DOI Artikel:
Krasny, Piotr; Sito, Jakub: "Pan Piotr Polejowski snycyrz lwowski" i jego dzieła w kościele Franciszkanów w Przemyślu
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.25724#0178
176
Piotr Krasny, Jakub Sito
17639, 11 I 176410 i 9 II 1765* 11. Do rachunku z 7 VI 1764 dołączono kwit, tzw. „re-
gestr roboty”, w którym wymieniono drobne elementy rzeźbiarskie ołtarza (wraz z
wyszczególnieniem ilości poszczególnych „sztuczek”): „dzieciuków, kroksztynów,
serafinków, palmów, cerat, obłoków”, a także detali snycerskich o charakterze sym-
bolicznym: „trupia głowa, kwiaty lilii. Imię Maria, miesiąc, infuła, kapelusz kardynal-
ski i pastorał”. Wszystkie one zachowane są do dzisiaj w ilości odpowiadającej cyto-
wanej specyfikacji. Figury i „sztuczki” do ozdoby ołtarza były zapewne gotowe przed
8 VII 1765, w tym bowiem dniu stolarz Michał Olaszkiewicz zobowiązał się, że wy-
stawi strukturę retabulum do 29 IX tegoż roku12.
Budowa ołtarza wielkiego nie była jedynym przedsięwzięciem, do którego fran-
ciszkanie przemyscy zaangażowali „snycyrza Polejowskiego”. Już w czerwcu 1760 r.
odbierał on (tym razem w rachunkach nie odnotowano imienia) zapłatę za „statuy S.
Bonawentury, S. Ludwika, S. Andrzeja de Comitibus i B. Józefa de Cupertino, które
będą na kratkach przed wielkim ołtarzem”13. Owe figury nie zachowały się jednak do
naszych czasów. W znakomitym stanie przetrwał za to drewniany lawaterz z cynową
figurą Św. Franciszka (il. 9, 10), który zamówiono także u Polejowskiego. Zadatek na
wykonanie drewnianego obramienia lawaterza wypłacono 4 VII 176014, a już 16 XI
jego struktura została przywieziona do Przemyśla15. W tymże listopadzie „Panu Pole-
iowskiemu snycyrzowi lwowskiemu dodało się reszty do [...] lawaterza drewniane-
go”16, natomiast w marcu 1761 roku zapłacono konwisarzowi za odlanie figurki Św.
Franciszka17. W księdze fabrycznej nie odnotowano nazwiska artysty, który wykonał
model dla konwisarza, nie ma jednak powodu by nie wiązać go z Polejowskim, jako
autorem obudowy lawaterza. Jest to tym bardziej uprawomocnione, że kształt cyno-
wego posążka jest bardzo bliski formom figur z ołtarza głównego. Dotyczy to zwłasz-
cza silnej ekspresji figury, widocznej zwłaszcza w twarzy o drapieżnym wyrazie i
szponiastych palcach, a także szatach drapowanych w potężne, ostre fałdy18. Bez
większych wątpliwości za autora tej rzeźby można uznać „snycyrza Polejowskiego”,
czyli po prostu Piotra Polejowskiego.
Poza tym w r. 1760 „Pan Polejowski” wykonał parę relikwiarzy hermowych Św.
Kajetana i Św. Walentego19, a w r. 1763 nie zachowane „umbraculum wspaniałe”
9 Frazik, op. cit., s. 322.
1(1 Ibidem, s. 322.
11 Ibidem, s. 322. Zwracają uwagę tak regularnie pojawiające się miesiące zimowe. Niewątpliwie fragmen-
ty ołtarza przywożono ze Lwowa do Przemyśla saniami, stanowiącymi w tym wypadku najtańszy i naj-
dogodniejszy środek transportu.
12 W.S. Wujcyk, Nowe źródło do dziejów wyposażenia wnętrza kościoła franciszkanów w Przemyślu, [w:]
SKW, t. 3, red. J.K. Ostrowski, Kraków 1998, s. 317-319.
13 AFP, ks. XVI, s. 74, dokument ten cytują: Bochnak, op. cit., s. 138 i Frazik, op. cit., s. 322.
14 AFP, ks. XV, Księga wydatków konwentu przemyskiego 1746-1767, k. nlb. Zob. też Frazik, op. cit., s.
322.
15 Frazik, op. cit., s. 322.
10 AFP, ks. XVI, s. 79, dokument ten cytują: Bochnak, op. cit., s. 138-139 i Frazik, op. cit., s. 322.
17 AFP, ks. XVI, s. 80, dokument ten cytuje Bochnak, op. cit., s. 139, a zawarte w nim informacje podaje
Frazik, op. cit., s. 322.
is Warto przy tym zauważyć, że bardzo „ostre” formy rzeźby zdają się świadczyć, iż została ona odlana w
formie z mułku, w którym odciśnięto model wykonany w drewnie, co było praktyką stosowaną dość
często w rzeźbie cynowej w okresie baroku. Zob. J, Krause, Sarkofagi cynowe. Problematyka technolo-
giczna, warsztatowa i konserwatorska, Toruń 1996, s. 61-63.
19 AFP, ks. XV, k. nlb, informacja o płatności pod datą 21 VII.
Piotr Krasny, Jakub Sito
17639, 11 I 176410 i 9 II 1765* 11. Do rachunku z 7 VI 1764 dołączono kwit, tzw. „re-
gestr roboty”, w którym wymieniono drobne elementy rzeźbiarskie ołtarza (wraz z
wyszczególnieniem ilości poszczególnych „sztuczek”): „dzieciuków, kroksztynów,
serafinków, palmów, cerat, obłoków”, a także detali snycerskich o charakterze sym-
bolicznym: „trupia głowa, kwiaty lilii. Imię Maria, miesiąc, infuła, kapelusz kardynal-
ski i pastorał”. Wszystkie one zachowane są do dzisiaj w ilości odpowiadającej cyto-
wanej specyfikacji. Figury i „sztuczki” do ozdoby ołtarza były zapewne gotowe przed
8 VII 1765, w tym bowiem dniu stolarz Michał Olaszkiewicz zobowiązał się, że wy-
stawi strukturę retabulum do 29 IX tegoż roku12.
Budowa ołtarza wielkiego nie była jedynym przedsięwzięciem, do którego fran-
ciszkanie przemyscy zaangażowali „snycyrza Polejowskiego”. Już w czerwcu 1760 r.
odbierał on (tym razem w rachunkach nie odnotowano imienia) zapłatę za „statuy S.
Bonawentury, S. Ludwika, S. Andrzeja de Comitibus i B. Józefa de Cupertino, które
będą na kratkach przed wielkim ołtarzem”13. Owe figury nie zachowały się jednak do
naszych czasów. W znakomitym stanie przetrwał za to drewniany lawaterz z cynową
figurą Św. Franciszka (il. 9, 10), który zamówiono także u Polejowskiego. Zadatek na
wykonanie drewnianego obramienia lawaterza wypłacono 4 VII 176014, a już 16 XI
jego struktura została przywieziona do Przemyśla15. W tymże listopadzie „Panu Pole-
iowskiemu snycyrzowi lwowskiemu dodało się reszty do [...] lawaterza drewniane-
go”16, natomiast w marcu 1761 roku zapłacono konwisarzowi za odlanie figurki Św.
Franciszka17. W księdze fabrycznej nie odnotowano nazwiska artysty, który wykonał
model dla konwisarza, nie ma jednak powodu by nie wiązać go z Polejowskim, jako
autorem obudowy lawaterza. Jest to tym bardziej uprawomocnione, że kształt cyno-
wego posążka jest bardzo bliski formom figur z ołtarza głównego. Dotyczy to zwłasz-
cza silnej ekspresji figury, widocznej zwłaszcza w twarzy o drapieżnym wyrazie i
szponiastych palcach, a także szatach drapowanych w potężne, ostre fałdy18. Bez
większych wątpliwości za autora tej rzeźby można uznać „snycyrza Polejowskiego”,
czyli po prostu Piotra Polejowskiego.
Poza tym w r. 1760 „Pan Polejowski” wykonał parę relikwiarzy hermowych Św.
Kajetana i Św. Walentego19, a w r. 1763 nie zachowane „umbraculum wspaniałe”
9 Frazik, op. cit., s. 322.
1(1 Ibidem, s. 322.
11 Ibidem, s. 322. Zwracają uwagę tak regularnie pojawiające się miesiące zimowe. Niewątpliwie fragmen-
ty ołtarza przywożono ze Lwowa do Przemyśla saniami, stanowiącymi w tym wypadku najtańszy i naj-
dogodniejszy środek transportu.
12 W.S. Wujcyk, Nowe źródło do dziejów wyposażenia wnętrza kościoła franciszkanów w Przemyślu, [w:]
SKW, t. 3, red. J.K. Ostrowski, Kraków 1998, s. 317-319.
13 AFP, ks. XVI, s. 74, dokument ten cytują: Bochnak, op. cit., s. 138 i Frazik, op. cit., s. 322.
14 AFP, ks. XV, Księga wydatków konwentu przemyskiego 1746-1767, k. nlb. Zob. też Frazik, op. cit., s.
322.
15 Frazik, op. cit., s. 322.
10 AFP, ks. XVI, s. 79, dokument ten cytują: Bochnak, op. cit., s. 138-139 i Frazik, op. cit., s. 322.
17 AFP, ks. XVI, s. 80, dokument ten cytuje Bochnak, op. cit., s. 139, a zawarte w nim informacje podaje
Frazik, op. cit., s. 322.
is Warto przy tym zauważyć, że bardzo „ostre” formy rzeźby zdają się świadczyć, iż została ona odlana w
formie z mułku, w którym odciśnięto model wykonany w drewnie, co było praktyką stosowaną dość
często w rzeźbie cynowej w okresie baroku. Zob. J, Krause, Sarkofagi cynowe. Problematyka technolo-
giczna, warsztatowa i konserwatorska, Toruń 1996, s. 61-63.
19 AFP, ks. XV, k. nlb, informacja o płatności pod datą 21 VII.