DOI Artikel:
Suchocki, Wojciech: Pokój pana w pałacu w Mosznej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27011#0198
146
W. SUCHOCKI
4.3. Sytuacja E w stosunku do B jest odmienna niż figur łączących się
z A. Jest on wyraźnie dookreślony w swoim kształcie i oddzielony od B.
Ponadto wprowadzony przezeń podział boku B nie odpowiada podziałowi
przeciwległego boku, tak więc możliwości (jak w wypadku AŁ) stworzenia
niejako dwuznaczności porządku powierzchni zostają uchylone. E podpo-
rządkowuje się B i towarzyszy mu, powtarzając na uboczu jego kierunek
i rytm (identyczne proporcje).
Relacja pomiędzy B i C jest zasadniczo taka, że B jako powierzchnia
ukierunkowana narzuca kierunek i wiąże w ten sposób ze sobą C, która
z kolei przez swą centralność podporządkowuje sobie B. Ośmiobok C jest
jednocześnie usytuowany na skraju, ale zarazem na głównym kierunku
planu, a więc na jego końcu i w ten sposób podporządkowuje sobie jego
całość.
4.4. Obrysy C — wewnętrzny i zewnętrzny — różnią się: od zewnątrz
— okrąg, od wewnątrz — ośmiobok. Obrys wewnętrzny prezentuje podob-
ną zasadą jak w wypadku D: oparcie na kontynuacji prostopadłych z jed-
noczesnym wprowadzeniem kierunku ukośnego. Ta analogia nie oznacza
jednak równorzędności: C charakteryzuje znacznie silniejsze podkreśle-
nie centralności i odrębności. Dotychczas opisaną sytuację tych przestrze-
ni w stosunku do zasadniczego kierunku planu można zsumować propo-
zycją (bez alternatywy): „C jest twoim celem, widzisz go i do niego zdą-
żaj, lecz po drodze zajrzyj do D”. Do C bowiem kierunkuje cały plan, na-
tomiast jedynie D prowadzi poza niego.
W tym miejscu trzeba się na chwilę od planu oderwać, by zbadać mo-
żliwości wyjścia na zewnątrz. Dopełnieniem ostatniego spostrzeżenia jest
fakt, że w D wyjście to prowadzi przez ukośną ścianę, w C zaś — przez
prostopadłą do zasadniczego kierunku (w obu wypadkach na balkony),
kontynuując go. Organizacja przestrzeni zewnętrznej opiera się zasadniczo
na siatce prostopadłych, jednak ukośna wytyczona przez D znajduje swą
kontynuację w alei parkowej.
4.5. Na siatce prostopadłych założony jest też plan całego pałacu (il. 6).
Jego badanie podporządkowane będzie śledzeniu ciągu łączącego pokój pa-
na z wejściem do pałacu, identyfikacji preferowanej przez plan drogi przez
rezydencję i miejsca, jakie w niej zajmuje ta właśnie sala.
Plany obu rozważanych skrzydeł są ukierunkowane; wyznaczone przez
nie kierunki zderzają się pod kątem prostym, przy czym sposób zestawie-
nia obu części preferuje kierunek wytyczony przez skrzydło „burgu"
(mieszczące pokój pana). Decyduje o tym silne wysunięcie ryzalitu miesz-
czącego hall, znacznie przewyższające głębokość pozostałych ryzalitów
skrzydła barokowego, a także umieszczenie go w ramach dwóch zasadni-
czych linii kierunkujących „burg”, co w sumie czyni ryzalit jego elemen-
tem, a globalną sytuację określa jako dostawienie skrzydła barokowego do
W. SUCHOCKI
4.3. Sytuacja E w stosunku do B jest odmienna niż figur łączących się
z A. Jest on wyraźnie dookreślony w swoim kształcie i oddzielony od B.
Ponadto wprowadzony przezeń podział boku B nie odpowiada podziałowi
przeciwległego boku, tak więc możliwości (jak w wypadku AŁ) stworzenia
niejako dwuznaczności porządku powierzchni zostają uchylone. E podpo-
rządkowuje się B i towarzyszy mu, powtarzając na uboczu jego kierunek
i rytm (identyczne proporcje).
Relacja pomiędzy B i C jest zasadniczo taka, że B jako powierzchnia
ukierunkowana narzuca kierunek i wiąże w ten sposób ze sobą C, która
z kolei przez swą centralność podporządkowuje sobie B. Ośmiobok C jest
jednocześnie usytuowany na skraju, ale zarazem na głównym kierunku
planu, a więc na jego końcu i w ten sposób podporządkowuje sobie jego
całość.
4.4. Obrysy C — wewnętrzny i zewnętrzny — różnią się: od zewnątrz
— okrąg, od wewnątrz — ośmiobok. Obrys wewnętrzny prezentuje podob-
ną zasadą jak w wypadku D: oparcie na kontynuacji prostopadłych z jed-
noczesnym wprowadzeniem kierunku ukośnego. Ta analogia nie oznacza
jednak równorzędności: C charakteryzuje znacznie silniejsze podkreśle-
nie centralności i odrębności. Dotychczas opisaną sytuację tych przestrze-
ni w stosunku do zasadniczego kierunku planu można zsumować propo-
zycją (bez alternatywy): „C jest twoim celem, widzisz go i do niego zdą-
żaj, lecz po drodze zajrzyj do D”. Do C bowiem kierunkuje cały plan, na-
tomiast jedynie D prowadzi poza niego.
W tym miejscu trzeba się na chwilę od planu oderwać, by zbadać mo-
żliwości wyjścia na zewnątrz. Dopełnieniem ostatniego spostrzeżenia jest
fakt, że w D wyjście to prowadzi przez ukośną ścianę, w C zaś — przez
prostopadłą do zasadniczego kierunku (w obu wypadkach na balkony),
kontynuując go. Organizacja przestrzeni zewnętrznej opiera się zasadniczo
na siatce prostopadłych, jednak ukośna wytyczona przez D znajduje swą
kontynuację w alei parkowej.
4.5. Na siatce prostopadłych założony jest też plan całego pałacu (il. 6).
Jego badanie podporządkowane będzie śledzeniu ciągu łączącego pokój pa-
na z wejściem do pałacu, identyfikacji preferowanej przez plan drogi przez
rezydencję i miejsca, jakie w niej zajmuje ta właśnie sala.
Plany obu rozważanych skrzydeł są ukierunkowane; wyznaczone przez
nie kierunki zderzają się pod kątem prostym, przy czym sposób zestawie-
nia obu części preferuje kierunek wytyczony przez skrzydło „burgu"
(mieszczące pokój pana). Decyduje o tym silne wysunięcie ryzalitu miesz-
czącego hall, znacznie przewyższające głębokość pozostałych ryzalitów
skrzydła barokowego, a także umieszczenie go w ramach dwóch zasadni-
czych linii kierunkujących „burg”, co w sumie czyni ryzalit jego elemen-
tem, a globalną sytuację określa jako dostawienie skrzydła barokowego do