Instytut Historii Sztuki <Posen> [Hrsg.]: Artium Quaestiones (7.1995)

GROBOWIEC KAMILLI. INTERPRETACJA OPISU ARCHITEKTURY

51

trwałe do poetyckiego języka jako
obiegowy motyw. Upodobanie do
szczegółowych opisów, jakie wykazy-
wali wszyscy autorzy tzw. powieści
antycznych (do których należy Po-
wieść o Eneaszu) zapowiadało nawet,
że i inne nowości konstrukcyjne
zwrócą na siebie uwagę poetów. Ale
literatura nie mogła na dłuższą metę
unieść tematu tak ciężkiego, jak
przeintelektualizowane opisy budow-
li. Wkrótce potem zaczął swoją
literacką działalność Chrétien de
Troyes, a wraz z nim rozpowszechnił
się nowy typ opisu, nie tak rozwlekły,
ściślej związany z akcją utworu.
Dokładny opis mógł też zawrzeć o
wiele więcej istotnych treści. Znacze-
nie grobowca zostało przez autora do-
precyzowane za pomocą pojedyn-
czych elementów (filar, sklepienia,
posągi, kamienie szlachetne etc.) ale
i poprzez podanie dokładnych wy-
miarów. Określił więc plan i propo-
rcje budowli doskonałej; w ten sposób
powstało przesłanie dotyczące archi-
tektury w ogóle. Jednocześnie da się
zaobserwować w Powieści świadome
zakomponowanie całej serii opisów
wedle z góry obranego klucza; opis
grobowca Kamilli byłby tej serii
uwieńczeniem.
Do tej pory tekst ten nie stał się
przedmiotem żadnego dogłębnego
studium, choć był doceniany przez
wszystkich badaczy zajmujących się
literackimi opisami architektury.
Paul Franki5 przytoczył go jako czo-


Grobowiec Kamilli. Próba wizualizacji
opisu z Powieści o Eneaszu. Rys.
J. Kowalski

5 P. Franki, The Gothic. Literary Sources and Interpretations through Eight Centu-
ries, Princeton 1960, rozdział The Architectural Fantasies of Medieval Poets, s. 159-205;
wcześniej na ten temat O. Söhring, Werke bildender Kunst in altfranzoesischen Epen,
,Romanische Forschungen” XII/1900, s. 491-640, o grobowcu Kamilli s. 536-539; Söhring
zestawia ten opis z analogicznymi fragmentami innych romans antiques, tj. opisami gro-