Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>: Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 5,2): Institutionum, Sive Primorvm Totivs Ivrisprudentiae Elementorum Libri Quatvor: Omnia à mendis quàm accuratissimè repurgata, atque vindicata (Lyon, 1627)

555 Inſtitutionum Im

ideô non videtur bené excipi. Sed Bart. in l.honorariis. fde ac.
& obliconcludit, quod omnes rei perſecutoriæ ex vtraque par-
te funt perpetuæ. Ex parte autem actoris, rei perſecutori: & ex
parte rei penales, & finiuntur anno.
a JIntra annum ſcilicet vtilem. Nam de talibus annis prtores

loquebantur: vt patet
ff. de vi, & vi ar. l.i.S.
quod autem ait prator.
verannus. & ff de adil.
edic. l. ſeiendum. S. fin.
niſi in caſu, vbi eſt inu-
tilis ad ſui principium:
ſed continuus ad ſui
proceſſum: vt ff. de ca-
lum. L.annus.
b Aliquando. ecce
quare dicit, plerumque.
t Conſtitutionibus. de
quibus dixit ſuprà eod.
Iy Donorrun poſſei
lonorum poſſeſſori.
ia eſt, ceuilte poſerlio-
ri, qui vult ſuccedere de
iure pratorio, qui habet
hreditatis petitionem
bonorun poſeſſoriam
le qua habes, ff de poſ-
iaomts auas peſ-
tumACCVRS.
e J Haredis loco ſunt. vt
quibus reſtituta eſt hæ-
reditas per fideicom-
miſſum: quibus datur
hareditatis petitio fi-
deicommiſſaria: de qua
habes, ff de fideicomm.

intra annum? viuere. Nam &
ipſius prætoris intra annum e¬
rat imperium. Aliquando b ta-
men & in perpetuum extẽdun-
tur, id eſt, vſque ad finem cõſti-
tutionibus introductum: qua-
les ſunt e quas bonorum poſ-
ſeſſori d, cteriſque qui hre-
dis loco ſunt , accommodat.
Furti quoque manifeſti actio
quamuis ex ipſius pratoris iu-
riſdictione proficiſcatur !, ta-
men perpetuô datur. abſurdum
enim eſſe exiſtimauitt, anno
cam terminari.
Ex maleficiis pœnales actiones
quauis contra hæredes non dentur,
haredibus tamẽ offenſi dantur, ex-
cepta actione iniuriarum: actiones
autẽ ex cõtractu dolo inito aduer-
sũ haredes ſi nihil ex eoad eos per-
uenerit, minimé competunt. Omnes
tamen pnales actiones lite conte-

erialium Liber iiij 556

nales. & ffde act.ex iudiciorum. in

fi. Ieem niſi aliquid

redem peruenerit, tunc enim tenetur: vrff. de calum.
reuem. & f. quod me cat l videamus. In duobus tas
bus eſt contra, vr in actione vi bono. rapto.

ad h¬
l. in ha-
men caſi-
que non datur in

hœredem, licèt ad hœredem aliquid peruenerit: ſed furtiua da-

1. JNon autẽ P omnes actio-
nes qu in aliquem aut ipſo
iure! competunt, aut à præto-
re dantur, & in haredem æque
competunt, aut dari ſolent E.
Eſt enim certiſſima iuris regula,
Ex maleficiis! pœnales actio-
nes in hredem rei non compe-
tere ; veluti furti, vi bonorum
raptorum, iniuriarum, damni
iniuriæ. Sed hredibus e hu-
iuſmodi actiones competunt,
nec denegantur, excepta iniu-
riarum actioneP, & ſi qua alia
ſimilis ainueniatur . Aliquan-
do tamen etiam ex contractu
actio ſ contra hœredem non
competit; veluti cum teſtator
doloset verſatus ſit, & ad h¬
redem u eius nihil ex eo dolo
peruenit. Pœnales autem actio-
nes quas ſuprà diximus *, ſi ab
ipſis principalib. perſonis fue-
rint conteſtatæ y, & hæredibus

tur condictio: vt ff. vi
boa rapu ’iy li ſu liet
in interdicto vnde vi:
quod non datur in ha-
redem:ſed in factum a¬
ctio: ve ff de vi, & vi
armd. .fi.
n Damni iniurie. le-
gis Aquilix actio.
0 J Sed haredibus. id
eſt, haredibus eorum
qui paſſi ſunt hac ma-
leficia.
p Iniuriarum actine.
Nam haec non datur

hredi niſi lis conte-

ſtetur. hoc ideô: quia
non eſt in bonis no-
ſtris ante lit. conteſt.
vt ff de iniur. l. iniuria-
rum. iij. & l. iniuria-
in principio. & in
aſis tte e li in
quia nihil mihi de pa-
trimonio abeſt, nec
reo adeſt: vt ff de col.
bo. l. cum emancipati. S.
emancipatus. Sunt &
aliæ ſimiles ei, vt ſub-

iicit, in quibus nec

actori aliquid de patri-

ſtata contra hæredes tranſeunt.
bare. pet. per totum. Et
ha duæ ſunt rei perſecutoriæ. AecvRs.
f Proficiſcatur. Nota, à actionem furti manifeſti eſſe præto-
riam, ſed non manifeſti eſt ciuilis: vts. de nox S ſunt autem.
gJExiſtimauit. ſcilicet prtor. & idem in qualibet pœnali in
eo quod peruenit ad delinquentem: ve ff de vi, & vi arma l. j-in
princ. & ffde dolo. l. Sabinus.
Non autem omnes.J CASVS. Expediuit iam dominus Iuſti-
nianus primam partem rubri, modô incipit tractare de ſecunda
parte, dicẽs, Non autem omnes, &c. vnde queſiui, vtrûm omnes
actiones dentur hœredibus, & in hœredes? & reſpaquod nõ. Cer
tiſſima eſt enim regula iuris, qu dicit, ex maleficio actiones in
haredes non competere: cuiuſmod ſunt actio furti, vi bo-ra. in-
iuriarum, damni iniuriæ. quod intellige lite non conte. contra
defunctum: etiam ſi ad hredes furtum peruenerit per malefi-
cium. Et poſſem cum iſto s. conigere illum. ponales actiones,
&c. dicendo, quod penales actiones deſcendentes ex malefi-
cio, lite conte. cum defuncto, competunt, vel dantur hœredibus
corum qui maleficium paſſi ſunt: excepta actione iniuriarum,
& ſi qua alia ſimilis inueniatur. & ſumus in verſ. Aliquando ta
men. Quia propter quandam generalitatem, quam vidiſtis mo-
dô in 5. præcedenti (vidiltis enim, quod certiſſima iuris regula
eſt, qua dicit, ex maleficio penales act in hredem non cõpe-
tere & haberis regulam iſtamff de pri-deli) videbatur à contra-
rio ſenſu, quod omnes actio. quæ non ſunt pœnales ex male-
ficio, dentur in hœredes: & ſie quod omnes actiones ex contra-
ctu prouenientes dentur contra hredes: ides contra generali-
tatem iſtam ſumptam à contrario ſenſu, ex iſtagenerali regula
loquitur litera iſta, & dicit: Aliquando tamen actio ex cõtractu
non datur contra haredem; veluti ſi dolose verſatus fuerit te-
ſtator in contractu, & ex dolo teſtatoris ad hœredé res non per-
uenerit. Et ſum in verſi. Pœnales autem. Suprà vidiſtis, quod cer-
tiſſima eſt iuris regula, qua dicit, ex maleficio petentis penales
actiones, de quibus ſuprà dixit, ſi ab illis principalibus perſonis
in cis lis fuerit cõteſtata, hredibus dantur, & in hredes tranſ-
eunt.hdd Franciſeus.
h s Non auiem. hic ponit diuiſionem, quod aliæ ſunt tranſito-
ria, alie non: ſed ſuperior fuit, quod ali erant perpetuæ, alia
non:vt S eod in princip.
t rA ..
i Ipſo iure. ſcilicet ciuili.
E Dari ſolnt. ſcilicet iure pretorio. AccvRs.
lJ Ex malefieius ſeilcet priuatis, vt ſubitcit in exemplis, & ſub-
audi, vel quaſi maleficis vt ſuprà deobligatex quai ſi
Quid in publicis, de quib tractatur j de publi iudi Reſpridem,
& plus: quia etiam lite conteſtata non tranſeunt contra hære-
des: vrſf de aeeuſa. l ex iudiciorum. niſi e in quinque caſibus.
Primus eſt legis lulia maie ain duobus capirulis tantum
i eius legis: vt ffad leg. Iuliam maieſt l.fin. 2. Secundus eſt crimen
hareſis: v c. de apoſtdue.& l. apoſtatarum in fn.. Tertius eſt
crimen repetundarum. Quartus eſt de reſiduis5. Quintus pe-
culatus crimen: vt ffad legem Iul pecu lh.
m , Non cempetere. niſi lis fuerit conteſtata: vt infrà, S. po-

monio abeſt, nec reo
aliquid adeſt: vnde idem iuris eſt quod & in iſta, vt eſt actio
in factum, que datur contra libertum vocantem patronum in
ius ſine venia, in quinquaginta aureos, vel in filiuim vocantem
patrem: vt infrà de pœna teme. lit. S. fin. & ffde in ius vo.ll pen.
Idem in popularibus act. vt ſi quis habeat poſitum, vel ſuſpen-
ſum: vt ffde his qui doie. vel effu. l ſi verô.S. qua autem. Qui-
dam dicunt idem de actione in factum de calumniatoribus: vt
ff.de calum.l.hac actio. Sed certe ibi alia eſt ratio, quia habet con-
dictionem ob turpem cauſam, vt ibi dicitur. Item quia abeſt
ibi aliquid actori, & adeſt aliquid reo, vnde non eſt ſimile ſu-
pradictis.
a J Et ſi qua alia ſimilis. Huic ſimilis fuit actio de moribusl.
vlt C. Th de ine.nupt. Cvac.
q Inueniatur.hic continuatur ille S. qui eſt j co. S pnales.
r Etiam ex contractu. non ſolûm ex delicto.
ſ Actio.ſcilicet de dolo, nata propter dolum adhibitu in con-
trahendo. Nam ſia dedit dolus cauſam contractui, nõ agitur a¬.
ctione ex eo contractu, cûm nullus ſit, ſed de dolo:vt hie, & ffdec
dolo. & eleganter. in prin. Si enim eſſet incidens, ageretur actio¬t
ne ex eo contractu, vt purgaretur dolus: vt ffde at empt l. Iu-
lianus.S ſi venditor. & daretur in hæredes: vt ff de act. & obligl.
ex contractibus. 2. Vel pone caſum, quod dolus fuit incidens, vel
ſuperueniens, & remanet contractus, & non agitur contra ha-
redem, niſi peruenerit aliquid ad eum; vt in actione depoſiti,
qu datur in duplum contra eum qui dolum commiſit in de-
poſito cauſa tumultus, vel incendij, vel ruin, vel naufragij, ſed
in hœredem non datur in duplum ex dolo defuncti, licet in
ſimplum detur: vtff depoſitilj. S.j. Item qualis eſt actio in fa-
ctum qua datur contra agrimenſorem; non autem aduerſus
haredem: vt ff ſi menſ fal mo di L.iij. S. penul. Item in actione
ex ſtipulatu iudicio ſiſti in eo qui erat conuentus iniuriarum:
vi ff ſi quis cau l ſi eum. S-iniuriarum. Idem eſt in actione tribu-
toria:vt ffade trib.Lillud fi. & de his caſibus loquitur hic Scum
dicit b, ex contractu in hredem non dari quãdoque. Aliàs au¬!
tem ex contractu agitur contra haredemetiam de dolo defun-t
cti regulariter: v ff-de atio & obliga lex contractibus. hae,
poſiti qua ſunt huie contrarie. & hanc ſpecialitatem, ſi velis tene-
re primam opinionem, denotat hc litera, cûm dicit, Aliquan-
do tamen, &c. e. A:
9Veluti cm teſtator. Nec enim ex omni dolo defuncti tene-
tur hres, ſed ex eo tantum, quod rebus actoris damnum attu-
lit. l.1. C de har. C:ac...
t Dolost. dolo dante cauſam contractui. 2. Vel dic incidenti,
vel ſuperuenienti, vt modô diximus.ACCVRS.
u JAd haredem. ſed ſi ſuperueniſſer actio in factum, perpetud
contra haredem, & contra defunctum daretur:vt ffde dolohua-
que. Sed de dolo olim intra annum vtilem, hodie intra bien-
nium continuum datur: vt C.de dolo.lfi.
xJ Diximus vtS.eod.S non autem omnes.
y ſConteſtat. Imô ve dentur hredi, ſola præparatio ſif-

ficit: vtff de inoffie teſtamentol poſtbumus. Sfin. loann.. e