DOI Artikel:
Philadelpheus, Alexandros: Anaskaphai Nikopoleōs: Archaiotatē Christianikē Basilikē, [1]
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14279#0046
ΑΕ 1910
προς την πρόσοψιν τη; Μ. Άψΐοος, έχουσι δέ μή-
κος [/.εν 2ο"40 το οέ πλάτος ποικίλλει άπο 0*80-
1 · 00, διότι έσω αί άποτελόΟσαι τούτους λίθινοι
παχύταται πλάκες κατα μήκος είσί λίαν έπιμελώς
προσηομοσμέναι κατά τάς προς άλλήλας άρμογας,
κατά πλάτος τουναντίον, προς τήν έξωθεν πλευ-
ράν, τήν προς Κ. και Ν. είσιν ακατέργαστοι και
μέ άνώμαλον περίγραμμα, όπερ άποδεικνύει ό'τι ή
πλευρά αΰτη ήτο κεκαλυμμένη ύπο τοιχίων ή ύπο
των ορυιακτοον, οια ειοομεν ανωτέρου. Ιο μη/.ος
των πλακών τούτων είνε διάφορον ώς το πλάτος,
δηλ. κυμαίνεται μεταξύ 0'80 και 1'50.Έπ'αυ-
τών οέ άνά διαστήματα ισομήκη διακρίνονται ίχνη
άσβεστου, ές ού οανερον καθίσταται ό'τι έπ' αυτών
ήρείδοντο κίονες. Τούτων σώζονται ίκανώς ευμε-
γέθη τεμάχια, έξαχθέντα εκ της έπιχώσεως του
ναοΰ. ΤαΟτα μαρτυροΰσιν ό'τι οί κίονες ήσαν μονό-
λιθοι και λείοι, άνευ ραζ'όώσεων, έκ κυανόλευκου
μαρμάρου, έχουσι δέ τάς έξης διαστάσεις: μήκος
0-80, 1 . 38 και 1 ·75; διάμετρος 0 48, 0'44, 0-42.
Έπ'ι δέ μιας τών πλακών τοΰ στυλοοάτου τοΰ
μεσημβο. κλίτους κειμένης εις άπόστασιν Ίο'όΟ
άπο της προσόψεως της άψϊδος (πίν. 1, Σ, ε'ικ. "1
+ ) άναγινώσκεται λίαν εύκρινώς δι' ωραίων, λίαν
έπιμεμελημένων χαρακτήρων τών ρωμαϊκών χρό-
νων ή έξης επιγραφή:
Σ. Σ Ε I Μ Α Κ Ο Σ
Ν
Το όνομα τοΟτο είνε πιθανόν ρωμαϊκής προελεύ-
σεως, αλλά δέν φαίνεται νά έχη σχέσιν τινά προς
τον ναόν, ίσως δέ Ό ενεπίγραφος ούτος λίθος ελή-
φθη ούτω έκ τ.ρογζνζστέρου ρωμαϊκού κτιρίου, οία
ύπήρχον πλείστα έν Νικοπόλει. Τούτο προσεπιβε-
6'αιοΐ και αύτη ή επιγραφή, διότι προ τοΰ πρώτου
ψηφίου Σ και τοΰ κάτωθεν Ν ή πλάξ είνε άνωθεν
ελαφρώς άποκεκρουσμένη, ώστε δέν αποκλείεται ό'τι
ύπήρχον έπ αύτής και άλλα ψηφία και ό'τι ταΰτα
ήσαν συνέχεια έξ άλλης ένεπιγράφου όμοιας πλα-
κός. Α πολείπεται εν τούτοις πάντοτε ή άπορία πώς
έν ναώ ούτω μεγαλοπρεπεϊ κα'ι έν θέσε; ούτω πε-
ριβλέπτω οιετηρεϊτο επιγραφή εθνική και αλλό-
τρια προς τον ιερόν τούτον χώρον.
Αλλά καϊ άλλο τι έν τώ κεντοικώ ναώ πεοίεο-
1 ι ι ι Γ Γ
γον παρετηρήΟη. Καθαρίζοντες δηλ. το έδαφος τοΰ
["^ορεινού πλαγίου κλίτους απεκαλύφθη στρώσις εκ
μικρών μαρμάρινων πλακών ακανόνιστου σχήμα-
τος, αί'τινες έν είδει προχείρου μωσαϊκού καλύ-
πτουσι το δάπεδον. (Εΐκ. 3, Πιν. 1:.). Ιο κακό-
τεχνον τοΰτο κατασκεύασμα δέν είνε δυνατόν νά
ύπήρχεν αρχικώς έν τώ ναώ, Οά είνε οέ πάντους
αεταγενεστέοα έπισκευή καταστοαοέντο; πιθανών
προϋπάρχοντος ψηφιοωτοϋ, οίον έκάλυπτεν όλό-
κληοον τον ναόν, ώς θά ιοίομεν έν τοις έξής.
Εικ. 3. Άχανόνιοτον πλαχόστοοπον εν τώ κεντριχψ ναα>.
Ώς προς τον ρυθμόν της κιονοστοιχίας, ούτος
Οά ήτο ό συνήθης τοις Βυζαντινοϊς κατά τούς πρώ-
τους αιώνας «Κορινθιακός», καθ όν τρόπον ούτοι
διέπλασαν τήν άκανθαν κα'ι τούς έλικας. Ίοιοϋτον
κιονόκοανον εύρέθη έν τη ανασκαφή τοΰ ναοΰ, έν
τώ νάρθηκι (είκ. I, ΙΜ), άλλ' αί οιαστάσεις αύτοΰ
οέν έπιτρέπουσιν ό'πως θεωρήσωμεν τοΰτο ανήκον
εις τήν έσωτερικήν διπλήν τοΰ ναοΰ Στοάν. Πολ/ώ
μάλλον έκ ταύτης έσυλήθησαν, μετά τήν κατα-
στροφήν της Βασιλικής το έν τώ περιστυλίου ή
ύποστέγω τοΰ έν Πρεβέζη οθωμανικού τεμένους
κοριν&ιακον κιονόκρανον, όπερ σχεδιάσας προχεί-
ρως κατεχώρισα έν τοις Π ρακτικοϊς της Αρχ. Εται-
I
προς την πρόσοψιν τη; Μ. Άψΐοος, έχουσι δέ μή-
κος [/.εν 2ο"40 το οέ πλάτος ποικίλλει άπο 0*80-
1 · 00, διότι έσω αί άποτελόΟσαι τούτους λίθινοι
παχύταται πλάκες κατα μήκος είσί λίαν έπιμελώς
προσηομοσμέναι κατά τάς προς άλλήλας άρμογας,
κατά πλάτος τουναντίον, προς τήν έξωθεν πλευ-
ράν, τήν προς Κ. και Ν. είσιν ακατέργαστοι και
μέ άνώμαλον περίγραμμα, όπερ άποδεικνύει ό'τι ή
πλευρά αΰτη ήτο κεκαλυμμένη ύπο τοιχίων ή ύπο
των ορυιακτοον, οια ειοομεν ανωτέρου. Ιο μη/.ος
των πλακών τούτων είνε διάφορον ώς το πλάτος,
δηλ. κυμαίνεται μεταξύ 0'80 και 1'50.Έπ'αυ-
τών οέ άνά διαστήματα ισομήκη διακρίνονται ίχνη
άσβεστου, ές ού οανερον καθίσταται ό'τι έπ' αυτών
ήρείδοντο κίονες. Τούτων σώζονται ίκανώς ευμε-
γέθη τεμάχια, έξαχθέντα εκ της έπιχώσεως του
ναοΰ. ΤαΟτα μαρτυροΰσιν ό'τι οί κίονες ήσαν μονό-
λιθοι και λείοι, άνευ ραζ'όώσεων, έκ κυανόλευκου
μαρμάρου, έχουσι δέ τάς έξης διαστάσεις: μήκος
0-80, 1 . 38 και 1 ·75; διάμετρος 0 48, 0'44, 0-42.
Έπ'ι δέ μιας τών πλακών τοΰ στυλοοάτου τοΰ
μεσημβο. κλίτους κειμένης εις άπόστασιν Ίο'όΟ
άπο της προσόψεως της άψϊδος (πίν. 1, Σ, ε'ικ. "1
+ ) άναγινώσκεται λίαν εύκρινώς δι' ωραίων, λίαν
έπιμεμελημένων χαρακτήρων τών ρωμαϊκών χρό-
νων ή έξης επιγραφή:
Σ. Σ Ε I Μ Α Κ Ο Σ
Ν
Το όνομα τοΟτο είνε πιθανόν ρωμαϊκής προελεύ-
σεως, αλλά δέν φαίνεται νά έχη σχέσιν τινά προς
τον ναόν, ίσως δέ Ό ενεπίγραφος ούτος λίθος ελή-
φθη ούτω έκ τ.ρογζνζστέρου ρωμαϊκού κτιρίου, οία
ύπήρχον πλείστα έν Νικοπόλει. Τούτο προσεπιβε-
6'αιοΐ και αύτη ή επιγραφή, διότι προ τοΰ πρώτου
ψηφίου Σ και τοΰ κάτωθεν Ν ή πλάξ είνε άνωθεν
ελαφρώς άποκεκρουσμένη, ώστε δέν αποκλείεται ό'τι
ύπήρχον έπ αύτής και άλλα ψηφία και ό'τι ταΰτα
ήσαν συνέχεια έξ άλλης ένεπιγράφου όμοιας πλα-
κός. Α πολείπεται εν τούτοις πάντοτε ή άπορία πώς
έν ναώ ούτω μεγαλοπρεπεϊ κα'ι έν θέσε; ούτω πε-
ριβλέπτω οιετηρεϊτο επιγραφή εθνική και αλλό-
τρια προς τον ιερόν τούτον χώρον.
Αλλά καϊ άλλο τι έν τώ κεντοικώ ναώ πεοίεο-
1 ι ι ι Γ Γ
γον παρετηρήΟη. Καθαρίζοντες δηλ. το έδαφος τοΰ
["^ορεινού πλαγίου κλίτους απεκαλύφθη στρώσις εκ
μικρών μαρμάρινων πλακών ακανόνιστου σχήμα-
τος, αί'τινες έν είδει προχείρου μωσαϊκού καλύ-
πτουσι το δάπεδον. (Εΐκ. 3, Πιν. 1:.). Ιο κακό-
τεχνον τοΰτο κατασκεύασμα δέν είνε δυνατόν νά
ύπήρχεν αρχικώς έν τώ ναώ, Οά είνε οέ πάντους
αεταγενεστέοα έπισκευή καταστοαοέντο; πιθανών
προϋπάρχοντος ψηφιοωτοϋ, οίον έκάλυπτεν όλό-
κληοον τον ναόν, ώς θά ιοίομεν έν τοις έξής.
Εικ. 3. Άχανόνιοτον πλαχόστοοπον εν τώ κεντριχψ ναα>.
Ώς προς τον ρυθμόν της κιονοστοιχίας, ούτος
Οά ήτο ό συνήθης τοις Βυζαντινοϊς κατά τούς πρώ-
τους αιώνας «Κορινθιακός», καθ όν τρόπον ούτοι
διέπλασαν τήν άκανθαν κα'ι τούς έλικας. Ίοιοϋτον
κιονόκοανον εύρέθη έν τη ανασκαφή τοΰ ναοΰ, έν
τώ νάρθηκι (είκ. I, ΙΜ), άλλ' αί οιαστάσεις αύτοΰ
οέν έπιτρέπουσιν ό'πως θεωρήσωμεν τοΰτο ανήκον
εις τήν έσωτερικήν διπλήν τοΰ ναοΰ Στοάν. Πολ/ώ
μάλλον έκ ταύτης έσυλήθησαν, μετά τήν κατα-
στροφήν της Βασιλικής το έν τώ περιστυλίου ή
ύποστέγω τοΰ έν Πρεβέζη οθωμανικού τεμένους
κοριν&ιακον κιονόκρανον, όπερ σχεδιάσας προχεί-
ρως κατεχώρισα έν τοις Π ρακτικοϊς της Αρχ. Εται-
I