DOI Artikel:
Kowalczyk, Jerzy: Świątynie i klasztory późnobarokowe w archidiecezji lwowskiej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14538#0195
194
II R/Y KOWALCZYK
1760 r. ks. A. Schirmer195. Kierownikiem prac budowlanych w latach 1765-1776 był architekt Franciszek
Kulczycki196. Kolegium otworzono w 1776 г., ale już jako Collegium Teresianum. Z zaplanowanego trój-
skrzydłowego założenia zrealizowano długie środkowe oraz prawe boczne. Kościół usytuowany na osi otrzymał
wspaniałą rzymską fasadę197, natomiast owalny korpus nawowy nie wyszedł z fundamentów. Został jednak
zaznaczony na planie orientacyjnym, wykonanym po 1784 г., gdy kolegium zostało oddane przez władze
austriackie na szpital. Szczegółowe pomiary wykonane w 1808 r. pozwalają na ocenę stanu gmachów przed
austriacką modernizacją198 (il. 15). Skrzydła trzykondygnacjowego kolegium były półtoratraktowe, nakryte
dachami mansardowymi. Skrzydło boczne było dłuższe od tylnej strony kolegium. W przedniej części skrzydła
bocznego, na zakończeniu, mieściła się długa, dwukondygnacjowa sala z loggiami, przeznaczona z pewnoś-
cią na teatr. W czasie austriackiej przebudowy elewacje skrzydeł od strony dziedzińca otrzymały szatę kla-
sycystyczną (il. 16). Tylko na tylnych elewacjach pozostało późnobarokowe opracowanie ścian o gład-
kich podziałach ramowych i płaskich obramieniach okien z wydatnymi kluczami (il. 17). Zachowano też
szczyt z wazonami rokokowymi, wieńczący ścianę czołową skrzydła bocznego.
Badacze wysuwali różne atrybucje autorstwa kolegium pijarów, uznając je za dzieło Jana de Witte
lub Piotra Polejowskiego (M. Orłowicz)199, Francesca Placidiego (Z. Hornung)200, Jakuba Fontany (T. Mań-
kowski)201, Pawła Fontany (V. Vujcyk)202. Trzeba jednak zaznaczyć, że mamy do czynienia z dziełem dwu
autorów. Przednią, fasadową część kaplicy projektował architekt rzymski, natomiast skrzydła mógł stwo-
U5 Diccionario, vol. I, 1983, s. 26 (I. Buba).
196 Vujcyk 1998, s. 154-155.
197 Fasadę kościoła wzorowaną na bazylice S. Giovanni na Lateranie analizuję na s. 260.
198 Centralne Państwowe Archiwum Historyczne we Lwowie (dalej cyt.: CPAH-Lw.), fond 742, op. 1, spr. 1702. Sygnatury
austriackich pomiarów gmachu z 1808 r. zawdzięczam dr Volodymyrowi Vujcykowi, a fotografie prof. Orestowi Maciukowi, dy-
rektorowi Archiwum.
199 Orłowicz 1925, s. 190.
200 Hornung 1947, s. 297.
201 Mańkowski 1974, s. 348.
202 Vujcyk 1998, s. 164, przyp. 15.
II R/Y KOWALCZYK
1760 r. ks. A. Schirmer195. Kierownikiem prac budowlanych w latach 1765-1776 był architekt Franciszek
Kulczycki196. Kolegium otworzono w 1776 г., ale już jako Collegium Teresianum. Z zaplanowanego trój-
skrzydłowego założenia zrealizowano długie środkowe oraz prawe boczne. Kościół usytuowany na osi otrzymał
wspaniałą rzymską fasadę197, natomiast owalny korpus nawowy nie wyszedł z fundamentów. Został jednak
zaznaczony na planie orientacyjnym, wykonanym po 1784 г., gdy kolegium zostało oddane przez władze
austriackie na szpital. Szczegółowe pomiary wykonane w 1808 r. pozwalają na ocenę stanu gmachów przed
austriacką modernizacją198 (il. 15). Skrzydła trzykondygnacjowego kolegium były półtoratraktowe, nakryte
dachami mansardowymi. Skrzydło boczne było dłuższe od tylnej strony kolegium. W przedniej części skrzydła
bocznego, na zakończeniu, mieściła się długa, dwukondygnacjowa sala z loggiami, przeznaczona z pewnoś-
cią na teatr. W czasie austriackiej przebudowy elewacje skrzydeł od strony dziedzińca otrzymały szatę kla-
sycystyczną (il. 16). Tylko na tylnych elewacjach pozostało późnobarokowe opracowanie ścian o gład-
kich podziałach ramowych i płaskich obramieniach okien z wydatnymi kluczami (il. 17). Zachowano też
szczyt z wazonami rokokowymi, wieńczący ścianę czołową skrzydła bocznego.
Badacze wysuwali różne atrybucje autorstwa kolegium pijarów, uznając je za dzieło Jana de Witte
lub Piotra Polejowskiego (M. Orłowicz)199, Francesca Placidiego (Z. Hornung)200, Jakuba Fontany (T. Mań-
kowski)201, Pawła Fontany (V. Vujcyk)202. Trzeba jednak zaznaczyć, że mamy do czynienia z dziełem dwu
autorów. Przednią, fasadową część kaplicy projektował architekt rzymski, natomiast skrzydła mógł stwo-
U5 Diccionario, vol. I, 1983, s. 26 (I. Buba).
196 Vujcyk 1998, s. 154-155.
197 Fasadę kościoła wzorowaną na bazylice S. Giovanni na Lateranie analizuję na s. 260.
198 Centralne Państwowe Archiwum Historyczne we Lwowie (dalej cyt.: CPAH-Lw.), fond 742, op. 1, spr. 1702. Sygnatury
austriackich pomiarów gmachu z 1808 r. zawdzięczam dr Volodymyrowi Vujcykowi, a fotografie prof. Orestowi Maciukowi, dy-
rektorowi Archiwum.
199 Orłowicz 1925, s. 190.
200 Hornung 1947, s. 297.
201 Mańkowski 1974, s. 348.
202 Vujcyk 1998, s. 164, przyp. 15.