DOI Artikel:
Hēreiōtēs, Panagiōtēs N.: Eis Aiginēs epigraphēn
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14282#0100
α ε 1914
Εις Αίγίν?]ς έπιγραφήν νπδ Π. Ήρειώτον. 93
ψ εν ή μόνον 8τι ή έπιγραφή είνε έγκεχαραγμένη
έπΐ ίδιοοούθμου λίθου, ό δέ ΡΓ&ηΙεθΙ έσημείωσεν
έν τω όηθέντι εργω « δβριιΙοΓβΙβ Θ88Θ ροΙβ8ΐ, 8βά
ϊ<3 ιηίηϊιπθ οβΓίιπη ·>. Έκ δέ των εκάστοτε έπισκε-
πτομένων το μουσεΐον οί μεν έκλαμβάνουσι τον λί-
θον τοΟτον ώς δροθετικόν, οί δέ ώς έπιτύμβιον κα!
άλλοι ώς αγκυραν. Πάντα όμως ταΟτα ούόέν κοι-
νόν εχουσι προς τήν χρησιμότητα τοΰ λίθου τού-
του, οίς αυτό τό σχήμα αυτού αντίκειται, διό έπι-
τρα—ήτω ήμϊν νά έκφράσωμεν περί τούτου γνώμην.
Η πάλαι Αίγινα κατοικείτο, ώς γνωστόν, ύπο
μεγίστου πληθυσμού" κατοίκων δυσαναλόγου προς
τήν έκτασιν αύτής. Έκτος τούτου ώς τόπος εμ-
πορικός, ναυτικός και βιομηχανικός προσείλκυε
πολλοΰς ξένους, οί'τινες τον πληθυσμΌν αυτής έπ'ι
μάλλον ολλών άλλων
κα'ι μεγίστην ανάγκην άφθονου ύδατος, ίνα έπαρ-
κέση εις τάς ποικίλας χρείας τούτου. Δια τούτο
κατεσκευάσθη κολοσσιαΐον ύοραγωγεΐον, δπέρ σω-
ζόμενον έτι και νυν και άρχόμενον άπό της πό-
λεως, ήτις εκείτο ένθα κα'ι ή νυν, διασχίζει το ΒΔ
μέρος της νήσου έπ'ι διαστήματος τεσσάρων ωρών
και πλέον. Ιο ύδραγωγεΐον τοΰτο σύγκειται έκ
τριών μεγάλων οχετών και πολλών άλλων μικρό-
τερων μετοχετευόντων ύδωρ εις τό κεντρικόν. Έκ-
τος ό'μως τούτου υπήρχε και μεγίστη πληΟύς φρε-
άτων ποτίμου ύδατος, ώς δεικνύει το άνακαλυφθέν
μέγα πλήθος τούτων" π.χ. έν έκτάσει 1000 τε-
τραγ. μετρ. άνευρέθησαν περί τά 24 κα'ι δεν εινε
άπι'Οανον έτι και άλλα αύτόθι νά άνευρεΟώσιν. Έκ
δέ τής θέσεως, έν ή ταύτα ανακαλύπτονται, δύνα-
ται τις ασφαλώς νά είκάση ότι ήσαν δημόσια.
Γο ύδωρ έκ τών φρεάτων τούτων ήντλεΐτο τό
μέν διά τής χειρός, το δέ δια διαφόρων μηχανη-
μάτων ώς κα'ι νυν, λ.χ. διά τροχιλείας, στροφείου
1§ίτ§υΐα8, κοινώς μαγγανίου) και διά κηλωνείου,
κοινώς γερανίον (ΐοΐίθηο). Ότι κα'ι διά κηλωνείου
έγίνετο άντλησις ύδατος έκ τών φρεάτων μαρτυ-
ρεΐται και ύπο τών αρχαίων 1.
Τό μηχάνημα τούτο τυγχάνει, πιστεύω, γνω-
στόν τοις ττάσιν. Αποτελείται έκ μιας καθέτου δο-
1 Όρ. Πολυδ. Ζ' 143 Άριστ. άπο'σπ. 554. Ήροδ. Ρ' 119.
Ρΐίη. Η. Ν. XIX 20 και Κϊοΐιβ ϋϊοΐίοη. ά. δπίΐαυΐί. ιόιιι. βί
£γ· <3£Α. 653. Η έν το) λεξικοί όμως τούτο) ΐίχών τοΰ κηλωνείου εϊνε
κχτά τι διάΐορο; τη; κατωτέρω ένθάοε -αοατιΟεαε'νης.
κοΰ, ίκανώς υψηλής, έμπεπηγμένης έν τή γη στε-
ρεώς, ής έπΐ τής κορυφής στηρίζεται έτέρα πολύ
μεγαλειτέρα και δυναμένη νά κινήται έλευθέρως
άνωθεν και κάτωθεν. Επί τοΰ άνω άκρου ταύτης
προσδένεται διά μακροΟ σχοινιού ό γαυλός (κάδος)
κα'ι άπο τοΰ άλλου αναρτώνται βάρη, ίνα ύττοβοη-
Οήται ή ευχερής και ταχεία άνέλκυσις του έν τώ
φρέατι πληρουμένου ύδατος γαυλοΟ. Έν τών τοι-
ούτων βαρών είνε και ό λίθος ούτος και δή τοα-
χείτης* εκλεχθείς διά το φυσικον βάρος του τοιού-
του λίθου. ΊΙ εντομή, ήν φέρει έν τω μέσω χρη-
σιμεύει ίνα προσδένηται άσφαλώς εις το κάτω
άκρον τής δοκού, ή δέ άπαγορευτική επιγραφή νά
μή κινήται έ'νθεν κάκεΐθεν ό ανηρτημένος λίθος
χάριν παιδιάς φυσι/.ώς, διότι τούτο ήδύνατο νά
γένηται πρόξενον βλάβης, ήδύνατο δηλαδή διά τής
τοιαύτης κινήσεως νά καταρριφΟή δλόκληρον το
μηχάνημα κα'ι δή και νά έπέλθη τελεία κατα-
στροφή αύτοΰ'. Η άπαγορευτι/.ή άρα αύτη έπι-
γραφή είναι προληπτική τοιούτου άτοπου κα'ι τής
έκ τούτου καταστροφής. "Αν το φρέαρ ήτο δημό-
σιον ή ίδιωτικόν είναι ήμΐν άδιάφορον' ό σκοπός
τής άπαγορευτικής έπιγραφής ήτο εις και ό αύτός.
Αλλά κρίνοντες έκ του τόπου, έν ώ το φρέαρ κεί-
ται, δεχόμεθα ότι ήτο δημόσιον.
Παρατιθέμεθα ενταύθα εικόνα τοΰ κηλωνείου
τελείαν, ίνα κατασταθή σαφές το πράγμα και οΰτω
δυνηθή νά κρίνη ό αναγνώστης περί τής γνώμης
ημών (εΐκ. 2).
2; χρηοις τον ανω (εΐκ. 1) λίθου.
Έν τέλει προστίθεμεν ότι έν πάσι σχεδόν τοις
άνευρισκομένοις άρχαίοις φρέασιν, ών πλείστα εί-
Εις Αίγίν?]ς έπιγραφήν νπδ Π. Ήρειώτον. 93
ψ εν ή μόνον 8τι ή έπιγραφή είνε έγκεχαραγμένη
έπΐ ίδιοοούθμου λίθου, ό δέ ΡΓ&ηΙεθΙ έσημείωσεν
έν τω όηθέντι εργω « δβριιΙοΓβΙβ Θ88Θ ροΙβ8ΐ, 8βά
ϊ<3 ιηίηϊιπθ οβΓίιπη ·>. Έκ δέ των εκάστοτε έπισκε-
πτομένων το μουσεΐον οί μεν έκλαμβάνουσι τον λί-
θον τοΟτον ώς δροθετικόν, οί δέ ώς έπιτύμβιον κα!
άλλοι ώς αγκυραν. Πάντα όμως ταΟτα ούόέν κοι-
νόν εχουσι προς τήν χρησιμότητα τοΰ λίθου τού-
του, οίς αυτό τό σχήμα αυτού αντίκειται, διό έπι-
τρα—ήτω ήμϊν νά έκφράσωμεν περί τούτου γνώμην.
Η πάλαι Αίγινα κατοικείτο, ώς γνωστόν, ύπο
μεγίστου πληθυσμού" κατοίκων δυσαναλόγου προς
τήν έκτασιν αύτής. Έκτος τούτου ώς τόπος εμ-
πορικός, ναυτικός και βιομηχανικός προσείλκυε
πολλοΰς ξένους, οί'τινες τον πληθυσμΌν αυτής έπ'ι
μάλλον ολλών άλλων
κα'ι μεγίστην ανάγκην άφθονου ύδατος, ίνα έπαρ-
κέση εις τάς ποικίλας χρείας τούτου. Δια τούτο
κατεσκευάσθη κολοσσιαΐον ύοραγωγεΐον, δπέρ σω-
ζόμενον έτι και νυν και άρχόμενον άπό της πό-
λεως, ήτις εκείτο ένθα κα'ι ή νυν, διασχίζει το ΒΔ
μέρος της νήσου έπ'ι διαστήματος τεσσάρων ωρών
και πλέον. Ιο ύδραγωγεΐον τοΰτο σύγκειται έκ
τριών μεγάλων οχετών και πολλών άλλων μικρό-
τερων μετοχετευόντων ύδωρ εις τό κεντρικόν. Έκ-
τος ό'μως τούτου υπήρχε και μεγίστη πληΟύς φρε-
άτων ποτίμου ύδατος, ώς δεικνύει το άνακαλυφθέν
μέγα πλήθος τούτων" π.χ. έν έκτάσει 1000 τε-
τραγ. μετρ. άνευρέθησαν περί τά 24 κα'ι δεν εινε
άπι'Οανον έτι και άλλα αύτόθι νά άνευρεΟώσιν. Έκ
δέ τής θέσεως, έν ή ταύτα ανακαλύπτονται, δύνα-
ται τις ασφαλώς νά είκάση ότι ήσαν δημόσια.
Γο ύδωρ έκ τών φρεάτων τούτων ήντλεΐτο τό
μέν διά τής χειρός, το δέ δια διαφόρων μηχανη-
μάτων ώς κα'ι νυν, λ.χ. διά τροχιλείας, στροφείου
1§ίτ§υΐα8, κοινώς μαγγανίου) και διά κηλωνείου,
κοινώς γερανίον (ΐοΐίθηο). Ότι κα'ι διά κηλωνείου
έγίνετο άντλησις ύδατος έκ τών φρεάτων μαρτυ-
ρεΐται και ύπο τών αρχαίων 1.
Τό μηχάνημα τούτο τυγχάνει, πιστεύω, γνω-
στόν τοις ττάσιν. Αποτελείται έκ μιας καθέτου δο-
1 Όρ. Πολυδ. Ζ' 143 Άριστ. άπο'σπ. 554. Ήροδ. Ρ' 119.
Ρΐίη. Η. Ν. XIX 20 και Κϊοΐιβ ϋϊοΐίοη. ά. δπίΐαυΐί. ιόιιι. βί
£γ· <3£Α. 653. Η έν το) λεξικοί όμως τούτο) ΐίχών τοΰ κηλωνείου εϊνε
κχτά τι διάΐορο; τη; κατωτέρω ένθάοε -αοατιΟεαε'νης.
κοΰ, ίκανώς υψηλής, έμπεπηγμένης έν τή γη στε-
ρεώς, ής έπΐ τής κορυφής στηρίζεται έτέρα πολύ
μεγαλειτέρα και δυναμένη νά κινήται έλευθέρως
άνωθεν και κάτωθεν. Επί τοΰ άνω άκρου ταύτης
προσδένεται διά μακροΟ σχοινιού ό γαυλός (κάδος)
κα'ι άπο τοΰ άλλου αναρτώνται βάρη, ίνα ύττοβοη-
Οήται ή ευχερής και ταχεία άνέλκυσις του έν τώ
φρέατι πληρουμένου ύδατος γαυλοΟ. Έν τών τοι-
ούτων βαρών είνε και ό λίθος ούτος και δή τοα-
χείτης* εκλεχθείς διά το φυσικον βάρος του τοιού-
του λίθου. ΊΙ εντομή, ήν φέρει έν τω μέσω χρη-
σιμεύει ίνα προσδένηται άσφαλώς εις το κάτω
άκρον τής δοκού, ή δέ άπαγορευτική επιγραφή νά
μή κινήται έ'νθεν κάκεΐθεν ό ανηρτημένος λίθος
χάριν παιδιάς φυσι/.ώς, διότι τούτο ήδύνατο νά
γένηται πρόξενον βλάβης, ήδύνατο δηλαδή διά τής
τοιαύτης κινήσεως νά καταρριφΟή δλόκληρον το
μηχάνημα κα'ι δή και νά έπέλθη τελεία κατα-
στροφή αύτοΰ'. Η άπαγορευτι/.ή άρα αύτη έπι-
γραφή είναι προληπτική τοιούτου άτοπου κα'ι τής
έκ τούτου καταστροφής. "Αν το φρέαρ ήτο δημό-
σιον ή ίδιωτικόν είναι ήμΐν άδιάφορον' ό σκοπός
τής άπαγορευτικής έπιγραφής ήτο εις και ό αύτός.
Αλλά κρίνοντες έκ του τόπου, έν ώ το φρέαρ κεί-
ται, δεχόμεθα ότι ήτο δημόσιον.
Παρατιθέμεθα ενταύθα εικόνα τοΰ κηλωνείου
τελείαν, ίνα κατασταθή σαφές το πράγμα και οΰτω
δυνηθή νά κρίνη ό αναγνώστης περί τής γνώμης
ημών (εΐκ. 2).
2; χρηοις τον ανω (εΐκ. 1) λίθου.
Έν τέλει προστίθεμεν ότι έν πάσι σχεδόν τοις
άνευρισκομένοις άρχαίοις φρέασιν, ών πλείστα εί-