DOI Artikel:
Euangelidēs, Dēmētrios E.: Epitymbioi stēlai tēs Samou
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14363#0088
78 Δημ. Εύαγγελίδου ΛΕ 1024-
της πλσ.7.ός, ής το περίγραμμα σχηματίζεται έκ δύο τεμνομένων τόξων μέ μικράν προεξο-
χήν κατά την συνάντησιν αυτών. Ή γραμμή'τοΰ εκατέρωθεν ανερχομένου τόξου εΐναι
κατ' αρχάς σχεδόν ευθεία επί της στήλης είκ. 10 συνεχίζουσα την πλευράν προεκτεινο-
μένην και ταχέως κάμπτεται άνω, εν φ έπι της είκ. 11 ή γραμμή αΰτη σχεδόν αμέσως:
άρχεται νά κάμπτηται και ήπίως ανέρχεται είς τήν κορυορήν, έτι δέ ήπιώτερον αναβαίνει
ή γραμμή αυτη έπι της 3. Τοΰτο δημιουργεί τό άνθέμιον ύψηλότερον και πολυφυλλότε-
ρον. Ούτως έπι της στήλης είκ. 10 τό άνθέμιον έ'χει έ/.ατέροοθεν τοϋ μεσαίου ανά τέσ-
σαρα φύλλα, έπι δέ των λοιπών ανά πέντε. Τά φύλλα ταϋτα εΐναι εναλλάξ κοίλα και
κυρτά, μόνον δέ τοϋ άνθεμίου 12 άπαντα είναι κοίλα. Μεταξύ των μεγάλων τούτων φύλ-
λων προβά?ιλουσι τήν κορυφήν αυτών λεπτότατα λογχωτά φύλλα, ώς επί τών στηλών 10
και 11. Έν αύταϊς το άνθέμιον εΐναι συνεσφιγμένον και κλειστόν, τά δέ λογχωτά φύλλα
δεν χ/ορίζουσι τήν στενήν τών λοιπών φύλλων παράταξιν, όπερ συμ6αί\'ει επί τοϋ άνθεμίου
12. Τήν μορφή ν τούτου παρουσιάζει και τό άνθέμιον της έκ Τρωάδος στήλης και τοϋ έξ-
Αίγίνης ακρωτηρίου: Αθοϊιια I είκ. 284· (πρβ. άνάλογον σχηματισμόν άνθεμίου Ασσυρια-
κού έν ΡθγγοΙ βί Οΐιίρϊθζ, ΗίδίοΪΓΘ άβ Γ &ιΊ II είκ. 137). Διά τών «παρεμβαλλόμενων τού-
των φύλλων χαλαροϋται τό ριπίδιον τοϋ άνθεμίου, ούτινος τά φύλλα γίνονται βαθμηδόν
όλόγλυφα. Αρχήν τούτου δεικνύει ή έκ Τρωάδος στήλη, τήν πλήρη δέ έξέλιξιν ή ύπ' άριΟ^
12 και τό Αίγιναΐον άκρωτήριον. Άλλ'ήέν γένει μορφή τοϋ άνθεμίου 12 έ'χει χαρακτήρα
διάφορον, αί δέ καμπύλαι του έ'χουσι χάριν τινά έξεζητημένην και λεπτήν. Έν ω δέ τά
άνθέμια τών άλλων Σαμίων στηλών έχουσι σταθερότητά τινα, ή δέ επιφάνεια αυτών
μόλις κινείται διά τών εναλλασσομένων ελαφρώς κοίλων και κυρτών φύλλων, έπι της στή-
?ιης ταύτης τό μέν περίγραμμα διαλύεται εις τά εντελώς έπεξειργασμένα καθ' έ'καστον
περιγράμματα τών μεγάλων και μικρών φύλλων, ή δέ επιφάνεια άπέκτησεν εξαιρετικής
γραφικότητα και κίνησιν διά. τοϋ πλουσίου παιγνίου τοϋ φωτός και της σκιάς, δ έπήνεγ-
κεν ή βαθεϊα εκσκαφή πάντων τών φύλλων και ή εις δύο επικλινείς επιφανείας διαίρεσις:
τών λογχωτών φύλων διά της μεσαίας προεχούσης άκμής. Ή έντύπωσις δέ αύτη επε-
τεύχθη χωρίς ό ρυθμός νά έκφύγη της γραμμικότητος, ήτις εΐναι ή κυριαρχοϋσα έννοια
και ό γεννήτωρ τών μορφών.
Εξετάζοντες δέ τήν πλαστικήν έπεξεργασίαν τών ελίκων παρατηροΰμεν ότι ευθύς
έξ άρχής όταν άπαντώσιν αύται ώς πλαστικόν θέμα έπι χαλκών ελασμάτων της μικροτεχνίας,,
ή επιφάνεια αυτών είναι έκτυπος, άλλα και εις τήν επί λίθου διακοσμητικήν κρατεί τύν
αυτόν πλαστικόν χαρακτήρα. Αναφέρω ενταύθα παραδείγματα, τινα, ών ικανά συνέλεξεν
και συστηματικώς κατέταξεν ό ΓΐβοΜβι·, (,Ιαηι-1). 1918 σ. 227-230). "Αν εις τήν έξέτασιν
συμπεριλάβωμεν και τήν Κύπρον, εκεί συναντώμεν τήν κυρτήν έπιφάνειαν τών γνωστών
έπικράνων, προς ήν τοσούτον συγγενής είναι ή τών Αιολικών κιονοκράνων Νεανδρίας,
Λέσβου καΐ Αιολικής Λαρίσης, ανηκόντων εις τό πρώτον ήμισυ τοϋ έ'κτου αιώνος.
Κυρτάς έ'λικας έ'χουσι και τά τοϋ άρχαϊκοϋ Αρτεμισίου της Εφέσου κιονόκρανα,
ών τά έκ τοϋ Ναοϋ τοϋ Κροίσου (Π>) κτισθέντος μετά τό 55!» (πρβ. Ρίο&νά, Λαογρα-
φία Ζ' σ. 69-70) είναι τουλάχιστον τών μέσων τοϋ έκτου αιώνος. Προς τάς μορφάς τών
κιονοκράνων τούτων μεγίστην ομοιότητα παρουσιάζουσι (βλ. Α. νου Ο&γ&'&ώ ΜιΊβί, Ι,ΙV
σελ. 466) καΐ επομένως είναι σύγχρονα αύτοΐς τά έκ τοϋ βωμοϋ τοϋ Ποσειδώνος εις
τό άκρωτήριον Μονοδένδρι παρά τήν Μίλητον (Μίΐβί ένθ. άν. πίν. V, 2).
της πλσ.7.ός, ής το περίγραμμα σχηματίζεται έκ δύο τεμνομένων τόξων μέ μικράν προεξο-
χήν κατά την συνάντησιν αυτών. Ή γραμμή'τοΰ εκατέρωθεν ανερχομένου τόξου εΐναι
κατ' αρχάς σχεδόν ευθεία επί της στήλης είκ. 10 συνεχίζουσα την πλευράν προεκτεινο-
μένην και ταχέως κάμπτεται άνω, εν φ έπι της είκ. 11 ή γραμμή αΰτη σχεδόν αμέσως:
άρχεται νά κάμπτηται και ήπίως ανέρχεται είς τήν κορυορήν, έτι δέ ήπιώτερον αναβαίνει
ή γραμμή αυτη έπι της 3. Τοΰτο δημιουργεί τό άνθέμιον ύψηλότερον και πολυφυλλότε-
ρον. Ούτως έπι της στήλης είκ. 10 τό άνθέμιον έ'χει έ/.ατέροοθεν τοϋ μεσαίου ανά τέσ-
σαρα φύλλα, έπι δέ των λοιπών ανά πέντε. Τά φύλλα ταϋτα εΐναι εναλλάξ κοίλα και
κυρτά, μόνον δέ τοϋ άνθεμίου 12 άπαντα είναι κοίλα. Μεταξύ των μεγάλων τούτων φύλ-
λων προβά?ιλουσι τήν κορυφήν αυτών λεπτότατα λογχωτά φύλλα, ώς επί τών στηλών 10
και 11. Έν αύταϊς το άνθέμιον εΐναι συνεσφιγμένον και κλειστόν, τά δέ λογχωτά φύλλα
δεν χ/ορίζουσι τήν στενήν τών λοιπών φύλλων παράταξιν, όπερ συμ6αί\'ει επί τοϋ άνθεμίου
12. Τήν μορφή ν τούτου παρουσιάζει και τό άνθέμιον της έκ Τρωάδος στήλης και τοϋ έξ-
Αίγίνης ακρωτηρίου: Αθοϊιια I είκ. 284· (πρβ. άνάλογον σχηματισμόν άνθεμίου Ασσυρια-
κού έν ΡθγγοΙ βί Οΐιίρϊθζ, ΗίδίοΪΓΘ άβ Γ &ιΊ II είκ. 137). Διά τών «παρεμβαλλόμενων τού-
των φύλλων χαλαροϋται τό ριπίδιον τοϋ άνθεμίου, ούτινος τά φύλλα γίνονται βαθμηδόν
όλόγλυφα. Αρχήν τούτου δεικνύει ή έκ Τρωάδος στήλη, τήν πλήρη δέ έξέλιξιν ή ύπ' άριΟ^
12 και τό Αίγιναΐον άκρωτήριον. Άλλ'ήέν γένει μορφή τοϋ άνθεμίου 12 έ'χει χαρακτήρα
διάφορον, αί δέ καμπύλαι του έ'χουσι χάριν τινά έξεζητημένην και λεπτήν. Έν ω δέ τά
άνθέμια τών άλλων Σαμίων στηλών έχουσι σταθερότητά τινα, ή δέ επιφάνεια αυτών
μόλις κινείται διά τών εναλλασσομένων ελαφρώς κοίλων και κυρτών φύλλων, έπι της στή-
?ιης ταύτης τό μέν περίγραμμα διαλύεται εις τά εντελώς έπεξειργασμένα καθ' έ'καστον
περιγράμματα τών μεγάλων και μικρών φύλλων, ή δέ επιφάνεια άπέκτησεν εξαιρετικής
γραφικότητα και κίνησιν διά. τοϋ πλουσίου παιγνίου τοϋ φωτός και της σκιάς, δ έπήνεγ-
κεν ή βαθεϊα εκσκαφή πάντων τών φύλλων και ή εις δύο επικλινείς επιφανείας διαίρεσις:
τών λογχωτών φύλων διά της μεσαίας προεχούσης άκμής. Ή έντύπωσις δέ αύτη επε-
τεύχθη χωρίς ό ρυθμός νά έκφύγη της γραμμικότητος, ήτις εΐναι ή κυριαρχοϋσα έννοια
και ό γεννήτωρ τών μορφών.
Εξετάζοντες δέ τήν πλαστικήν έπεξεργασίαν τών ελίκων παρατηροΰμεν ότι ευθύς
έξ άρχής όταν άπαντώσιν αύται ώς πλαστικόν θέμα έπι χαλκών ελασμάτων της μικροτεχνίας,,
ή επιφάνεια αυτών είναι έκτυπος, άλλα και εις τήν επί λίθου διακοσμητικήν κρατεί τύν
αυτόν πλαστικόν χαρακτήρα. Αναφέρω ενταύθα παραδείγματα, τινα, ών ικανά συνέλεξεν
και συστηματικώς κατέταξεν ό ΓΐβοΜβι·, (,Ιαηι-1). 1918 σ. 227-230). "Αν εις τήν έξέτασιν
συμπεριλάβωμεν και τήν Κύπρον, εκεί συναντώμεν τήν κυρτήν έπιφάνειαν τών γνωστών
έπικράνων, προς ήν τοσούτον συγγενής είναι ή τών Αιολικών κιονοκράνων Νεανδρίας,
Λέσβου καΐ Αιολικής Λαρίσης, ανηκόντων εις τό πρώτον ήμισυ τοϋ έ'κτου αιώνος.
Κυρτάς έ'λικας έ'χουσι και τά τοϋ άρχαϊκοϋ Αρτεμισίου της Εφέσου κιονόκρανα,
ών τά έκ τοϋ Ναοϋ τοϋ Κροίσου (Π>) κτισθέντος μετά τό 55!» (πρβ. Ρίο&νά, Λαογρα-
φία Ζ' σ. 69-70) είναι τουλάχιστον τών μέσων τοϋ έκτου αιώνος. Προς τάς μορφάς τών
κιονοκράνων τούτων μεγίστην ομοιότητα παρουσιάζουσι (βλ. Α. νου Ο&γ&'&ώ ΜιΊβί, Ι,ΙV
σελ. 466) καΐ επομένως είναι σύγχρονα αύτοΐς τά έκ τοϋ βωμοϋ τοϋ Ποσειδώνος εις
τό άκρωτήριον Μονοδένδρι παρά τήν Μίλητον (Μίΐβί ένθ. άν. πίν. V, 2).