PAL. LAT. 1369
PAL. LAT. 1369
Astronomisch-astrologische Sammelhandschrift: Richard von Wallingford • Jo-
hannes von Gmunden • Albategni • Albumasar • Messahalla • Iafar • Ps.-Her-
mes • Ptolemaeus-Hali ihn Ridwan • Hali Imrani • Thebit ben Corat • Zael •
Philo
Papier, 161 Bll., ca. 31,5 x 20,5 cm. - Süddeutschland, Mitte 15.Jh.
6VI + V79 + 6VI151 + (3 + II)158. Einige Lagenreklamanten. Foliierung 17.Jh. f. l-56.56a.b,
57-67. 67a-158. Nach 143v eingehefteter Zettel. 152-158 kleineres Format ca. 23 x 15 cm.
Textraum ca. 25 x 15 cm, 2 Spalten, 42-61 Zeilen. Cursiva gotica und Bastarda von meh-
reren Händen; Nachträge und Glossen um 1500. - Hs. ist rubriziert, Initialen nicht im-
mer eingesetzt. Zahlreiche Zeichnungen zu den Texten: Theorica planetarum, Aufrisse
für Tafeln astronomischer Instrumente (s. Texte). - 144v-147v in je sechs Kreisringen:
Bilder der Planeten inkl. Sonne und Mond, ihre Häuser (4 Tierkreiszeichen) und Kinder,
letztere nicht dargestellt, nur im sechsten Ring eingetragen. 148r-151v Tierkreismann und
die 48 Sternbilder des Almagest als Gruppierungen von Sterne zusammenfassenden Ge-
stalten; farblavierte und mit Farbstiften kolorierte Zeichnungen. - Einband s. Schunke
II2 877.
10
Datierung der Hs. 144v auf dem Tisch vor der Gestalt des Saturn 1444 evtl. zu lesen
12.10.1444. - Besitzereintrag: lr Liber magistri Johannis Virdung de hlasfurt dono datus a
domino Leonardo Lüser in ciuitate Boppardia. Monogramm; Nachträge und Glossen von
derselben Hand um 1500, s.o. - Zu Johannes Virdung s. cpl 1375 u.ö. - Deutsche Texte
in schwäbischer Mundart.
Allacci-Reg. lr C. 89/844.
Lit.: Saxl 116-19, Abb. Tafeln IX und XIV. - Buonocore 1540.
lra-53vb Richardus de Wallingford, Johannes de Gmunden, De instrumento
Albion. >Incipit tractatus de composicione et vsu cuiusdam instrumenti quod Albion
nuncupatur editus per venerabilem magistrum Johannem de Gmünden< Albion est
instrumentum geometrion ... lrb und lva ... vnde anno domini 1430 currente tempus
ab equinoctio vernali ... 47vb Ad constituendum figuram in qua faciliter inuenitur
vera coniunctio et oppositio ... 49rff. Tabula centri saturni... (Tabellen der Plane-
tenbewegungen); 53va (unten) Hec tabula que intitulatur tabula stellarum fixarum
verificata est... ab anno Christi 1327per additionem 17 graduum ... 53vb >Explicit
tractatus albionis< TH.-K. 74.8 (ds. Hs.); 74.7: Traktat des Richard von Walling-
ford in der Überarbeitung des Johannes von Gmunden (1430) vgl. Saxl I 16.
J.D. North, Richard of Wallingford (zu cpl 1340,60vff.), II 131-133 (ds. Hs.
erwähnt). Zu 47vb s. TH.-K. 34.9. Zinner Hss. 3022-3029. - 53vb Fixsternliste zu
53va (s.o.) von 1327: Alhayoch ... 15 Sterne der Größe I mit Koordinaten. - 54r
Figura: Instrumentum de vera coniunctione.
54va-55rb Astrologia. Duodecim domos adequare. In hoc canone docet equare duo-
decim domos quarum inicium est ab ascendente ... 55r Figura caeli. Horas diei trans-
actas per gradum ascendentem inuenire. Hie docet...
67
PAL. LAT. 1369
Astronomisch-astrologische Sammelhandschrift: Richard von Wallingford • Jo-
hannes von Gmunden • Albategni • Albumasar • Messahalla • Iafar • Ps.-Her-
mes • Ptolemaeus-Hali ihn Ridwan • Hali Imrani • Thebit ben Corat • Zael •
Philo
Papier, 161 Bll., ca. 31,5 x 20,5 cm. - Süddeutschland, Mitte 15.Jh.
6VI + V79 + 6VI151 + (3 + II)158. Einige Lagenreklamanten. Foliierung 17.Jh. f. l-56.56a.b,
57-67. 67a-158. Nach 143v eingehefteter Zettel. 152-158 kleineres Format ca. 23 x 15 cm.
Textraum ca. 25 x 15 cm, 2 Spalten, 42-61 Zeilen. Cursiva gotica und Bastarda von meh-
reren Händen; Nachträge und Glossen um 1500. - Hs. ist rubriziert, Initialen nicht im-
mer eingesetzt. Zahlreiche Zeichnungen zu den Texten: Theorica planetarum, Aufrisse
für Tafeln astronomischer Instrumente (s. Texte). - 144v-147v in je sechs Kreisringen:
Bilder der Planeten inkl. Sonne und Mond, ihre Häuser (4 Tierkreiszeichen) und Kinder,
letztere nicht dargestellt, nur im sechsten Ring eingetragen. 148r-151v Tierkreismann und
die 48 Sternbilder des Almagest als Gruppierungen von Sterne zusammenfassenden Ge-
stalten; farblavierte und mit Farbstiften kolorierte Zeichnungen. - Einband s. Schunke
II2 877.
10
Datierung der Hs. 144v auf dem Tisch vor der Gestalt des Saturn 1444 evtl. zu lesen
12.10.1444. - Besitzereintrag: lr Liber magistri Johannis Virdung de hlasfurt dono datus a
domino Leonardo Lüser in ciuitate Boppardia. Monogramm; Nachträge und Glossen von
derselben Hand um 1500, s.o. - Zu Johannes Virdung s. cpl 1375 u.ö. - Deutsche Texte
in schwäbischer Mundart.
Allacci-Reg. lr C. 89/844.
Lit.: Saxl 116-19, Abb. Tafeln IX und XIV. - Buonocore 1540.
lra-53vb Richardus de Wallingford, Johannes de Gmunden, De instrumento
Albion. >Incipit tractatus de composicione et vsu cuiusdam instrumenti quod Albion
nuncupatur editus per venerabilem magistrum Johannem de Gmünden< Albion est
instrumentum geometrion ... lrb und lva ... vnde anno domini 1430 currente tempus
ab equinoctio vernali ... 47vb Ad constituendum figuram in qua faciliter inuenitur
vera coniunctio et oppositio ... 49rff. Tabula centri saturni... (Tabellen der Plane-
tenbewegungen); 53va (unten) Hec tabula que intitulatur tabula stellarum fixarum
verificata est... ab anno Christi 1327per additionem 17 graduum ... 53vb >Explicit
tractatus albionis< TH.-K. 74.8 (ds. Hs.); 74.7: Traktat des Richard von Walling-
ford in der Überarbeitung des Johannes von Gmunden (1430) vgl. Saxl I 16.
J.D. North, Richard of Wallingford (zu cpl 1340,60vff.), II 131-133 (ds. Hs.
erwähnt). Zu 47vb s. TH.-K. 34.9. Zinner Hss. 3022-3029. - 53vb Fixsternliste zu
53va (s.o.) von 1327: Alhayoch ... 15 Sterne der Größe I mit Koordinaten. - 54r
Figura: Instrumentum de vera coniunctione.
54va-55rb Astrologia. Duodecim domos adequare. In hoc canone docet equare duo-
decim domos quarum inicium est ab ascendente ... 55r Figura caeli. Horas diei trans-
actas per gradum ascendentem inuenire. Hie docet...
67