινα και έλασμα έκ βρούνζου έφ' ων έσχηματίσαμεν
τεχνητώ; δι' έπιστάξειυς ύδροχλωρικοΰ άραιοϋ οξέος και διαβροχής διά χλωριούχου αμμω-
νίου τοιαύτην πάτιναν, και άλλα μεν άνεμίξαμεν μετά μικρών χαλίκων και κομβίων στιλ-
πνών έκ μαρμαρίτιδος (συντέφι, πβογθ) διεβρέξαμεν και άφήκαμεν υπό την έπήρειαν
Ίσχυροΰ βάρους επί μακρόν χρόνον, άλλα δέ διάβροχα δι' άραιοϋ διαλύματος σόδας
έθέσαμεν εντός ύαλίνου δοχείου και άνοοθεν έπιέσαμεν αύτά διά τοϋ κοίλου πυθμένος λείας,
στιλπνής έκ πορσελλάνης κάψης. Μετά πάροδον 40 ήμερων παρετηρήσαμεν ότι εις τά.
πιεσθέντα μέρη ή πάτινα έσχημάτισεν εξαιρετικώς λείαν έπιφάνειαν, ήτις εις τινα αυτών
ή το στιλπνή.
Όσον άφορα τά άναφερόμενα υπό τοΰ νΐ1ΐ6ηοΪ8γ άλλα αντικείμενα, οΐον κάτοπ-
τρα, μαχαίρας πελέκεις κλπ., παρατηροΰμεν ότι άντικείμενα με στι?ν,πνήν έπιφάνειαν είνε
εύκολώτερον, όταν όμοιομόρφως προσβληθώσι, να σχηματίσουν λείο ν επίστρωμα, ουχί όμως
και στΛπνόν, είνεδέ γνωστόν ότι τοιούτου είδους πάτιναν ονομάζουν επίσης πολλοί ευγενή-
Πιθανόν ότι περί τοιαύτης και έδώ πρόκειται, διαφόρου τής τών Δωδωναάον αντικειμένων
ήτις έχει και ίσχυράν στ^πνότητα παρά την λειότητα και όμοιομορφίαν. Πιστεύω ΰτι
άν ό κ. Λ^ίΙ1βιιοΪ5γ είχεν ιδεί τό θαυμάσιον ύπ' άρ. 546 αγαλμάτων τής Αφροδίτης, όπερ
περιέγραψεν ό Ιιβοΐα&τ θά έδίσταζε ν' άποδώση την πάτιναν αύζοΰ είς την τύχην.
Ταΰτα ώς προς τάς άντιρρήσεις τοΰ κ. νΊΙίΘηοϊδν. Εις ταΰτα θά ήδυνάμην νά.
προσθέσω και τάς άκολούθους ιδίας παρατηρήσεις.
"Ελ,αβον έκ τοϋ ένταΰθα άρχαιολογικοΰ Μουσείου έ'λασμα τι όρειχάλκινον άνευ·
τινός άξίας φέρον τοιαύτην ευγενή πάτιναν στιλπνήν, ίνα ιδιαιτέρως τό έξετάσαν εις τοΰτο
δι' άπλοΰ φακοΰ παρατηρούνται σειραί βραχειών γραμμών, ων πολλαΐ βαίνουν καθ' ομάδας
παραλ?»/ήλως. Αύται ουδαμώς άλλως ήτο δυνατόν νά παραχθώσι παρά δι' επανειλημμένης