DOI Artikel:
Suchocki, Wojciech: Pokój pana w pałacu w Mosznej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27011#0185
POKOJ pana w pałacu w mosznej
141
przednio — parzyste), a jednocześnie ich rozmiary, ich szerokość znacznie
mniejsza od poprzednich znaczy mniejszą „przepustowość”, konotuje nie-
jako większą ekskluzywność (tym bardziej, że prowadzą „jeszcze wyżej”).
Centralność tej części, rozmiary (najdłuższa przekątna podstawy — 530,
wys. 333) czynią ją stosunkowo najbardziej intymną n, sytuacja daje jej
miejsce górujące w sali. Liczba okien i balkon, ze względu na ich funkcje
widokowe, nadaje tej części takie właśnie przeznaczenie; z drugiej jednak
strony funkcja akcentowania kierunku przez środkowe z nich, niewidocz-
ność pozostałych z przeważającej części sali, skierowanie tej partii na po-
łudnie — wszystko to wiąże ją z opisanym uprzednio, ukierunkowanym
ciągiem przestrzennym jako jego finał oraz eksponuje symboliczne funkcje
światła.
0.4. Kontekst, w jakim występują kolumny znajdujące się przy scho-
dach, osłabia ich prymarną funkcję dźwigania, a akcentuje — estetyczną,
szczególnie przez niezwykłe rozwiązanie oparcia na marmurowych kolum-
nach belek stropowych. Wraz ze schodami elementy te tworzą najsilniej-
sze cezury przestrzenne we wnętrzu. Ponieważ z obu stron wydzielają
człon B — akcentują jego odrębność, ale w innym aspekcie, sytuując się
w wyżej opisanym ciągu przestrzennym, podkreślają jego kierunkowość,
będąc elementem rytmizującym, a ponadto, ze względu na mniejsze roz-
miary identycznie kształtowanej oprawy drugiego podejścia optycznie wy-
dłużają przestrzeń 12.
Widokowa funkcja balkonu wykusza D wiąże przestrzeń sali z prze-
strzenią zewnątrzną: widok otwiera się na park, a balkon znajduje się nie-
mal na osi jednej z dwóch, ukośnie do osi parku biegnących alei, sięgają-
cej dalej kompleksu leśnego i biorącej w ten sposób w posiadanie prze-
strzeń „jak okiem sięgnąć” 13.
Wszystko, co dotąd ustalono, prowadzi do stwierdzenia ambiwalentne-
go charakteru przestrzeni sali. Jest ona drogą wstępującą. Zachowuje ten
charakter niezależnie od zachowań w niej: „świetlana” przestrzeń zawsze
jest u celu drogi i zawsze góruje. Jednocześnie jednak poszczególne człony
„po drodze” są tak uformowane, że konotują własne znaczenia.
11 W sensie proksemicznym, tzn. rozmiary tej części narzucają niejako kontakt
na „odległość osobistą” co najwyżej. Ustalenia badań proksemicznych podaje Eco ja-
ko przykład „kodów antropologicznych” na których opiera się architektura. Opiera
się przy tym na książce Halla, która w momencie składania niniejszego tekstu do
druku ukazała się w przekładzie polskim, zob. E. T. Hall, Ukryty wymiar. Warsza-
wa 1976.
12 W dalszym postępowaniu należy podjąć się rekonstrukcji rozmaitych histo-
rycznych, słowników konotacyjnych, przede wszystkim stylistycznych i typologicz-
nych, według których obdarzano kolumnę sensem. Analizę konotacji kolumny prze-
prowadził Eco (zob. U. E c o, A Componential Analysis ...).
13 Poprzez narzucenie jej porządku „architektonicznego”, zorganizowanie jej.
141
przednio — parzyste), a jednocześnie ich rozmiary, ich szerokość znacznie
mniejsza od poprzednich znaczy mniejszą „przepustowość”, konotuje nie-
jako większą ekskluzywność (tym bardziej, że prowadzą „jeszcze wyżej”).
Centralność tej części, rozmiary (najdłuższa przekątna podstawy — 530,
wys. 333) czynią ją stosunkowo najbardziej intymną n, sytuacja daje jej
miejsce górujące w sali. Liczba okien i balkon, ze względu na ich funkcje
widokowe, nadaje tej części takie właśnie przeznaczenie; z drugiej jednak
strony funkcja akcentowania kierunku przez środkowe z nich, niewidocz-
ność pozostałych z przeważającej części sali, skierowanie tej partii na po-
łudnie — wszystko to wiąże ją z opisanym uprzednio, ukierunkowanym
ciągiem przestrzennym jako jego finał oraz eksponuje symboliczne funkcje
światła.
0.4. Kontekst, w jakim występują kolumny znajdujące się przy scho-
dach, osłabia ich prymarną funkcję dźwigania, a akcentuje — estetyczną,
szczególnie przez niezwykłe rozwiązanie oparcia na marmurowych kolum-
nach belek stropowych. Wraz ze schodami elementy te tworzą najsilniej-
sze cezury przestrzenne we wnętrzu. Ponieważ z obu stron wydzielają
człon B — akcentują jego odrębność, ale w innym aspekcie, sytuując się
w wyżej opisanym ciągu przestrzennym, podkreślają jego kierunkowość,
będąc elementem rytmizującym, a ponadto, ze względu na mniejsze roz-
miary identycznie kształtowanej oprawy drugiego podejścia optycznie wy-
dłużają przestrzeń 12.
Widokowa funkcja balkonu wykusza D wiąże przestrzeń sali z prze-
strzenią zewnątrzną: widok otwiera się na park, a balkon znajduje się nie-
mal na osi jednej z dwóch, ukośnie do osi parku biegnących alei, sięgają-
cej dalej kompleksu leśnego i biorącej w ten sposób w posiadanie prze-
strzeń „jak okiem sięgnąć” 13.
Wszystko, co dotąd ustalono, prowadzi do stwierdzenia ambiwalentne-
go charakteru przestrzeni sali. Jest ona drogą wstępującą. Zachowuje ten
charakter niezależnie od zachowań w niej: „świetlana” przestrzeń zawsze
jest u celu drogi i zawsze góruje. Jednocześnie jednak poszczególne człony
„po drodze” są tak uformowane, że konotują własne znaczenia.
11 W sensie proksemicznym, tzn. rozmiary tej części narzucają niejako kontakt
na „odległość osobistą” co najwyżej. Ustalenia badań proksemicznych podaje Eco ja-
ko przykład „kodów antropologicznych” na których opiera się architektura. Opiera
się przy tym na książce Halla, która w momencie składania niniejszego tekstu do
druku ukazała się w przekładzie polskim, zob. E. T. Hall, Ukryty wymiar. Warsza-
wa 1976.
12 W dalszym postępowaniu należy podjąć się rekonstrukcji rozmaitych histo-
rycznych, słowników konotacyjnych, przede wszystkim stylistycznych i typologicz-
nych, według których obdarzano kolumnę sensem. Analizę konotacji kolumny prze-
prowadził Eco (zob. U. E c o, A Componential Analysis ...).
13 Poprzez narzucenie jej porządku „architektonicznego”, zorganizowanie jej.