DOI article:
DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.14279#0010
2 "Αρχαίοι τάφοι εν Σαλαμϊνν ύπο Π. Ά. Φουρίκη.
ΑΕ 1!Η(>
Μετά τήν τοιαύτην έξέτασιν θεωρήσαντες τάς
πληροφορίας ασφαλείς καί άπηλλαγμένας πάσης
κακόβουλου έπιφυλακτικότητος προέβημεν εις τήν
παρατήρησιν καί καταμέτρησιν του τάφου.
Ούτος ε/ων κατεύθυνσιν έξ άνατολών προς δυ-
σμάς, εί/ε μήκος μεν 2Ίο, πλάτος 1' 40 κα'ι βά-
θος 1 περίπου μέτρου' ήτο δε έκτισμένος Ο'ά μι-
κρών κοινών λίθων μετά πολλής επιμελείας έξει-
λεγμένων καί συνδεομένων διά μείγματος ομοίου
προς το οι οΰ το τοι/ίον εί/ε κτισθη.
Μετά τήν έξέτασιν καί καταμέτρησιν του τάφου
έθεωρήσαμεν καθήκον νά έπιμεληθώμεν της πλα-
κός, δπως προλάβωμεν τήν φθοράν καί βλάβην της
παραστάσεως, ήτις ασφαλώς ήθελε βλάβη ύπο τών
πεοιέργων, οίτινες δΥ αιχμηρών λίθων και σιδηρών
έργαλείων επεχείρουν νά άποξέσωσι τά χώματα
και το μείγμα της άσβεστου, το όποιον ήτο στε-
ρεώτερον προσκεκολλημένον κατά μήκος της αρι-
στεράς παραστάδος και της αριστεράς γωνίας του
άετώματο·:. Μετά πολλής οέ προσο/ής άποκαθά-
ραντες τήν πλάκα κα'ι άπαλλάξαντες αυτήν πάσης
άλλης ξένης τώ μαρμάρω ουσίας παρουσιάσαμεν
άριστον άνάγλυΐον, περ'ι ου κατωτέρω.
Διακοπείσα περί τήν έσπέραν πα.σα σχετική ερ-
γασία δεν έπανελήφθη, ειμή τήν πρω'ίαν της Τρί-
της (20 Όκτωβρίου) έπί πκρουσία τών τοπικών
άρ'/ών. Περί τήν μεσημβρίαν της ημέρας εκεί-
νης μετά τήν σκαφήν της υπερκείμενης γης έξε-
νώσθη ή δευτέρα πλάξ (Πίν. 2), ή παρακείμενη
τή πρώτη, μεσαία δε εν τή διατάξει τών καλυ-
πτουσών τον τάφον, καί έξα/θεΐσα εκ του βάθους
της σκάφης ετέθη όρθία ερειδομένη έπί του τοίχου
της πλησίον κειμένης οικίας.
Έκεϊ ευρομεν αυτήν περί τήν 4">ν μ. μ. ώραν
της αύτής ήμέρας, καθ' ήν ύπ' άδαμάστου περι-
έργειας κινούμενοι μετέβημεν το δεύτερον εις τήν
Σαλαμίνα. Ορθίαν καί άπηλλαγμένην του πολλού
/ώματος μετά προσο/ής καί επιμελείας εργασθέν-
τες άπηλλάξαμεν καί τών λοιπών της γης μορίων,
άτινα εΐχον είσ/ωρήσει εις τά κενά καί τάς πτυ-
/ώσεις τών ενδυμάτων τών εικονιζομένων προ-
σώπων .
Περί τήν αύτήν περίπου ώραν άνεσύοθη έκ τοΟ
σκάμματος καί ή τρίτη πλάξ. Αύτη πώρινη ούσα
καί ε/ουσα μήκος μεν 1 '50, πλάτος δέ 0'60 και
πάχος 0*17 περίπου ούδέν έ'φερεν ί/νος κατεργα-
σίας.
Κατά τήν διά του μοχλοΟ διάσεισιν του τρίτου-
λίθου τοΰ πρώτου τάφου παρετηρήθη, ότι καί έτε-
ρος λίθος απέ/ων περίπου 0'30, ε/ων δέ σ/εδον το
αύτΌ μήκος καί τήν αύτήν διεύθυνσιν, έκινήθη καί
άπέδειξεν, ότι καί ούτος ήτο ξένος προς το έδαφος
καί έτοιμος νά δείξη, ότι έκάλυπτεν έτερον κενόν
ή έτερον τάοον.
Η συγκίνησις, ήτις είχε καταλάβει πάντας καί
προ παντός τον ιδιοκτήτην του γηπέδου, ήτο τοι-
αύτη, ώστε πριν γίνη άλλη σκέψις καί ληφθή
άλλη οιαδήποτε άπόφασις, τή βοήθεια τοΟ μο/λοΰ
ό λίθος εί/εν έξα/θή καί ό δεύτερος τάφος (Β') ήτο·
ανοικτός κατά τήν άνατολικήν αύτοΟ γωνίαν. Μετά
τήν έσπευσμένην ταύτην ένέργειαν τών εργατών
έθείορήθη φρόνιμον νά έξετασθη ούτος έπί παρου-
σία τών τοπικών αρχών. Πρώτος λοιπόν εϊσελθών
ό ιδιοκτήτης του" γηπέδου ήρεύνησε, τή βοήθεια
φωτός, επιμελώς τόν τάφον καί έξήγαγεν έξ αύτοΰ
πέντε μικρά πήλινα αγγεία οιαφόρου σ/ήματος
καί μεγέθους άνευ ούδεμιάς γραφής.
Μετά τήν εκείνου έξοδον ήδύνατό τις, πάντοτε
τή βοήθεια του φωτός, νά παρατήρηση, ότι κατά
τήν δυτικήν γωνίαν τοϋ τάφου ύπήρ/ον εξ έως
οκτώ κρανία καί άνάλογος πληθύς οστών εν σωρώ,
ώς καί έν τώ τάιιω Α'.
II διακοπείσα λόγω τοΟ έπελθόντος σκότους
σκαφή έπανελήφθη τήν έπομένην (21 Όκτωβρίου)
καί άπεκάλυψε τελείως τον τάφον Β', όστις έκα-
λύπτετο ωσαύτως ύπο τριών λίθων. Τούτίον εις
ήτο ό άπλους ογκόλιθος, όστις πρώτος διεσείσθη
καί έξήχθη τήν προηγουμένην' ό δεύτερος ήτο
πλάξ έκ α α ο υ,άοου οέοουσα άνάγλυφον παοάστασιν
καί ό τρίτος όγκος μαρμάρου φέρων ίχνη κατερ-
γασίας προς παράστασιν σώματος γυναικείου (!),.
ούτινος μόνον ύποτύπωσιν βάναυσον ήδύνατό τις
νά διακρίνη.
Ό τάφος Β' /ωριζόμενος τού" Α' διά τοιχίου
0'65 ει/ε τήν αύτήν διεύθυνσιν καί κατά τήν άρ-
κτικήν αύτου πλευράν ήκολούθει τήν αύτήν γραμ-
μήν. Το μήκος καί τούτου ήτο 2 "15, τό βάθος
ωσαύτως 1Ό0, το πλάτος όμως ήτο μόνον 0'90Τ
δηλαδή κατά 0"50 στενότερος του Α'. Ήτο έκτι-
σμένος διά τοΰ αυτού ύλικοΰ, δι'ού καί ό πρώτος,
ΑΕ 1!Η(>
Μετά τήν τοιαύτην έξέτασιν θεωρήσαντες τάς
πληροφορίας ασφαλείς καί άπηλλαγμένας πάσης
κακόβουλου έπιφυλακτικότητος προέβημεν εις τήν
παρατήρησιν καί καταμέτρησιν του τάφου.
Ούτος ε/ων κατεύθυνσιν έξ άνατολών προς δυ-
σμάς, εί/ε μήκος μεν 2Ίο, πλάτος 1' 40 κα'ι βά-
θος 1 περίπου μέτρου' ήτο δε έκτισμένος Ο'ά μι-
κρών κοινών λίθων μετά πολλής επιμελείας έξει-
λεγμένων καί συνδεομένων διά μείγματος ομοίου
προς το οι οΰ το τοι/ίον εί/ε κτισθη.
Μετά τήν έξέτασιν καί καταμέτρησιν του τάφου
έθεωρήσαμεν καθήκον νά έπιμεληθώμεν της πλα-
κός, δπως προλάβωμεν τήν φθοράν καί βλάβην της
παραστάσεως, ήτις ασφαλώς ήθελε βλάβη ύπο τών
πεοιέργων, οίτινες δΥ αιχμηρών λίθων και σιδηρών
έργαλείων επεχείρουν νά άποξέσωσι τά χώματα
και το μείγμα της άσβεστου, το όποιον ήτο στε-
ρεώτερον προσκεκολλημένον κατά μήκος της αρι-
στεράς παραστάδος και της αριστεράς γωνίας του
άετώματο·:. Μετά πολλής οέ προσο/ής άποκαθά-
ραντες τήν πλάκα κα'ι άπαλλάξαντες αυτήν πάσης
άλλης ξένης τώ μαρμάρω ουσίας παρουσιάσαμεν
άριστον άνάγλυΐον, περ'ι ου κατωτέρω.
Διακοπείσα περί τήν έσπέραν πα.σα σχετική ερ-
γασία δεν έπανελήφθη, ειμή τήν πρω'ίαν της Τρί-
της (20 Όκτωβρίου) έπί πκρουσία τών τοπικών
άρ'/ών. Περί τήν μεσημβρίαν της ημέρας εκεί-
νης μετά τήν σκαφήν της υπερκείμενης γης έξε-
νώσθη ή δευτέρα πλάξ (Πίν. 2), ή παρακείμενη
τή πρώτη, μεσαία δε εν τή διατάξει τών καλυ-
πτουσών τον τάφον, καί έξα/θεΐσα εκ του βάθους
της σκάφης ετέθη όρθία ερειδομένη έπί του τοίχου
της πλησίον κειμένης οικίας.
Έκεϊ ευρομεν αυτήν περί τήν 4">ν μ. μ. ώραν
της αύτής ήμέρας, καθ' ήν ύπ' άδαμάστου περι-
έργειας κινούμενοι μετέβημεν το δεύτερον εις τήν
Σαλαμίνα. Ορθίαν καί άπηλλαγμένην του πολλού
/ώματος μετά προσο/ής καί επιμελείας εργασθέν-
τες άπηλλάξαμεν καί τών λοιπών της γης μορίων,
άτινα εΐχον είσ/ωρήσει εις τά κενά καί τάς πτυ-
/ώσεις τών ενδυμάτων τών εικονιζομένων προ-
σώπων .
Περί τήν αύτήν περίπου ώραν άνεσύοθη έκ τοΟ
σκάμματος καί ή τρίτη πλάξ. Αύτη πώρινη ούσα
καί ε/ουσα μήκος μεν 1 '50, πλάτος δέ 0'60 και
πάχος 0*17 περίπου ούδέν έ'φερεν ί/νος κατεργα-
σίας.
Κατά τήν διά του μοχλοΟ διάσεισιν του τρίτου-
λίθου τοΰ πρώτου τάφου παρετηρήθη, ότι καί έτε-
ρος λίθος απέ/ων περίπου 0'30, ε/ων δέ σ/εδον το
αύτΌ μήκος καί τήν αύτήν διεύθυνσιν, έκινήθη καί
άπέδειξεν, ότι καί ούτος ήτο ξένος προς το έδαφος
καί έτοιμος νά δείξη, ότι έκάλυπτεν έτερον κενόν
ή έτερον τάοον.
Η συγκίνησις, ήτις είχε καταλάβει πάντας καί
προ παντός τον ιδιοκτήτην του γηπέδου, ήτο τοι-
αύτη, ώστε πριν γίνη άλλη σκέψις καί ληφθή
άλλη οιαδήποτε άπόφασις, τή βοήθεια τοΟ μο/λοΰ
ό λίθος εί/εν έξα/θή καί ό δεύτερος τάφος (Β') ήτο·
ανοικτός κατά τήν άνατολικήν αύτοΟ γωνίαν. Μετά
τήν έσπευσμένην ταύτην ένέργειαν τών εργατών
έθείορήθη φρόνιμον νά έξετασθη ούτος έπί παρου-
σία τών τοπικών αρχών. Πρώτος λοιπόν εϊσελθών
ό ιδιοκτήτης του" γηπέδου ήρεύνησε, τή βοήθεια
φωτός, επιμελώς τόν τάφον καί έξήγαγεν έξ αύτοΰ
πέντε μικρά πήλινα αγγεία οιαφόρου σ/ήματος
καί μεγέθους άνευ ούδεμιάς γραφής.
Μετά τήν εκείνου έξοδον ήδύνατό τις, πάντοτε
τή βοήθεια του φωτός, νά παρατήρηση, ότι κατά
τήν δυτικήν γωνίαν τοϋ τάφου ύπήρ/ον εξ έως
οκτώ κρανία καί άνάλογος πληθύς οστών εν σωρώ,
ώς καί έν τώ τάιιω Α'.
II διακοπείσα λόγω τοΟ έπελθόντος σκότους
σκαφή έπανελήφθη τήν έπομένην (21 Όκτωβρίου)
καί άπεκάλυψε τελείως τον τάφον Β', όστις έκα-
λύπτετο ωσαύτως ύπο τριών λίθων. Τούτίον εις
ήτο ό άπλους ογκόλιθος, όστις πρώτος διεσείσθη
καί έξήχθη τήν προηγουμένην' ό δεύτερος ήτο
πλάξ έκ α α ο υ,άοου οέοουσα άνάγλυφον παοάστασιν
καί ό τρίτος όγκος μαρμάρου φέρων ίχνη κατερ-
γασίας προς παράστασιν σώματος γυναικείου (!),.
ούτινος μόνον ύποτύπωσιν βάναυσον ήδύνατό τις
νά διακρίνη.
Ό τάφος Β' /ωριζόμενος τού" Α' διά τοιχίου
0'65 ει/ε τήν αύτήν διεύθυνσιν καί κατά τήν άρ-
κτικήν αύτου πλευράν ήκολούθει τήν αύτήν γραμ-
μήν. Το μήκος καί τούτου ήτο 2 "15, τό βάθος
ωσαύτως 1Ό0, το πλάτος όμως ήτο μόνον 0'90Τ
δηλαδή κατά 0"50 στενότερος του Α'. Ήτο έκτι-
σμένος διά τοΰ αυτού ύλικοΰ, δι'ού καί ό πρώτος,