DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.2602#0221
393 De literarum obligationibus. Tit. xxij 394
a CCntra ideſt, reus v, promiſit, fideiuſſor z... 2a...
bq Contrà verô. Si reus ſub conditione promittat, & fideiuſſor
pure. Accvs.
.aas, ſed contra ſr de Pubain rem actiu lquucunque, s fna.
Solut. ibi ſunt extrinſecæ ſolennitates de tutore, & iudice, qui
debent adeſſe cum pupillus vendit. At hie actus promiſſionis
nullus eſt ſine actu interrogationis. Vnde ex quo dixi, fideiubeo.
c Plus eſt enim. Facit ad
frà, de atio. S plus autem.
tri. l. ſi conſtante. . quo-
tiens. ACCvRS.
Si quidCASVs.
Supra dictum eſt quôd
inter fideiuſſorem, &
creditorem eſt obliga-
tio verborum. ſed qua
obligatio inter fideiuſ-
ſorem, & principalem
reum? Et reſpondet Iu-
ſtinianus, quod ſi ali-
qui fideiuſor pro reo
ſoluerit, habet contra
eum actionem manda-
ti, & ita quanquam ver-
borum obligatio qua
eſt ſtricti iuris, ſit inter
fideiuſſorem, & princi-
palem debitorem, eſt
obligatio mandati, qua
eſt bonæ fidei. Franc.
d(Soluerit. ſiue per iu-
dicem, ſiue non: vt ff.
mandati. LLidémque. S. fi-
aFideiuſſorin deiuſſores. J Sed a etiam
quatuor caſi: in caſibus quatuor, an-
bus agit ante tequam ſoluat, agit mã-
quam ſoluat. dati, vt ſi hoc dictum
ſit, vt ad tempus tenea-
J al. non ſo-
lum enim.
hoc ffde verb ſignii. l ſi cui ffe & in-
& fde ſolutio. l ſolidum. & ff ſoluma-
eſſe, quâm in principali re. At
ex diuerſo, vt minus debeant,
obligari poſſunt. Itaque ſi reus
decem aureos promiſerit, fide-
iuſſor in quinque recte obliga-
tur: contrà verô obligari non
oteſt.
Item fi ille pure promiſerit,
fideiuſſor ſub conditione pro-
mittere poteſt: contrà verd b
nõ poteſt. Non ſolûm autem f
in quantitate, ſed etiam in tem-
pore minus, aut plus intelligi-
tur. Plus eſt enim ſtatim ali-
quid dare, minus eſt poſt tem-
pus dare.
Fideiuſſor ſoluens pro reo, habet
contra eum mandati actionem.
ARET.
6. Si quid autem fideiuſſor
pro reo ſoluerit, eius recupe-
randi cauſa habet cum eo man-
Sed & ſi ouu dixerit, pro eo
erit, ac ſi dixerit, aiu.
Solemnitas intrinſeca interue-
niſſe praſumitur, quando ſcriptu-
ræ verba apta ſunt illam compre-
hendere.
8. In ſtipulationibus fideiuſ-
ſorum ſciendum eſt hoc gene-
raliter accipi, vt quodcunque
ſcriptum ſit quaſi actum, videa-
tur etiam actum s. Ideoque
conſtat, ſi quis ſcripſerit, ſe fi-
deiuſſiſſe, videri omnia ſolen-
niter h acta iT.
DE LITERARVM OBLI-
gationibus B.
TITVLVS XXII.
Qui ſe mutuum accepiſſe nu-
merationis futura ſpe in ſcriptis
vel promitto, intelligitur interrogatio facta eſſe, quaſi ſir pars
promiſſionis, & ſie non
eſt extrinſeca ſolenni-
tas, cum ſit pars ſtipu-
lationis.
DE LITERARVM
obligationibus.
Iſta Rub. continuatur
ad pracedentia. Quia ſu-
prà visi eſt de obligatio-
nibus que contrahuntur
re, & verbis; ideo nie po-
nit de his qua contrahun-
tur literis. Aretinus.
C De literarum obli-
gationibus. De his nullo
in loco fit mẽtio in Pan-
dectis:ſed de aliis tribus
duntaxat. L Grace. 5. j ff.
de fideiuſlj de nouatl.
S.. l. obligamur de oblig.
& nt. fuit enim olim!
perpetua exceptio non
numerate pecunie:nul-
la igitur literarum obli-
gatio. Impp. eam exce-
ptionem temporatiam
fecerunt, atque ita in-
dati iudicium-
7. Grace f etiam fideiuſſor
ita accipitur a, vy iun nices ne-
Muu, éo, Sia, ſiue Bnopas.
tur. 2. Item ſi fuerit con-
demnatus Item ſi cœ-
pit bona ſua diſſipare
reus. 4 Item ſi diu ſtetit
fideiuſſor in obligatio-
ne: vt C. mand. l. ſi pr9
t Intellige de ea. &f mand. l.Lucius. b aliàs non agit, antequam ſoluat, ſed
arbitrio iudi- ſoluere debet: vrff. de cond, indebitam. ( Sed c etiam in
cis, ſecundu his caſibus nullo modo agit. 1. Vt ſi pro inuito, aut donandi a¬
enn out dee nimo Aut in rem ſuam fideiuſſitrur f mand ſi remunerandi.
ir ſteſſein S ſi paſſus & l ſi pro te praſente.3. Iten ſi hoc actum ſit, vt non
obligatione, agam:vt ff mandl. ſi remunerandi.S. Marcellus.4. Item ſi manda-
nec ſuffceret tum non ſit obligatorium: vt j.mandati. S. illud. 5. Item ſi fi-
uod ſtetiſſet deiuſſor non oppoſuit exceptionem quam debuit opponere:
n pronmiſione ve fmanl ſi fiudcauſor AeCVEE.
deiuoſooe. Er c Mandati iudicium. id eſt, actionem, ſi interceſſit mandatum.
aios caus ae ’Eev’a c praſente fdeiuſſiſſet: vt ff. mand. lqui fide, & lex
de ad iſtã gloſ, mandato.
vt per Angel. fſ Gruce Facitffaodl Gree. il raſporn. & infrà, quibus modis toui.
e Fideiuſſor bligatio.S i-verſiculo ſed & Grece &S. de verbo oblig.Sjjvtrum
ſolues quibus autemACCVRS. ADBITrO. Gracum quod in textu habe-
caſibus non a tur, ſic exponitur ti emi piſti leleuo, &c, ti emi, mea: piſti, fide:
gat, aut agere Releuo, iubeo: lego, dico. Quid autem hic ſignificet iubeo, ne-
non poſſit ad- mo vel paulô humanior ignorat: deinde ſequitur thelo, id eſt,
ueparn volo: ſiue boulomai, id eſt, cum deſtinatione qualam animi
principalem. l. ſed & ſi dixerit phemi, id eſt, aio, promitto, pro eo erit, ac
ſi dixerit lego, id eſt, dico.
JIta accipitur. Legendum, ita accipitur: ri u iui nentbe,
Mi, ia, ſiue Bou. Sed & ſi pnui dixerit, pro co erit. ac ſi
dixerit, aéy: vt in l. Grace, de fideiuſſ& in lib. ſeriptis. Ad idem
pertinens l. blanditus. C. eod. nondum à quoquam ex fide bona
reſtitura ſie emendanda eſt auctoritate libroru antiquoru: quod
um pro alio interunires tui ſui diſtiy optine conuenit clt.
S. ſi quis interroget ffde verbobl vel vt docet Obſ.14.c. 40 CvIAC.
In ſtipulationibus fideiuſſorum. CASVS. Stipulatio autem fide-
iuſpoteſt eſſe cauta, & nõ cauta. ſi autem cauta non ſit,vt ſi in-
tem ſolenitas, ſtrumentum dicat quod ipſe promiſerit creditori interroganti:
vel ertor ſeri¬ nihilominus omnia praſumuntur ſolenniter acta, quaſi inter-
ventis poſunt rogati promiſionen preceſet, hoe dieit vſque ad fi Franc.
moui n aian quaſi dieat, ſita dicit ſeriptura, ae ſi veréiea
des leninſi fuiſſet factum, quod forté fuit, vel non fuit actum, certe pra-
mod conra ſumitur pro ſeriptura, vt ſie videatur actum: & hac ſcriptura
us fuerit ſine priuata. dicit enim ſi quis ſe, &c. & ex cauſa: vnde incontinen-
ſeriptis cele- ti præiudicat, niſi contrà probetur: vi fde non nume. pe. l gen-
bru,lictt in raliter. Et facit ad hunc s ſf de verbor oblig l ſciendum. & Cod de
Sripis, reda contruhen fſlipul j. & ſupra itu jeS ſ ſeriptum. In ſeriptura au-
tas ſi in ſes. tem publica conſtat, ei ſtandum multô magis, niſi contrà pro-
ptis ſit celebra betur: t Cod, de proba l.ccm precibus. & in authent de fide inſtru-
tus, nõ repro- ment. . ſi verô moriantur. in princip. S. coll vi. Item nota, hic
batur, niſi per præſumi omnia ſolenniter acta, quod probant ſupradict le-
contrari¬ ges. ACCVRS.
pturamPe ra l’ solenniter id eſt, etiaminterrogationem factam fuiſſe, quam
atenm neceſſe eſt prcedere: vt S, de verborum oblig in prine. & Cod de
verborum. Ang. contrahen & commit ſtipull.j.
Inſtitut.
d No. ſecundú
Angel hic,
quod falſitas
inſtrumenti, i¬
cõfeſſus fuerit, ni intra bienni ſpa-
tium non numeratæ pecuniæ exce-
puionem obiecerit, poſteà literis ef-
fictualiter obligatur.
duxerunt obligationem
literarum. CvTAe.
4
Lim ſeriptura.).
Totus iſte tit. di¬1
uiditur in duas partes.
Primô ponit qualiter olim ſcriptura obligabat, & eius correctio-
nem, & nouu ſtatutum. Secudo ponit intra quãtum tẽpus olim,
& hodie poreſt opponi exceptio nõ numeratæ pecuniæ. Secun-
daibi: Que auo io iui a donmin lutin quideſſer o¬
bligatio literarum. Et reſp.dicens, quod oblig. literarum eſt il-
la, qu neque conſtat re, neq; verbo, neque conſenſu:ſed literis,
ſiue ſeriptura. Iſta obligatio literarum fiebat olim cum quadam
ſolennitate, quam hodie non habemus. Obligatie tamẽ iſta in-
efficax eſt, quamdiu ei poteſt opponi exceptio non numerata
pecunia, ſcilicet olim vſque ad quinquennium, ſed hodie intra
biennium. Ex iſta autem obligatione naſcitur actio, quæ voca-
tur cõdictio ex lege, ſcilicet tunc quando non habet locum ex-
ceptio non nume, pec. cûm non ſit verborum obligatio, ſi enim
eſſet verborum oblig non haberet locum tit. iſte, ſed ad prce-
dentes titu eſſet recurrendum. Ad intellectum tamen tam text.
quam gloſ-iſtius S. ſciendum eſt, quod ſi aliquis confiteatur
in iudicio ſe debere aliquid alicui, tune valet iſta confeſſio, et-
iam ſi ſine cauſa confiteatur, cùm auctoritas iudicis, ſiue iudicij
vicem cauſæ ſuppleat: vt ffde inter adtllj. & iij. Si autem extra
iudicium facta ſit confeſſio: aut eſt facta ſine cauſa, & tune non
valet: aut cum cauſa, & tunc diſtingue: quia aut opponitur
cauſa mutui, & tune in odium feneratorum poterit opponi
exceptio non nume pec. intra biennium, & compelletur fœne-
rator probare, pecuniam ſe numeraſſe. Aut opponitur cauſa do-
tis, & tune intra menſem, vel annum poterit opponi exceptio
non nume. dotis. Si autem ex ahia cauſa confiteatur ſe debere,
veluti cauſa empt. ſimiliter incontinenti prſumitur cauſa ve-
ra, & ſie confitenti præiudicat. Item queritur, cum quis confi-
tetur in ſcriptura ſe debere; quare non ſtatur ſcriptur præcise:
ſed poreſt opponi contra eam except. non nume pec. Dicas,
quod multûm refert, vrrûm in ſcriptura iſta cõtineatur ſic: No-
neritis M. in noſtra præſentia conſtitutum confeſſum fuiſſe ſe
debere tali cauſa mutui c. Hec enim ſcriptura non dicit, pecu-
niam ſibi num. fuiſſe: ſed confeſſum fuiſſe debere tali, quod
forſan ſpe futuræ numerationis facit, qua forſan non fuit ſub-
ſecuta;& proptereaà contra talem ſeripturam bene poteſt oppo-
ni exceptio non numerata pecuniz, nec ſequitur quod de ne-
ceſſitate tali ſtetur ſeriptura, vt poreſt ſubtiliter indaganti li-
quere Si autem ita contineatur in ſcriptura. Noueritis quod ta-
lis in prſentia noſtra conſtitutus numerauit, vel numerari fe-
cit tali c. hie fit mentio præcise in ſcriptura de numeratione
facta; ideô ſeriptur ſtare oportet, quia non poreſt huiuſmodi
literis exceptio non nume, pecu-oppoui. Item ſcire debes, quod
propter tres gradus exiſtentes in ſeripeura, ſeilicet ſeriptu-
ra, ſtipulationis, & iuramenti dicunt quidam quod tres ſunt
erceptiones reſpondentes itis il gradious dut enin confi-
tetur quis ſe debere aliquid in ſola ſcriptura ſcilicet, ſine ſtipu-
latione, & iuramento: & contra iſtam ſcripturam haber locum
NNN 3 ercep.
a CCntra ideſt, reus v, promiſit, fideiuſſor z... 2a...
bq Contrà verô. Si reus ſub conditione promittat, & fideiuſſor
pure. Accvs.
.aas, ſed contra ſr de Pubain rem actiu lquucunque, s fna.
Solut. ibi ſunt extrinſecæ ſolennitates de tutore, & iudice, qui
debent adeſſe cum pupillus vendit. At hie actus promiſſionis
nullus eſt ſine actu interrogationis. Vnde ex quo dixi, fideiubeo.
c Plus eſt enim. Facit ad
frà, de atio. S plus autem.
tri. l. ſi conſtante. . quo-
tiens. ACCvRS.
Si quidCASVs.
Supra dictum eſt quôd
inter fideiuſſorem, &
creditorem eſt obliga-
tio verborum. ſed qua
obligatio inter fideiuſ-
ſorem, & principalem
reum? Et reſpondet Iu-
ſtinianus, quod ſi ali-
qui fideiuſor pro reo
ſoluerit, habet contra
eum actionem manda-
ti, & ita quanquam ver-
borum obligatio qua
eſt ſtricti iuris, ſit inter
fideiuſſorem, & princi-
palem debitorem, eſt
obligatio mandati, qua
eſt bonæ fidei. Franc.
d(Soluerit. ſiue per iu-
dicem, ſiue non: vt ff.
mandati. LLidémque. S. fi-
aFideiuſſorin deiuſſores. J Sed a etiam
quatuor caſi: in caſibus quatuor, an-
bus agit ante tequam ſoluat, agit mã-
quam ſoluat. dati, vt ſi hoc dictum
ſit, vt ad tempus tenea-
J al. non ſo-
lum enim.
hoc ffde verb ſignii. l ſi cui ffe & in-
& fde ſolutio. l ſolidum. & ff ſoluma-
eſſe, quâm in principali re. At
ex diuerſo, vt minus debeant,
obligari poſſunt. Itaque ſi reus
decem aureos promiſerit, fide-
iuſſor in quinque recte obliga-
tur: contrà verô obligari non
oteſt.
Item fi ille pure promiſerit,
fideiuſſor ſub conditione pro-
mittere poteſt: contrà verd b
nõ poteſt. Non ſolûm autem f
in quantitate, ſed etiam in tem-
pore minus, aut plus intelligi-
tur. Plus eſt enim ſtatim ali-
quid dare, minus eſt poſt tem-
pus dare.
Fideiuſſor ſoluens pro reo, habet
contra eum mandati actionem.
ARET.
6. Si quid autem fideiuſſor
pro reo ſoluerit, eius recupe-
randi cauſa habet cum eo man-
Sed & ſi ouu dixerit, pro eo
erit, ac ſi dixerit, aiu.
Solemnitas intrinſeca interue-
niſſe praſumitur, quando ſcriptu-
ræ verba apta ſunt illam compre-
hendere.
8. In ſtipulationibus fideiuſ-
ſorum ſciendum eſt hoc gene-
raliter accipi, vt quodcunque
ſcriptum ſit quaſi actum, videa-
tur etiam actum s. Ideoque
conſtat, ſi quis ſcripſerit, ſe fi-
deiuſſiſſe, videri omnia ſolen-
niter h acta iT.
DE LITERARVM OBLI-
gationibus B.
TITVLVS XXII.
Qui ſe mutuum accepiſſe nu-
merationis futura ſpe in ſcriptis
vel promitto, intelligitur interrogatio facta eſſe, quaſi ſir pars
promiſſionis, & ſie non
eſt extrinſeca ſolenni-
tas, cum ſit pars ſtipu-
lationis.
DE LITERARVM
obligationibus.
Iſta Rub. continuatur
ad pracedentia. Quia ſu-
prà visi eſt de obligatio-
nibus que contrahuntur
re, & verbis; ideo nie po-
nit de his qua contrahun-
tur literis. Aretinus.
C De literarum obli-
gationibus. De his nullo
in loco fit mẽtio in Pan-
dectis:ſed de aliis tribus
duntaxat. L Grace. 5. j ff.
de fideiuſlj de nouatl.
S.. l. obligamur de oblig.
& nt. fuit enim olim!
perpetua exceptio non
numerate pecunie:nul-
la igitur literarum obli-
gatio. Impp. eam exce-
ptionem temporatiam
fecerunt, atque ita in-
dati iudicium-
7. Grace f etiam fideiuſſor
ita accipitur a, vy iun nices ne-
Muu, éo, Sia, ſiue Bnopas.
tur. 2. Item ſi fuerit con-
demnatus Item ſi cœ-
pit bona ſua diſſipare
reus. 4 Item ſi diu ſtetit
fideiuſſor in obligatio-
ne: vt C. mand. l. ſi pr9
t Intellige de ea. &f mand. l.Lucius. b aliàs non agit, antequam ſoluat, ſed
arbitrio iudi- ſoluere debet: vrff. de cond, indebitam. ( Sed c etiam in
cis, ſecundu his caſibus nullo modo agit. 1. Vt ſi pro inuito, aut donandi a¬
enn out dee nimo Aut in rem ſuam fideiuſſitrur f mand ſi remunerandi.
ir ſteſſein S ſi paſſus & l ſi pro te praſente.3. Iten ſi hoc actum ſit, vt non
obligatione, agam:vt ff mandl. ſi remunerandi.S. Marcellus.4. Item ſi manda-
nec ſuffceret tum non ſit obligatorium: vt j.mandati. S. illud. 5. Item ſi fi-
uod ſtetiſſet deiuſſor non oppoſuit exceptionem quam debuit opponere:
n pronmiſione ve fmanl ſi fiudcauſor AeCVEE.
deiuoſooe. Er c Mandati iudicium. id eſt, actionem, ſi interceſſit mandatum.
aios caus ae ’Eev’a c praſente fdeiuſſiſſet: vt ff. mand. lqui fide, & lex
de ad iſtã gloſ, mandato.
vt per Angel. fſ Gruce Facitffaodl Gree. il raſporn. & infrà, quibus modis toui.
e Fideiuſſor bligatio.S i-verſiculo ſed & Grece &S. de verbo oblig.Sjjvtrum
ſolues quibus autemACCVRS. ADBITrO. Gracum quod in textu habe-
caſibus non a tur, ſic exponitur ti emi piſti leleuo, &c, ti emi, mea: piſti, fide:
gat, aut agere Releuo, iubeo: lego, dico. Quid autem hic ſignificet iubeo, ne-
non poſſit ad- mo vel paulô humanior ignorat: deinde ſequitur thelo, id eſt,
ueparn volo: ſiue boulomai, id eſt, cum deſtinatione qualam animi
principalem. l. ſed & ſi dixerit phemi, id eſt, aio, promitto, pro eo erit, ac
ſi dixerit lego, id eſt, dico.
JIta accipitur. Legendum, ita accipitur: ri u iui nentbe,
Mi, ia, ſiue Bou. Sed & ſi pnui dixerit, pro co erit. ac ſi
dixerit, aéy: vt in l. Grace, de fideiuſſ& in lib. ſeriptis. Ad idem
pertinens l. blanditus. C. eod. nondum à quoquam ex fide bona
reſtitura ſie emendanda eſt auctoritate libroru antiquoru: quod
um pro alio interunires tui ſui diſtiy optine conuenit clt.
S. ſi quis interroget ffde verbobl vel vt docet Obſ.14.c. 40 CvIAC.
In ſtipulationibus fideiuſſorum. CASVS. Stipulatio autem fide-
iuſpoteſt eſſe cauta, & nõ cauta. ſi autem cauta non ſit,vt ſi in-
tem ſolenitas, ſtrumentum dicat quod ipſe promiſerit creditori interroganti:
vel ertor ſeri¬ nihilominus omnia praſumuntur ſolenniter acta, quaſi inter-
ventis poſunt rogati promiſionen preceſet, hoe dieit vſque ad fi Franc.
moui n aian quaſi dieat, ſita dicit ſeriptura, ae ſi veréiea
des leninſi fuiſſet factum, quod forté fuit, vel non fuit actum, certe pra-
mod conra ſumitur pro ſeriptura, vt ſie videatur actum: & hac ſcriptura
us fuerit ſine priuata. dicit enim ſi quis ſe, &c. & ex cauſa: vnde incontinen-
ſeriptis cele- ti præiudicat, niſi contrà probetur: vi fde non nume. pe. l gen-
bru,lictt in raliter. Et facit ad hunc s ſf de verbor oblig l ſciendum. & Cod de
Sripis, reda contruhen fſlipul j. & ſupra itu jeS ſ ſeriptum. In ſeriptura au-
tas ſi in ſes. tem publica conſtat, ei ſtandum multô magis, niſi contrà pro-
ptis ſit celebra betur: t Cod, de proba l.ccm precibus. & in authent de fide inſtru-
tus, nõ repro- ment. . ſi verô moriantur. in princip. S. coll vi. Item nota, hic
batur, niſi per præſumi omnia ſolenniter acta, quod probant ſupradict le-
contrari¬ ges. ACCVRS.
pturamPe ra l’ solenniter id eſt, etiaminterrogationem factam fuiſſe, quam
atenm neceſſe eſt prcedere: vt S, de verborum oblig in prine. & Cod de
verborum. Ang. contrahen & commit ſtipull.j.
Inſtitut.
d No. ſecundú
Angel hic,
quod falſitas
inſtrumenti, i¬
cõfeſſus fuerit, ni intra bienni ſpa-
tium non numeratæ pecuniæ exce-
puionem obiecerit, poſteà literis ef-
fictualiter obligatur.
duxerunt obligationem
literarum. CvTAe.
4
Lim ſeriptura.).
Totus iſte tit. di¬1
uiditur in duas partes.
Primô ponit qualiter olim ſcriptura obligabat, & eius correctio-
nem, & nouu ſtatutum. Secudo ponit intra quãtum tẽpus olim,
& hodie poreſt opponi exceptio nõ numeratæ pecuniæ. Secun-
daibi: Que auo io iui a donmin lutin quideſſer o¬
bligatio literarum. Et reſp.dicens, quod oblig. literarum eſt il-
la, qu neque conſtat re, neq; verbo, neque conſenſu:ſed literis,
ſiue ſeriptura. Iſta obligatio literarum fiebat olim cum quadam
ſolennitate, quam hodie non habemus. Obligatie tamẽ iſta in-
efficax eſt, quamdiu ei poteſt opponi exceptio non numerata
pecunia, ſcilicet olim vſque ad quinquennium, ſed hodie intra
biennium. Ex iſta autem obligatione naſcitur actio, quæ voca-
tur cõdictio ex lege, ſcilicet tunc quando non habet locum ex-
ceptio non nume, pec. cûm non ſit verborum obligatio, ſi enim
eſſet verborum oblig non haberet locum tit. iſte, ſed ad prce-
dentes titu eſſet recurrendum. Ad intellectum tamen tam text.
quam gloſ-iſtius S. ſciendum eſt, quod ſi aliquis confiteatur
in iudicio ſe debere aliquid alicui, tune valet iſta confeſſio, et-
iam ſi ſine cauſa confiteatur, cùm auctoritas iudicis, ſiue iudicij
vicem cauſæ ſuppleat: vt ffde inter adtllj. & iij. Si autem extra
iudicium facta ſit confeſſio: aut eſt facta ſine cauſa, & tune non
valet: aut cum cauſa, & tunc diſtingue: quia aut opponitur
cauſa mutui, & tune in odium feneratorum poterit opponi
exceptio non nume pec. intra biennium, & compelletur fœne-
rator probare, pecuniam ſe numeraſſe. Aut opponitur cauſa do-
tis, & tune intra menſem, vel annum poterit opponi exceptio
non nume. dotis. Si autem ex ahia cauſa confiteatur ſe debere,
veluti cauſa empt. ſimiliter incontinenti prſumitur cauſa ve-
ra, & ſie confitenti præiudicat. Item queritur, cum quis confi-
tetur in ſcriptura ſe debere; quare non ſtatur ſcriptur præcise:
ſed poreſt opponi contra eam except. non nume pec. Dicas,
quod multûm refert, vrrûm in ſcriptura iſta cõtineatur ſic: No-
neritis M. in noſtra præſentia conſtitutum confeſſum fuiſſe ſe
debere tali cauſa mutui c. Hec enim ſcriptura non dicit, pecu-
niam ſibi num. fuiſſe: ſed confeſſum fuiſſe debere tali, quod
forſan ſpe futuræ numerationis facit, qua forſan non fuit ſub-
ſecuta;& proptereaà contra talem ſeripturam bene poteſt oppo-
ni exceptio non numerata pecuniz, nec ſequitur quod de ne-
ceſſitate tali ſtetur ſeriptura, vt poreſt ſubtiliter indaganti li-
quere Si autem ita contineatur in ſcriptura. Noueritis quod ta-
lis in prſentia noſtra conſtitutus numerauit, vel numerari fe-
cit tali c. hie fit mentio præcise in ſcriptura de numeratione
facta; ideô ſeriptur ſtare oportet, quia non poreſt huiuſmodi
literis exceptio non nume, pecu-oppoui. Item ſcire debes, quod
propter tres gradus exiſtentes in ſeripeura, ſeilicet ſeriptu-
ra, ſtipulationis, & iuramenti dicunt quidam quod tres ſunt
erceptiones reſpondentes itis il gradious dut enin confi-
tetur quis ſe debere aliquid in ſola ſcriptura ſcilicet, ſine ſtipu-
latione, & iuramento: & contra iſtam ſcripturam haber locum
NNN 3 ercep.