DOI Artikel:
Synoptikē episkopēsis tōn kata to etos 1916 gegomenōn dapanē tēs Archaiologikēs Etaireas anaskaphōn
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14279#0144
122 Συνοπτική έπιοκόπησις: Έν Νικοπόλεί.
ΑΕ 1916
ρεινήν πτέρυγα του Νάρΰΐ]κος, ήτις εΐ/ε μόνον εν μέρει ανασκαφή
κατά τό παρελθόν έτος. "Ηδη απεκαλύφθη αύτη ολόκληρος, ε·/ουσα
σ/ήμα τετραγωνικό1/, διαιρείται δε εις δύο τάγματα διά δύο εκατέ-
ρωθεν παοαστάδο>ν προενουσών εις μήκος 1,14. Όλοκλήρου του
μεγάλου τούτου τετραγώνου τό δάπεδον εΐνε κεκαλυμμε'νον υπό ψηφι-
δωτού γεωμετρικού εκ πλο-/μών πολυνρώμων σνήματος, 'κατά δε
τήν ΝΑ γωνίαν αύτού απεκαλύφθη όρϋογώνιον επίμηκες τετράπλευρον
Οεμελιον έ*κ μεγάλων πα'/υτάτων καλλίστης κατασκευής πλίνθων μή-
κους 2,60 και πλ. 1,80. 'Λνασκάψας τοΰτο οϋδεν ευρεν υπ* αύτό,
φαίνεται λοιπόν δτι έπί τούτου έΟεμελιοϋτο [5αρύ τι και μέγα μνηαεϊον,
πιΟανώτατα σαρκοφάγοι. Την γνώμην ταύτην ένισ/ύει ί) άνεύρεσι;
εντός της έπινώσεως του μεγάλου τούτου διυματίου πλείστων τεμαχίων
μαρμαρίων κιονίσκων και πλακών, έξ ου συνηρμολόγησεν ό κ. Φιλα-
δελφεϋς επτά όλους κιονίσκους ένος μ., ϋψος και δύο μεγάλας πλάκας.
αϊτινες Οα εί/ον περίπου τό μήκος και πλάτος τοϋ άποκαλυφθέντος θε-
μελίου, άν και έλλείπουσι πλείστα τεμανία έξ αυτών, ώστε να μή δύνα-
ται τις ασφαλώς να βεβαίωση τοΰτο.
Μετά τοΰτο επελήφθη τής ανασκαφής τοΰ υπολοίπου τμήματος του
Εξωνάρϋ-ηκος και τής κυρίας εισόδου τοϋ ναοϋ. Έν τώ Έξωνάρθηκι
απεκαλύφθη έν τω κέντριο μέγα πλακόστρωτον τετράγωνον, όπερ Οά
ήτο ΰπαίθριον, περιβαλλόμενο·/ πέριξ υπό ταπεινού τοι/ίου |πίζουλίού),
πέριξ δ' ολόκληρος ή λοιπή επιφάνεια τοϋ έξωνάρθηκος ήτο έπεστρω-
μένη διά ψηφιδωτού, όμοιου πρός τό πέουσιν άποκαλυφθ'εν τμήμα.
Τέλος πρός Λ. τούτου άνεσκάφη ή κυρία μεγάλη τοΰ ναοϋ Πύλη,
πλάτους 2 περίπου μ. ΙΙρό ταύτης, εντός τοϋ έξωνάρθηκος και εις
ενός μέτρου από τοΰ οΰδοΰ τής Πύλης άπόστασιν απεκαλύφθη μεγάλ.η
επιγραφί) μήκους 3 μ. και πλ. 1,50. υψ. δε τών ψηφίων 0,22. *Η
επιγραφή αύτη έ/ει ωδε:
ΔΟΜΗΤΙΟΟ ΜβΝ Ο ΤΤΡΟΰΗΝ ΤΟΝ 06ΒΑ0ΜΙΟΝ ΚΑΤβΟΚβΥΑΟεΝ ΟΙΚΟΝ
ΔΟΜΗΤΙΟΟ Δ6 Ο ΝΥΝ Γ6 ΝΠ 60)'λΙ εΚΙΝΟΥ ΚΑΙ ΤΗΟ ΙβΡΟϋΟΥΝΗΟ ΔΙΑΔΟΧΟΟ
Δ Υ Ν Α ΜΙ ΧΡ ΤΗΝ ΠΑΟΑΙΊ 6 Κ Α ΛΛI 6ΡΓΗ06Ν ΤΡΙΟΤϋϋΟΝ
ΟΥφΡΟΟΥΝΟΟ ΜΗ Ν 6Ν ΤΩ Ν6 (1) (ϋΟ ΜΑΘΗΤΗΟ ΤΟΥ ΠΡΟΤ6ΡΟΥ ΠΗΜΑΙ...
ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΜΑΡΤΥΡΟΟ 6ΚΑΤ6ΡΟΟ 6ΥΧΑΡΙΟΤΟ)ΝΤΗ ΠΡΟΟΤΑΟΙΑ
ήτοι: Δομήτιος μέν ό πρώην τόν σεβάσμιον κατεσκεύασεν οίκον, Δομή- έν Ελλάδι δ'ε πρό εξαετίας ευρέθησαν ακριβώς όμοια έν ταϊς άνασκα-
τιος δε ό νΰν γε ΝΤΤ (Νικοπόλεως) έών, εκείνου και τής Ίερωσύνης φαϊς τής "Ηλιδος (παρά τό Γαστοΰνι), ταϊς ΙνεργηΟείσαις υπό τής έν
διάδο/ος, δυνάμει ΧΡ (Χριστού) την πάσαν έκαλλιέργησε τρίστωον. || Αθήναις Αυστριακής 'Αρ/αιολ. Στολής.
Ευφρόσυνος μην εν τώ νεω ό)ς μ.αθητής τοΰ προτέρου πημαι... |ποι-
μήναντος;) Δημητρίου Μάρτυρος εκάτερος εύ/αριστών τή προστασία.
Πρό τής Πύλης ταύτης σχηματίζεται πρόΰυρον ή πρόπυλον πλα-
κο'στρωτον.
Μετά την όλοσ·/ερή ανασκαφή·/ τής άρ/*ιοτάτης ταύτης Χριστιαν.
Βασιλικής, ήτις ανάγεται πιΟανώτατα κατά τά μέσα τοΰ 6ου αΐ. μ..Χ.
ό κ. Φιλαδελφεύς επελήφθη τής ανασκαφής τοΰ "έναντι ταύτης, πρός
Λ. κειαένου μεγάλου Περιστυλίου, όπερ πρό διετίας ει/εν ο ίδιος ανα-
σκάψει. Διά τής έφετεινής σκαφικής έργασίας απεκαλύφθη τό πλείστον
τών πεοί τό περιστύλιον δωματίων, έξ ων τινά εϊσιν έπεστρωμένα διά
ψηφιδωτών.. Ούτοί πρός Ν. απεκαλύφθη τοιούτον αρίστης τέχνης,
πλην δυστυ/ώς λίαν κατεστραμμένο·/. Έπί τούτου παρίσταται κατά
μεν τάς τέσσαρας πλευράς πέριξ, έν είδη πλαισίου, πολυσύνΟετον και
πολύνρωμον κυσμ,ημα έκ γεωμετρικών σ/ημάτων. Μετά τοΰτο έπεται
σειοά άλληλοσυμπλεκου.ένων κύκλων έκ κλάδων μετά φαλλών, εντός
δ'ε τούτων παρίστανται ζώα, πτηνά, αλληγορικά! κεφαλαί, θηρευτής
γυμνός εις μικρόν σχήμα βάλλοιν κατ' άγριου θηρίου, καρποί κλ.π. κλπ,
Τό μέσον τοΰ ψηφιδωτού δαπέδου κατεΐ/ε μέγας τετράγωνος πίνας",
ου ουστυ/ώς ήφανίσΟη τό πλείστον μέρος.
Άλλα και πρός Α. απεκαλύφθη έτερον μέγα δωμάτιον, ου ή είσο-
δος άπετελεϊτο πρός Δ. ε'κ δύο κιόνων, ων έσώΟησαν μόνον αϊ βάσεις
και δύο εκατέρωθεν παραστάδες. Και τοΰ μεγάλου τούτου δωματίου
τό δάπεδον έφερε ψηφιδωτήν διακόσμησιν, ης δ' όμως δεν έσώΟησαν
ή μόνον τά πρός τόν μεσημορ. τοΐνον τμήματα. Επί τούτων παρί-
στανται Τρίτωνες ε'.ς φυσικόν μέγεθος κρατούντες δι" άλύσου θαλασ-
σίους δοάκοντας, είτα δέλφινες και τά παραπλήσια.
Ή μεγάλη αύτη αίθουσα ητο λουτρόν. Τοΰτο δε διεπιστώθη κατά
τόν μάλλον άναμφισόήτητον τρόπον, διότι άνασκαφΟέντος τοΰ κέντρου,
όπου ητο κατεστοααυ.ένον τό ψηφιδωτοί/, άπεκαλύφΟη όλως άπροσδο-
κήτως κάτωθεν, ευθύς υπό τό υπόστρωμα τοΰ ψηφιδωτού, μέγα αλλά
/Οαμαλόν υπόστυλον ϋπόγειον, έν τώ όποίω κατά μ,ικρά διαστήματα
(0,35 μ.) πλίνθινοι κίονες ΰποόαστάίουσι τό άνωθεν δάπεδον τής αι-
θούσης. Οί κίονες ούτοι αποτελούνται έκ δισκοειδών πλίνθων, οΓτινές
εϊσιν έπιτεΟειμένοι ό εις έπί τοΰ ετέρου εις ύψος ήμίσεος μέτρου. Τό
υπόγειο·/ τοΰτο κατασκεύασμα ϊγ_ ησίμ.ευεν πρός Οέρμανσιν τοΰ άνω-
θεν δώμ.ατος, εκαλεϊτο δε κατά τους ρωυ.αΈκούς '/ρόνους ύπόκανστον.
Τοιαύτα ΰπόκαυστα διεσώθησαν πλείστα έν ταϊς ρωμαϊκαϊς Θερμαϊς, Κάτοψις Χριοτιαν. Βασιλικής Δουμετίου εν Νικοπόλεί.
ΑΕ 1916
ρεινήν πτέρυγα του Νάρΰΐ]κος, ήτις εΐ/ε μόνον εν μέρει ανασκαφή
κατά τό παρελθόν έτος. "Ηδη απεκαλύφθη αύτη ολόκληρος, ε·/ουσα
σ/ήμα τετραγωνικό1/, διαιρείται δε εις δύο τάγματα διά δύο εκατέ-
ρωθεν παοαστάδο>ν προενουσών εις μήκος 1,14. Όλοκλήρου του
μεγάλου τούτου τετραγώνου τό δάπεδον εΐνε κεκαλυμμε'νον υπό ψηφι-
δωτού γεωμετρικού εκ πλο-/μών πολυνρώμων σνήματος, 'κατά δε
τήν ΝΑ γωνίαν αύτού απεκαλύφθη όρϋογώνιον επίμηκες τετράπλευρον
Οεμελιον έ*κ μεγάλων πα'/υτάτων καλλίστης κατασκευής πλίνθων μή-
κους 2,60 και πλ. 1,80. 'Λνασκάψας τοΰτο οϋδεν ευρεν υπ* αύτό,
φαίνεται λοιπόν δτι έπί τούτου έΟεμελιοϋτο [5αρύ τι και μέγα μνηαεϊον,
πιΟανώτατα σαρκοφάγοι. Την γνώμην ταύτην ένισ/ύει ί) άνεύρεσι;
εντός της έπινώσεως του μεγάλου τούτου διυματίου πλείστων τεμαχίων
μαρμαρίων κιονίσκων και πλακών, έξ ου συνηρμολόγησεν ό κ. Φιλα-
δελφεϋς επτά όλους κιονίσκους ένος μ., ϋψος και δύο μεγάλας πλάκας.
αϊτινες Οα εί/ον περίπου τό μήκος και πλάτος τοϋ άποκαλυφθέντος θε-
μελίου, άν και έλλείπουσι πλείστα τεμανία έξ αυτών, ώστε να μή δύνα-
ται τις ασφαλώς να βεβαίωση τοΰτο.
Μετά τοΰτο επελήφθη τής ανασκαφής τοΰ υπολοίπου τμήματος του
Εξωνάρϋ-ηκος και τής κυρίας εισόδου τοϋ ναοϋ. Έν τώ Έξωνάρθηκι
απεκαλύφθη έν τω κέντριο μέγα πλακόστρωτον τετράγωνον, όπερ Οά
ήτο ΰπαίθριον, περιβαλλόμενο·/ πέριξ υπό ταπεινού τοι/ίου |πίζουλίού),
πέριξ δ' ολόκληρος ή λοιπή επιφάνεια τοϋ έξωνάρθηκος ήτο έπεστρω-
μένη διά ψηφιδωτού, όμοιου πρός τό πέουσιν άποκαλυφθ'εν τμήμα.
Τέλος πρός Λ. τούτου άνεσκάφη ή κυρία μεγάλη τοΰ ναοϋ Πύλη,
πλάτους 2 περίπου μ. ΙΙρό ταύτης, εντός τοϋ έξωνάρθηκος και εις
ενός μέτρου από τοΰ οΰδοΰ τής Πύλης άπόστασιν απεκαλύφθη μεγάλ.η
επιγραφί) μήκους 3 μ. και πλ. 1,50. υψ. δε τών ψηφίων 0,22. *Η
επιγραφή αύτη έ/ει ωδε:
ΔΟΜΗΤΙΟΟ ΜβΝ Ο ΤΤΡΟΰΗΝ ΤΟΝ 06ΒΑ0ΜΙΟΝ ΚΑΤβΟΚβΥΑΟεΝ ΟΙΚΟΝ
ΔΟΜΗΤΙΟΟ Δ6 Ο ΝΥΝ Γ6 ΝΠ 60)'λΙ εΚΙΝΟΥ ΚΑΙ ΤΗΟ ΙβΡΟϋΟΥΝΗΟ ΔΙΑΔΟΧΟΟ
Δ Υ Ν Α ΜΙ ΧΡ ΤΗΝ ΠΑΟΑΙΊ 6 Κ Α ΛΛI 6ΡΓΗ06Ν ΤΡΙΟΤϋϋΟΝ
ΟΥφΡΟΟΥΝΟΟ ΜΗ Ν 6Ν ΤΩ Ν6 (1) (ϋΟ ΜΑΘΗΤΗΟ ΤΟΥ ΠΡΟΤ6ΡΟΥ ΠΗΜΑΙ...
ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΜΑΡΤΥΡΟΟ 6ΚΑΤ6ΡΟΟ 6ΥΧΑΡΙΟΤΟ)ΝΤΗ ΠΡΟΟΤΑΟΙΑ
ήτοι: Δομήτιος μέν ό πρώην τόν σεβάσμιον κατεσκεύασεν οίκον, Δομή- έν Ελλάδι δ'ε πρό εξαετίας ευρέθησαν ακριβώς όμοια έν ταϊς άνασκα-
τιος δε ό νΰν γε ΝΤΤ (Νικοπόλεως) έών, εκείνου και τής Ίερωσύνης φαϊς τής "Ηλιδος (παρά τό Γαστοΰνι), ταϊς ΙνεργηΟείσαις υπό τής έν
διάδο/ος, δυνάμει ΧΡ (Χριστού) την πάσαν έκαλλιέργησε τρίστωον. || Αθήναις Αυστριακής 'Αρ/αιολ. Στολής.
Ευφρόσυνος μην εν τώ νεω ό)ς μ.αθητής τοΰ προτέρου πημαι... |ποι-
μήναντος;) Δημητρίου Μάρτυρος εκάτερος εύ/αριστών τή προστασία.
Πρό τής Πύλης ταύτης σχηματίζεται πρόΰυρον ή πρόπυλον πλα-
κο'στρωτον.
Μετά την όλοσ·/ερή ανασκαφή·/ τής άρ/*ιοτάτης ταύτης Χριστιαν.
Βασιλικής, ήτις ανάγεται πιΟανώτατα κατά τά μέσα τοΰ 6ου αΐ. μ..Χ.
ό κ. Φιλαδελφεύς επελήφθη τής ανασκαφής τοΰ "έναντι ταύτης, πρός
Λ. κειαένου μεγάλου Περιστυλίου, όπερ πρό διετίας ει/εν ο ίδιος ανα-
σκάψει. Διά τής έφετεινής σκαφικής έργασίας απεκαλύφθη τό πλείστον
τών πεοί τό περιστύλιον δωματίων, έξ ων τινά εϊσιν έπεστρωμένα διά
ψηφιδωτών.. Ούτοί πρός Ν. απεκαλύφθη τοιούτον αρίστης τέχνης,
πλην δυστυ/ώς λίαν κατεστραμμένο·/. Έπί τούτου παρίσταται κατά
μεν τάς τέσσαρας πλευράς πέριξ, έν είδη πλαισίου, πολυσύνΟετον και
πολύνρωμον κυσμ,ημα έκ γεωμετρικών σ/ημάτων. Μετά τοΰτο έπεται
σειοά άλληλοσυμπλεκου.ένων κύκλων έκ κλάδων μετά φαλλών, εντός
δ'ε τούτων παρίστανται ζώα, πτηνά, αλληγορικά! κεφαλαί, θηρευτής
γυμνός εις μικρόν σχήμα βάλλοιν κατ' άγριου θηρίου, καρποί κλ.π. κλπ,
Τό μέσον τοΰ ψηφιδωτού δαπέδου κατεΐ/ε μέγας τετράγωνος πίνας",
ου ουστυ/ώς ήφανίσΟη τό πλείστον μέρος.
Άλλα και πρός Α. απεκαλύφθη έτερον μέγα δωμάτιον, ου ή είσο-
δος άπετελεϊτο πρός Δ. ε'κ δύο κιόνων, ων έσώΟησαν μόνον αϊ βάσεις
και δύο εκατέρωθεν παραστάδες. Και τοΰ μεγάλου τούτου δωματίου
τό δάπεδον έφερε ψηφιδωτήν διακόσμησιν, ης δ' όμως δεν έσώΟησαν
ή μόνον τά πρός τόν μεσημορ. τοΐνον τμήματα. Επί τούτων παρί-
στανται Τρίτωνες ε'.ς φυσικόν μέγεθος κρατούντες δι" άλύσου θαλασ-
σίους δοάκοντας, είτα δέλφινες και τά παραπλήσια.
Ή μεγάλη αύτη αίθουσα ητο λουτρόν. Τοΰτο δε διεπιστώθη κατά
τόν μάλλον άναμφισόήτητον τρόπον, διότι άνασκαφΟέντος τοΰ κέντρου,
όπου ητο κατεστοααυ.ένον τό ψηφιδωτοί/, άπεκαλύφΟη όλως άπροσδο-
κήτως κάτωθεν, ευθύς υπό τό υπόστρωμα τοΰ ψηφιδωτού, μέγα αλλά
/Οαμαλόν υπόστυλον ϋπόγειον, έν τώ όποίω κατά μ,ικρά διαστήματα
(0,35 μ.) πλίνθινοι κίονες ΰποόαστάίουσι τό άνωθεν δάπεδον τής αι-
θούσης. Οί κίονες ούτοι αποτελούνται έκ δισκοειδών πλίνθων, οΓτινές
εϊσιν έπιτεΟειμένοι ό εις έπί τοΰ ετέρου εις ύψος ήμίσεος μέτρου. Τό
υπόγειο·/ τοΰτο κατασκεύασμα ϊγ_ ησίμ.ευεν πρός Οέρμανσιν τοΰ άνω-
θεν δώμ.ατος, εκαλεϊτο δε κατά τους ρωυ.αΈκούς '/ρόνους ύπόκανστον.
Τοιαύτα ΰπόκαυστα διεσώθησαν πλείστα έν ταϊς ρωμαϊκαϊς Θερμαϊς, Κάτοψις Χριοτιαν. Βασιλικής Δουμετίου εν Νικοπόλεί.