Instytut Historii Sztuki <Posen> [Hrsg.]: Artium Quaestiones (4.1990)

156

KRONIKA INSTYTUTU

wych zawiera podstawową informację o źródle bibliograficznym i ikonograficznym, taką jak:
tytuł artykułu, miejsce zamieszczenia, itp. w klasycznym układzie katałogowym stosowanym
przez bibliotekoznawców. Każda z kart adresowych opatrzona jest osobnym numerem (tym
samym więc, każdy artykuł, fotografia czy też autonomiczny element graficzny posiada taki
numer), który stanowi podstawę kodyfikacji na kartach przeziernych, przy czym jedna karta
przezierna odpowiada jednemu hasłu ze sporządzonego repertuaru pytań stawianych źródłom
(w naszej klasyfikacji znajdują się np. hasła „szkolnictwo artystyczne”, „mecenat państwowy” itp.).
W pierwszej fazie pracy nad systemem koncepcja nasza obejmowała jedynie dwie omówione
wyżej kartoteki: adresową i kart przeziernych. W tym jednak ujęciu system stanowił jedynie
„informację o informacji”, faktycznie bowiem nadal odsyłał pytającego do podstawowego źródła,
jakim było samo czasopismo. Stąd też koncepcja nasza została rozszerzona o pojęcie kolejnej
kartoteki, będącej ostatnim już etapem zdobywania informacji — kartoteki kart opisowych.
Karty opisowe zawierają bowiem te, konkretne już, zasadnicze informacje, których obecność
sygnalizowała specjalna perforacja na kartach przeziernych — a więc wszystkie te dane, które
możliwe są do wyraźnego wyodrębnienia z tekstu czy materiału ikonograficznego (cytaty, repro-
dukcje itp.). System powyższy wydaje się rzeczywiście użyteczny w badaniu tak specyficznych
źródeł danych o życiu artystycznym, jakimi są wszelkie źródła bibliograficzne. Zasadniczymi
argumentami przemawiającymi na jego korzyść są otwartość i* wieloaspektowość, co pozwala
ująć problematykę zbioru przekrojowo, odkrywając niekiedy nie przewidziane korelacje między
poszczególnymi jego cechami. System taki funkcjonuje jednak sprawnie jedynie w wypadku
stosunkowo niewielkich zbiorów — stąd konieczność podjęcia prób stworzenia systemu w pełni
automatycznego przetwarzania danych z historii sztukii Prace w tym zakresie zostały rozpoczęte
w IHS UAM w roku bieżącym, dzięki przyznaniu przez PAN specjalnych funduszy oraz uznaniu
prowadzonych dotąd woluntarystycznie badań jako osobnego podtematu w ramach problemu
centralnego „Polska kultura narodowa...”.

Realizacja badań przebiega w ścisłej współpracy z informatykami z UAM i Politechniki
Poznańskiej, zmierzając w kierunku stworzenia informatycznego systemu eksperckiego dla da-
nych dotyczących środowiska artystycznego, opartego częściowo na dotychczasowych doświad-
czeniach, omówionych powyżej. Zadaniem tego systemu będzie symulowanie pracy dokumenta-
listy, polegającej na wyszukiwaniu zarówno informacji przedmiotowej (o obiektach), jak i in-
formacji o źródłach. System ten — w zamierzeniu twórców — ma być pomocą dla użytkownika
nie będącego specjalistą w zakresie informatyki, stąd też przewidywanym językiem komunikacji
z systemem jest język naturalny, a w wersji wstępnej — łatwy do opanowania kod komunika-
•cyjny.

Katarzyna Zawiasa-Staniszewska