DOI Heft:
Recenzje i omówienia
DOI Artikel:Jarzewicz, Jarosław: Katedra w Burgos i gotyk w Hiszpanii
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28178#0192
154
REZENZJE I OMÓWIENIA
położenie, na drodze pielgrzymkowej na której leżało także Bouges, a więc względy
funkcjonalne i ,,komunikacyjne"? W jakim stopniu decyzję o kształcie katedry można
przypisać biskupowi, kapitule, architektom? Jakie znaczenie wiązano z ,,cytowaniem"
katedry w Bourges? Czy miał znaczenie fakt, że arcybiskup Bourges był prymasem
Akwitanii — najwyższym hierarchą w zachodniej Francji? Wiąże się z tym zagadnienie
wychodzące poza wymiar jednostkowy — dlaczego w Hiszpanii wariant katedry gotyckiej
stworzony w Bourges cieszył się taką popularnością? Oprócz wymienionych przez Autora
katedr w Burgos i Toledo, do budowli odwołujących się do schematu Bourges zaliczyć
można nieco późniejsze katedry i kościoły katalońskie w Barcelonie, Palma de Mallorca,
Geronie.
Książka H. Karge poprzez wielość odniesień i powiązań artystycznych katedry w Burgos
ukazuje skomplikowany — a przy tym jakże frapujący obraz architektury gotyckiej
w momencie rozkwitu i dynamicznego rozprzestrzeniania. Na przykładzie tej katedry
poznajemy mechanizmy przenoszenia i recepcji nowych form stylowych na terenach
nieraz bardzo odległych od centrów artystycznych. Uderzające jest przy tym, że pierwsza
fala recepcji charakteryzuje się zupełnym brakiem jakiegokolwiek zapóźnienia stylowego
— katedra w Burgos we wszystkich niemal swoich aspektach podąża za najświeższymi
trendami z Bourges, Amiens i Paryża. Poprzez pryzmat katedry w Burgos możemy
z z drugiej strony uzmysłowić sobie wielką dynamikę i otwartość ówczesnej Kastylii
znajdującej się w fazie terytorialnej ekspansji połączonej z ożywieniem kulturalnym
owocującym także znakomitymi dziełami architektury.
Wracając do metafory Teolila Gautier, praca H. Kargego stanowi ważny etap penetracji
dżungli, jaką jest katedra, jednak w przeciwieństwie do prawdziwej dżungli, dla której
penetracja i eksploatacja stanowi zagrożenie, badawcza ,,eksploracja" dzieł sztuki może
jedynie przyczynić się do ich wzbogacenia. Należy też mieć świadomość, że przedarcie
się przez dżunglę do jej matecznika nie jest jej pełnym poznaniem poza marszrutą
pozostają całe obszary. Autor skoncentrował się na trzynastowiecznym rdzeniu katedry,
którego rzetelna i błyskotliwa analiza i interpretacja stanowi trwały wkład w poznanie
architektury klasycznego gotyku i dobrą podstawę dla dalszych studiów nad gotykiem
w Hiszpanii. Na swojego ,,zdobywcę" czekają w dalszym ciągu niezwykłe interesujące
partie późnogotyckie.
JAROSŁAW JARZEWICZ
The Cathedral of Burgos and Gothic Architecture in Spain
Remarks on the Book by Henrik Karge
Ah'MAtA /? 1'
The goal of this article is to present to the Polish audience the results of current research on gothic
architecture in Spain in reference to a new monograph of the Burgos cathedral. Its first part extensively
recapitulates the main points of the book, with a particular emphasis on the individual contribution of
its author, including: exact measurements of the cathedral, specification of the stages of its construction
and later changes, the reconstruction of the earliest choir, the development and thorough justification of
a claim concerning its dependence upon Bourges, and the indication of stylistic links with Tours and
Paris.
Accepting all the facts established by Karge as a result of his analysis of the object's material
REZENZJE I OMÓWIENIA
położenie, na drodze pielgrzymkowej na której leżało także Bouges, a więc względy
funkcjonalne i ,,komunikacyjne"? W jakim stopniu decyzję o kształcie katedry można
przypisać biskupowi, kapitule, architektom? Jakie znaczenie wiązano z ,,cytowaniem"
katedry w Bourges? Czy miał znaczenie fakt, że arcybiskup Bourges był prymasem
Akwitanii — najwyższym hierarchą w zachodniej Francji? Wiąże się z tym zagadnienie
wychodzące poza wymiar jednostkowy — dlaczego w Hiszpanii wariant katedry gotyckiej
stworzony w Bourges cieszył się taką popularnością? Oprócz wymienionych przez Autora
katedr w Burgos i Toledo, do budowli odwołujących się do schematu Bourges zaliczyć
można nieco późniejsze katedry i kościoły katalońskie w Barcelonie, Palma de Mallorca,
Geronie.
Książka H. Karge poprzez wielość odniesień i powiązań artystycznych katedry w Burgos
ukazuje skomplikowany — a przy tym jakże frapujący obraz architektury gotyckiej
w momencie rozkwitu i dynamicznego rozprzestrzeniania. Na przykładzie tej katedry
poznajemy mechanizmy przenoszenia i recepcji nowych form stylowych na terenach
nieraz bardzo odległych od centrów artystycznych. Uderzające jest przy tym, że pierwsza
fala recepcji charakteryzuje się zupełnym brakiem jakiegokolwiek zapóźnienia stylowego
— katedra w Burgos we wszystkich niemal swoich aspektach podąża za najświeższymi
trendami z Bourges, Amiens i Paryża. Poprzez pryzmat katedry w Burgos możemy
z z drugiej strony uzmysłowić sobie wielką dynamikę i otwartość ówczesnej Kastylii
znajdującej się w fazie terytorialnej ekspansji połączonej z ożywieniem kulturalnym
owocującym także znakomitymi dziełami architektury.
Wracając do metafory Teolila Gautier, praca H. Kargego stanowi ważny etap penetracji
dżungli, jaką jest katedra, jednak w przeciwieństwie do prawdziwej dżungli, dla której
penetracja i eksploatacja stanowi zagrożenie, badawcza ,,eksploracja" dzieł sztuki może
jedynie przyczynić się do ich wzbogacenia. Należy też mieć świadomość, że przedarcie
się przez dżunglę do jej matecznika nie jest jej pełnym poznaniem poza marszrutą
pozostają całe obszary. Autor skoncentrował się na trzynastowiecznym rdzeniu katedry,
którego rzetelna i błyskotliwa analiza i interpretacja stanowi trwały wkład w poznanie
architektury klasycznego gotyku i dobrą podstawę dla dalszych studiów nad gotykiem
w Hiszpanii. Na swojego ,,zdobywcę" czekają w dalszym ciągu niezwykłe interesujące
partie późnogotyckie.
JAROSŁAW JARZEWICZ
The Cathedral of Burgos and Gothic Architecture in Spain
Remarks on the Book by Henrik Karge
Ah'MAtA /? 1'
The goal of this article is to present to the Polish audience the results of current research on gothic
architecture in Spain in reference to a new monograph of the Burgos cathedral. Its first part extensively
recapitulates the main points of the book, with a particular emphasis on the individual contribution of
its author, including: exact measurements of the cathedral, specification of the stages of its construction
and later changes, the reconstruction of the earliest choir, the development and thorough justification of
a claim concerning its dependence upon Bourges, and the indication of stylistic links with Tours and
Paris.
Accepting all the facts established by Karge as a result of his analysis of the object's material