DOI issue:
Rozprawy
DOI article:Iwanoyko, Eugeniusz: Emblematyczne Sobiesciana Gotfryda Peschwitza
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.27012#0016
14
E. IWANOYKO
pisikiem obcą ręką: Ipse Autor huius Collectionis curam habuit, stanlowiią
rozpoznaną rękopiśmienną część jego dorobku. Są to prawie wyłącznie
gedaniana: ilustrowane epitalamia, panegiryczne mowy pogrzebowe, listy
kondolencyjne, teksty epitafiów, a także szczególnie nas interesujące
serie rysowanych emblematów dla królów polskich, Michała Korybuta
Wiśniowieckiego i Jana III Sobieskiego, wraz z korespondencją dotyczą-
cą realizacji niektórych projektów 6.
Wybieram Sobiesciana i pragnę je przedstawić w formie studium
ikonograficznego, są one najbardziej interesujące tak pod względem tre-
ści alegorycznych, jak też komponentów literackich w formie sentencji.
Nie bez znaczenia są również wartości plastyczne ilustracji; ich autor-
stwo nie jest w pełni jasne, część rysunków nosi sygnatury, inne pozwa-
lają na wysunięcie hipotez atrybucyjnych.
Seria Sobiescianów składa się w całości z 22 rysunków tuszem; wszy-
stkie mają charakter projektów i wszystkie były przeznaczone do prak-
tycznego zastosowania. Można je podzielić na trzy kategorie.
Do pierwszej należy projekt medalu dla króla elekta Jana III So-
bieskiego. Dwa rysunki wyobrażają awers i rewers medalu, zachowując
zapewne autentyczne wymiary obiektu.
Kategoria druga — to dwa zespoły projektów powstałe w 1674 r. Do-
tyczą one prawdopodobnie publikacji panegirycznej upamiętniającej fakt
królewskiej elekcji. Karta tytułowa i cztery rysunki dobrej klasy noszą
pełne sygnatury ,,Hin. Duwen” z datą 1674 bądź monogram ligaturowy
przedstawiający zbitkę obu liter HD.
Kategoria trzecia obejmuje piętnaście nie sygnowanych rysunków:
jeden jest projektem architektonicznym, pozostałe zawierają treści emb-
lematyczne poświęcone uroczystemu wjazdowi króla do Gdańska
w 1677 r. Rysunki są częścią projektu bramy triumfalnej wzniesionej
przez władze miasta przed kamienicą przy Długim Targu 2, gdzie mie-
ściła się kwatera królewska.
O ile medal, jak i druk panegiryczny pozostały zapewne w sferze
projektów — nie udało się bowiem znaleźć ani medalu, ani publikacji —
o tyle projekt bramy triumfalnej został zrealizowany, a przeznaczone do
dekoracji rysunki umieszczone były — jako malowane panneaux —
w architekturze bramy. Rycina P. Bocka, ilustrująca anonimową ulotną
publikację z okazji tego wjazdu wydaną, ukazuje bramę triumfalną
• O. Günther, op. cit. Ms. 2442. Zhiór zawiera m. in. rzadki przykład manu-
skryptu 'tekstu przeznaczonego dla epitafium lekarza gdańskiego dototom Jana
S-chafflerà, zachowanego do dziś w kościele św. Mikołaja w Gdańsku; oiwd epita-
fium zmarły ufundował sobie za życia „vivus posuit” w 1663 r. Godny uwagi
jest tekst dla epitatfiium Gryzeldy KoJistamcji z Zamoyskich Wiśrtiowieckiej, matki
króla z 1672 r.
E. IWANOYKO
pisikiem obcą ręką: Ipse Autor huius Collectionis curam habuit, stanlowiią
rozpoznaną rękopiśmienną część jego dorobku. Są to prawie wyłącznie
gedaniana: ilustrowane epitalamia, panegiryczne mowy pogrzebowe, listy
kondolencyjne, teksty epitafiów, a także szczególnie nas interesujące
serie rysowanych emblematów dla królów polskich, Michała Korybuta
Wiśniowieckiego i Jana III Sobieskiego, wraz z korespondencją dotyczą-
cą realizacji niektórych projektów 6.
Wybieram Sobiesciana i pragnę je przedstawić w formie studium
ikonograficznego, są one najbardziej interesujące tak pod względem tre-
ści alegorycznych, jak też komponentów literackich w formie sentencji.
Nie bez znaczenia są również wartości plastyczne ilustracji; ich autor-
stwo nie jest w pełni jasne, część rysunków nosi sygnatury, inne pozwa-
lają na wysunięcie hipotez atrybucyjnych.
Seria Sobiescianów składa się w całości z 22 rysunków tuszem; wszy-
stkie mają charakter projektów i wszystkie były przeznaczone do prak-
tycznego zastosowania. Można je podzielić na trzy kategorie.
Do pierwszej należy projekt medalu dla króla elekta Jana III So-
bieskiego. Dwa rysunki wyobrażają awers i rewers medalu, zachowując
zapewne autentyczne wymiary obiektu.
Kategoria druga — to dwa zespoły projektów powstałe w 1674 r. Do-
tyczą one prawdopodobnie publikacji panegirycznej upamiętniającej fakt
królewskiej elekcji. Karta tytułowa i cztery rysunki dobrej klasy noszą
pełne sygnatury ,,Hin. Duwen” z datą 1674 bądź monogram ligaturowy
przedstawiający zbitkę obu liter HD.
Kategoria trzecia obejmuje piętnaście nie sygnowanych rysunków:
jeden jest projektem architektonicznym, pozostałe zawierają treści emb-
lematyczne poświęcone uroczystemu wjazdowi króla do Gdańska
w 1677 r. Rysunki są częścią projektu bramy triumfalnej wzniesionej
przez władze miasta przed kamienicą przy Długim Targu 2, gdzie mie-
ściła się kwatera królewska.
O ile medal, jak i druk panegiryczny pozostały zapewne w sferze
projektów — nie udało się bowiem znaleźć ani medalu, ani publikacji —
o tyle projekt bramy triumfalnej został zrealizowany, a przeznaczone do
dekoracji rysunki umieszczone były — jako malowane panneaux —
w architekturze bramy. Rycina P. Bocka, ilustrująca anonimową ulotną
publikację z okazji tego wjazdu wydaną, ukazuje bramę triumfalną
• O. Günther, op. cit. Ms. 2442. Zhiór zawiera m. in. rzadki przykład manu-
skryptu 'tekstu przeznaczonego dla epitafium lekarza gdańskiego dototom Jana
S-chafflerà, zachowanego do dziś w kościele św. Mikołaja w Gdańsku; oiwd epita-
fium zmarły ufundował sobie za życia „vivus posuit” w 1663 r. Godny uwagi
jest tekst dla epitatfiium Gryzeldy KoJistamcji z Zamoyskich Wiśrtiowieckiej, matki
króla z 1672 r.